مانیتول

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف مانیتول

مانيتول براي پيشگيري و يا درمان فاز كم ادراري در نارسايي حاد كليه، دردرمان خيز مغزي و افزايش فشار داخل جمجمه و فشار داخل چشم، تسريع دفع ادرار مواد سمي و جلوگيري از آسيب كليوي ناشي از آنها و همچنين براي پيشگيري از همولیز و افزايش هموگلوبين آزاد خون در طي عمل جراحي برداشتن پروستات از راه پيشابراه مصرف مي‌شود.

مکانیسم اثر مانیتول

دیورتیک اسموتیک.

فارماکوکینتیک مانیتول

مانيتول در بخش خارجي سلولي باقي مي‌ماند. متابوليسم اين دارو در كبد بسيار ناچيز است. نيمه عمر مانيتول تقريباً 100 دقيقه است كه در نارسايي حاد كليه به 36 دقيقه مي‌رسد. زمان لازم براي شروع اثر مدر آن 3-1 ساعت و براي كاهش فشار مايع مغزي-نخاعي و فشار داخل چشم 15 دقيقه پس از شروع انفوزيون است. اوج اثر كاهنده فشار داخل چشم 60-30 دقيقه پس از انفوزيون مي‌باشد. طول اثر كاهنده فشار مايع مغزي-نخاعي 8-3 ساعت پس از قطع انفوزيون و طول اثر كاهنده فشار داخل چشم 8-4 ساعت است. دفع دارو كليوي است.

منع مصرف مانیتول

اين دارو در نارسايي احتقاني قلب، خیز ريوي، بي‌ادراري همراه با نكروز حاد كليوي، دهيدارتاسيون شديد، خونريزي جمجمه و نارسايي قلبي يا خيز ريوي پس از شروع درمان با مانيتول نبايد مصرف شود.

عوارض جانبی مانیتول

*
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: نارسایی قلبی، درد قفسه سینه، ادم، افزایش فشارخون، فلبیت موضعی، تپش قلب، ادم محیطی، تاکی کاردی، ترومبوفلبیت
سیستم اعصاب مرکزی: لرز، کما، گیجی، سرگیجه، سردرد، افزایش فشار داخل جمجمه (برگشتی)، لتارژی، کسالت، درد، تشنج
پوستی: افزایش تعریق، قرمزی موضعی، راش موضعی، خارش، نکروز پوستی، راش پوستی، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: کم آبی بدن، اختلال آب و الکترولیت، افزایش پتاسیم خون، افزایش سدیم خون، هایپرولمی (افزایش حجم درون عروقی)، کاهش پتاسیم خون، کاهش سدیم، هیپوولمی (کاهش حجم درون عروقی)، عطش، اسیدوز متابولیک، آلکالوز متابولیک
گوارشی: تهوع، استفراغ، خشکی دهان
ادراری تناسلی: فقدان ادرار، آزوتمی (تشکیل فرآورده های زايد نیتروژن در خون)، ادرار زیاد، خون در ادرار، کم ادراری، نفروز اسموتیک، احتباس ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: افزایش غلظت خون
موضعی: التهاب موضعی، درد موضعی، خارش موضعی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد بازو و/یا مچ دست، سستی، سفتی عضلات، درد عضلانی
چشمی: تاری دید
کلیوی: پر ادراری
تنفسی: سرفه، احتقان ریوی، ادم ریوی، رینیت
متفرقه: تب

تداخلات دارویی مانیتول

*مشخصات کلی تداخلات:
- کاهش پرفیوژن یا عملکرد کلیوی
- تشدید هیپوکالمی
- تشدید هیپوناترمی

تداخلات رده X (پرهیز):
آمیکاسین (استنشاق دهانی)، آمینوگلیکوزیدها، توبرامایسین (استنشاق دهانی)

کاهش اثرات داروها توسط مانیتول:
تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.

کاهش اثرات مانیتول توسط داروها:
آگونیست های اپیوئید

افزایش اثرات داروها توسط مانیتول:
آمینوگلیکوزیدها، سدیم فسفات‌ها، توبرامایسین (استنشاق دهانی)

افزایش اثرات مانیتول توسط داروها:
آمیکاسین (استنشاق دهانی)، دیاسرین، آگونیست های اپیوئید

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها مانیتول

1- اين دارو در صورت عيب شديد كار قلب و كليه بايد با احتياط فراوان مصرف شود.
2- نشت دارو از رگ به بافت‌هاي اطراف، سبب برز التهاب وترومبوفليت مي‌شود.
3- در طول درمان بامانيتول، اندازه‌گيري ميزان الكتروليت(به ويژه سديم و پتاسيم)، بررسي عملكرد كليه و تعيين ميزان حجم ادرار ضروري است.

توصیه های دارویی مانیتول

1- محلول مانيتول فقط بايد از راه انفوزيون وريدي مصرف شود.
2- محلول مانيتول با غلظت 15 درصد و بيشتر در دماهاي پايين تمايل به تشكيل بلور دارد، لذا ست انفوزيون مانيتول در هنگام تجويز اين غلظت بايد داراي صافي باشد.
3- در صورت نياز به مصرف اين دارو در بيماران مبتلا به كم ادراري يا بي‌كفايتي كار كليه، توصيه مي‌شود قبل از شروع درمان يك مقدار ازمايشي معادل mg/kg200 به صورت محلول 20-10 درصد طي مدت 5-3 دقيقه انفوزيون وريدي شود. در صورت عدم حصول پاسخ مطلوب، درمان با مانيتول را نبايد آغاز نمود.