ستیریزین

لتیزن محصول شرکت اکتوورکو

آنچه در این بخش می‌خوانید:

سیتریزین چیست؟
اسامی تجاری معروف سیتریزین
سیتریزین چه کار می‌کند؟
کاربردهای رایج سیتریزین:
سیتریزین در آلرژی و حساسیت فصلی
سیتریزین و درمان  گزش و جای نیش حشرات
سیتریزین در کرونا و عفونت‌های ویروسی
سیتریزین و سینوزیت
مقدار مصرف و نحوه مصرف سیتریزین
عوارض جانبی سیتریزین
اشکال دارویی سیتریزین
نکات مهم پیش از شروع مصرف سیتریزین
تداخلات غذایی سیتریزین
نکات مهم در هنگام مصرف سیتریزین
علائم هشدار که هنگام مصرف سیتریزین باید به آنها توجه کنید
مصرف سیتریزین در کودکان و نوجوانان
سیتریزین در بارداری و شیردهی

سیتریزین چیست؟

ستیریزین یک آنتی هیستامین رایج، پرکاربرد و محبوب است که می تواند به تسکین علائم آلرژی، حساسیت فصلی و خارش کمک کند.

ستیریزین یک داروی ضدحساسیت است که برای کاهش علائم آلرژی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش و آبریزش چشم استفاده می شود. این دارو با مسدود کردن گیرنده‌ی هیستامین، که یک ماده شیمیایی در بدن است که باعث واکنش های حساسیتی می شود، عمل می کند.

سیتریزین از نسل دوم از داروهای ضدحساسیت می‌باشد که مزیت های بسیاری نسبت به آنتی هیستامین های قدیمی تر نسل اول دارد. 

 اثربخشی مناسب در تسکین علائمی همچون عطسه، آبریزش بینی، خارش و آبریزش چشم، بدون ایجاد خواب آلودگی قابل توجه در اکثر افراد و طولانی اثر بودن، سیتریزین را به انتخاب بسیار مناسبی در  مدیریت  انواع آلرژی  و حساسیت‌فصلی، تبدیل کرده‌است.

ستیریزین یک داروی بدون نسخه می‌باشد که معمولاً به راحتی در دسترس است و برای افرادی که به دنبال بهبود سریع  واکنش های آلرژیک هستند، داروی مناسبی می‌باشد.

اسامی تجاری معروف سیتریزین در دنیا
ستیریزین با نام های تجاری مختلف در سراسر جهان شناخته می شود. در اینجا چند نام تجاری رایج برای ستیریزین در مناطق مختلف آورده شده است:
Zyrtec (زیرتک)، Reactine ،Zirec، Cetallerg ، Alerid، Allertec (آلر-تک)، Cetiriz، Razene، Cetirizina ، Zetop ، Letizen (لتیزن)

سیتریزین چه کار می‌کند؟

سیتریزین با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین، که یک ماده طبیعی در بدن است که در طی یک واکنش آلرژیک آزاد می شود، نقش خود را ایفا  می کند. سیتریزین با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین به کاهش علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش و آبریزش چشم کمک می کند.

کاربردهای رایج سیتریزین
سیتریزین در آلرژی و حساسیت فصلی
ستیریزین معمولاً جهت کنترل علائمی همچون  عطسه، احتقان، و خارش یا آبریزش بینی، استفاده می شود.

سیتریزین و کهیر پوستی
ستریزین برای درمان کهیر مزمن استفاده می شود که می تواند باعث خارش شدید، قرمزی و بثورات جلدی شود.
سیتریزین تزریقی و خوراکی در درمان کهیرهای تازه و همچنین کهیرهای مزمن کاربرد دارند.
در کهیرهای مزمن پوستی، قرص سیتریزین با دوز ۱۰میلی‌گرم یک بار در روز شروع می‌شود و اگر علائم به خوبی کنترل نشود، می‌توان با افزایش ۱۰ میلی گرم در روز هر ۱ تا ۴ هفته تا حداکثر ۲۰ میلی گرم دو بار در روز افزایش یابد و سپس به صورت دوره ای نیاز به ادامه ی درمان، مجدداً ارزیابی می‌شود.

سیتریزین و درمان  گزش و جای نیش حشرات
ستیریزین می تواند به تسکین خارش ناشی از گزش و جای نیش حشرات و  درماتیت تماسی کمک کند.

سیتریزین در کرونا و عفونت‌های ویروسی
اگرچه آنتی هیستامین هایی مانند ستیریزین،  تأثیر مستقیمی بر خود عفونت ویروسی زمینه ای ندارند، اما جهت درمان علامتی و در صورت صلاحدید پزشک در مواردی که با آبریزش بینی، عطسه و التهاب تنفسی همراه هستند، استفاده می‌شود.

سیتریزین و سینوزیت
ستیریزین می تواند برای کمک به کنترل برخی علائم مرتبط با سینوزیت، مانند احتقان بینی، عطسه و آبریزش بینی استفاده شود. سینوزیت اغلب به دلیل التهاب و احتقان در مجاری بینی و سینوس‌ها ایجاد می‌شود و ستیریزین می‌تواند با کاهش اثرات هیستامین، که یک ماده شیمیایی دخیل در پاسخ التهابی بدن است، این علائم را تسکین دهد.
با این حال، توجه به این نکته مهم است که ستیریزین علت اصلی سینوزیت را درمان نمی کند.

مقدار مصرف و نحوه مصرف سیتریزین

این دارو به صورت خوراکی و تزریقی در دنیا عرضه می‌شود ولی در ایران فقط فرم خوراکی قرص و شزبت موجود است

به طور معمول به صورت خوراکی به فرم قرص یا شربت مصرف می شود و معمولاً یک بار در روز با یا بدون غذا و در موارد شدیدتر دوبار در روز مصرف می شود.

-توصیه می‌شود هنگام مصرف ستیریزین از مصرف الکل خودداری شود، زیرا ممکن است باعث افزایش خواب آلودگی و کاهش هوشیاری شود.

-در موارد حساسیت می‌توان سیتریزین ۱۰میلی گرم یک بار در روز و در صورت نیاز ۲ تا ۵ ساعت قبل از قرار گرفتن در معرض مواد آلرژن یا حساسیت‌زا مصرف کرد.

-مقدار مصرف پیشنهادی سیتریزین به صورت معمول برای بزرگسالان و افراد بالای ۱۲ سال ۱۰ میلی گرم یک بار در روز ، برای کودکان ۶ تا ۱۱ سال ۵ میلی گرم دو بار در روز و برای کودکان ۲ تا ۵ ساله٢/۵ میلی گرم دو بار در روز یا ۵میلی‌گرم یک بار در روز می باشد.
-به دلیل اینکه کودکان به عوارض آرام بخشی و خواب آوری این دارو حساسیت بیشتری دارند، در صورتی که از فرم شربت این دارو برای کودک استفاده می نمایید، لازم است مقدار مصرف را به صورت دقیق در هر نوبت با توجه به سن کودک اندازه گیری نمایید.
-در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو جای نگرانی نیست و می‌توانید نوبت بعدی را در صورت نیاز مصرف نمایید اما از دو برابر نمودن مقدار مصرف در یک نوبت خودداری نمایید.

عوارض جانبی سیتریزین

عوارض جانبی شایع شامل احساس خستگی، خواب آلودگی، گیجی، خشکی دهان و سرگیجه است. 

-در صورت بروز خشکی دهان از آدامس یا آب نبات های فاقد قند استفاده نمایید.
-سردرد می تواند از عوارض مصرف این دارو باشد. در صورت بروز این عارضه مایعات مقدار کافی مصرف نمایید و ازداروسازتان جهت معرفی داروی ضد درد مناسب شرایط خود کمک بگیرید و در صورتی که سردرد ادامه دار یا شدید شد به پزشک مراجعه نمایید.
-در صورت احساس تهوع یا دل درد، از وعده های غذایی سبک استفاده کنید و از مصرف غذاهای پرچرب پر ادویه بپرهیزید.
-بروز اسهال خفیف به ویژه در کودکان می‌تواند از عوارض مصرف این دارو باشد که معمولاً خود به خود رفع می گردد. با این حال لازم است که آب و مایعات به مقدار کافی مصرف نمایید.
-در صورت احساس گلودرد، حساسیت بینی و هرگونه تشدید علائم سرماخوردگی در کودکان با پزشک صحبت نمایید.

-در صورت مصرف سیتریزین، هنگام رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین و ابزارهای خطرناک باید احتیاط شود.

-عوارض جانبی جدی سیتریزین به ندرت اتفاق می‌افتد  با این حال اگر ضربان قلب سریع یا نامنظم، سرگیجه شدید یا مشکل در تنفس را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید.

اشکال دارویی سیتریزین

ستیریزین در اشکال مختلف دارویی در دنیا موجود است، از جمله:
قرص خوراکی سیتریزین که رایج ترین شکل ستیریزین می‌باشد و در مقادیر مختلف، اغلب در قرص های ۵ یا ۱۰ میلی گرمی موجود است.
مایع/شربت خوراکی سیتریزین که اغلب برای کودکان یا افرادی که در بلع قرص مشکل دارند استفاده می شود
قرص های جویدنی سیتریزین که قرص های طعم دار هستند و می توان آنها را جوید و قورت داد و برای کسانی که ترجیح می دهند از قرص های خوراکی معمولی استفاده نکنند، راحت تر است.
قرص حل شونده در دهان سیتریزین (ODT)که بدون نیاز به آب به سرعت در دهان حل می شوند.
قرص آهسته رهش  سیتریزین که دارو را  در طول زمان و به تدریج آزاد می کنند و فرد نیاز به دوز و تعداد دفعات مصرف کمتری از آنها دارد.
و محصولات ترکیبی حاوی سیتریزین که در آنها ستیریزین با سایر داروها مانند سودوافدرین ترکیب می شود تا هم علائم آلرژی و هم احتقان بینی را برطرف کند.
دسترسی به  این اشکال مختلف دارویی در مناطق مختلف جهان متفاوت است، و فرم دارویی و دوز مناسب سیتریزین باید بر اساس سن، شرایط و نیازهای پزشکی خاص فرد تعیین شود. همیشه دستورالعمل های ارائه شده توسط پزشک یا داروساز خود را در مورد داروهای بدون نسخه اجرا کنید.

نکات مهم پیش از شروع مصرف سیتریزین:
-در صورت بارداری، تصمیم بارداری یا شیردهی حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید.
-در صورت ابتلا به هرگونه نقص کلیوی حتماً پزشک خود را مطلع نمایید زیرا ممکن است با توجه به شرایط کلیوی، نیاز به تغییر مقدار مصرف دارو داشته باشید.
-در صورت سابقه یا ابتلا به صرع و بیماری خونی پورفیری، پزشک خود را مطلع نمایید.
-لیست کاملی از سایر داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید تا در صورت نیاز به تنظیم مجدد داروها، اقدامات لازم صورت بگیرد.
-در صورت سابقه ی حساسیت به سیتریزین و یا هر یک از داروهای ضد حساسیت، به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.

تداخلات غذایی سیتریزین
مصرف این دارو با غذا تداخلی ندارد و می توانید آن را قبل یا پس از غذا همراه با یک لیوان آب مصرف نمایید.

نکات مهم در هنگام مصرف سیتریزین
- پزشک و داروساز خود را از سایر داروهایی که مصرف می کنید(به ویژه داروهای ضد سرماخوردگی و حساسیت و خواب آور) مطلع کنید تا از تداخلات احتمالی جلوگیری شود.

- اگر باردار یا شیرده هستید، قبل از استفاده از ستیریزین با پزشک خود مشورت کنید.

-اگر ستیریزین علائم شما را کاهش نداد و در صورت تجربه عوارض جانبی شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

-مصرف داروهای ضد حساسیت مانند سیتریزین معمولاً کوتاه مدت است و نیاز به ادامه مصرف دارو پس از کنترل علایم حساسیت نمی باشد.
-با وجود اینکه سیتریزین از نسل جدید داروهای ضد حساسیت می باشد و اثر خواب آوری کمتری نسبت به داروهای قدیمی تر دارد، اما همچنان در برخی افراد ایجاد گیجی و خواب آلودگی می نماید لذا در صورتی که شما جزء این دسته از افراد هستید، در مدت مصرف این دارو از رانندگی و کار با ابزاری که نیاز به احتیاط بیشتری دارند، خودداری نمایید.
-مصرف همزمان فرآورده‌های الکلی با این دارو می‌تواند عوارض خواب آوری و گیجی آن را تشدید نماید که در بعضی افراد می تواند خطرناک باشد.
-در صورتی که انجام قصد عمل جراحی یا هرگونه پروسه درمانی یا آزمایش (خصوصاً تست آلرژی )را دارید درمانگر خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید تا در صورت نیاز، مصرف این دارو در زمان مناسب قطع گردد.
-در هنگام خرید هرگونه دارو یا فرآورده مکمل از داروخانه، داروساز خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.همچنین در صورتی که این دارو را به عنوان داروی بدون نسخه از داروخانه تهیه می نمایید، حتماً با داروساز مشورت نمایید تا از مناسب بودن آن برای شرایط خود اطمینان حاصل کنید.

-برای استفاده از شربت سیتریزین در کودکان از قاشق مدرج استفاده کنید تا دوز مشخص دارو در هر نوبت به کودک داده شود. از قاشق های غذاخوری و مرباخوری خانگی استفاده نکنید.

علائم هشدار که هنگام مصرف سیتریزین باید به آنها توجه کنید

-اگر چه به ندرت اتفاق می‌افتد اما چنانچه ضربان قلب سریع یا نامنظم، سرگیجه شدید یا مشکل در تنفس را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید.

-در صورت سابقه حساسیت شدید به هیدروکسی‌زین، سیتریزین و لووسیتریزین این دارو‌مناسب شما نمی‌باشد.

مصرف سیتریزین در کودکان و نوجوانان
مصرف سیتریزین در کودکان کمتر از دو سال مناسب نیست و توصیه نمی شود.و در کودکان زیر ۶سال لازم است با احتیاط مصرف شود.

در کودکان زیر دوسال طبق اطلاعات محدود موجود برای درمان اولیه حساسیت‌ها توصیه نمی‌شود اما  در صورت تداوم علائم پوستی، در کودکان بالای ۶ماه می‌توان با احتیاط و دوز کم از سیتریزین استفاده کرد.

در کودکان کمتر از ۶سال با نارسایی کبدی یا کلیوی مصرف سیتریزین مناسب نیست.

سیتریزین در بارداری و شیردهی

-سیتریزین در صورت صلاحدید پزشک در دوران بارداری قابل مصرف می‌باشد.

-اگرچه می‌توان سیتریزین را  در طول شیردهی به صورت کوتاه مدت استفاده کرد اما توصیه می‌شود مصرف آن با احتیاط انجام شود.امکان کاهش تولید شیر بر اساس اطلاعات تئوری وجود دارد.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ستیریزین

-رینیت آلرژیک
-کهیر خودبخودی مزمن
-کهیر حاد (تازه شروع شده)
-آنافیلاکسی(در کنار اپی‌نفرین جهت تسکین علائم پوستی)(بدون برچسب)
-آنژیوادم، آلرژیک حاد یا عودکننده‌ی بدون علت مشخص (بدون برچسب)
-پیشگیری از واکنش‌های حین تزریق، قبل از درمان با داروی تزریقی (بدون برچسب)

ستیریزین یک داروی آنتی هیستامین نسل دوم است که معمولا برای کاهش علائم آلرژی استفاده می شود. این دارو به دلیل طولانی اثر بودن و خواب‌آوری کمتر و عملکرد مناسب در برابر علائم حساسیت از جمله عطسه، خارش، کهیر و رینیت آلرژیک بسیار مورد توجه می‌باشد.
تجربه‌ی بالینی نشان می دهد که استفاده از آنتاگونیست های گیرنده H1 نسل دوم (مانند ستیریزین) به عنوان پیش درمانی قبل از تزریق برخی از عوامل شیمی درمانی (مانند تاکسان های خاص) یا بیولوژیک برای جلوگیری از واکنش های تزریقی می‌تواند مناسب باشد.
سیتریزین با اسامی تجاری بسیار متنوع از جمله ریزتک و لتیزن تولید می‌شود و به عنوان یک داروی بدون نسخه در اکثر مناطق در دسترس است.
فرم خوراکی سیتریزین به صورت قرص خوراکی، قرص در انواع جویدنی، حل شونده در دهان و شربت و فرم تزریقی این دارو جهت تزریق وریدی عرضه می‌شود.

مکانیسم اثر ستیریزین

سیتریزین با هیستامین برای اتصال به جایگاه‌های گیرنده H1 روی سلول‌های موثر در دستگاه گوارش، عروق خونی و دستگاه تنفسی، رقابت می‌کند.
ستیریزین از مشتقات پیپرازین است و با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین H1، عمل می کند. این دارو با مهار هیستامین به تسکین علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش و آبریزش چشم کمک می کند.

فارماکوکینتیک ستیریزین

جذب: سریع 
شروع اثر: 
تسکین قرمزی و کهیر ۲۰تا۶۰ دقیقه 
طول اثر: 
تسکین قرمزی و کهیر بیش از ۲۴ ساعت 
پیک پلاسمایی: 
خوراکی ۱ ساعت ؛ وریدی ۱۰۸ ثانیه 
اتصال به پروتئین: ۹۳% 
متابولیسم: کبدی به میزان محدود؛ CYP450: مختصر؛ سوبسترای 3A4
نیمه عمر: کودکان:۶/۲ ساعت ؛ بزرگسالان ۸ ساعت ؛ نارسایی کلیوی متوسط تا شدید ۲۴/۹ساعت
دفع: ادرار (۷۰%؛ ۵۰% به صورت داروی تغییرنیافته)، مدفوع (۱۰%)

منع مصرف ستیریزین

موارد منع مصرف:
-سابقه حساسیت به سیتریزین، لووسیتریزین، هیدروکسی‌زین و هریک از اجزای فرمولاسیون
-اطفال کمتر از ۶سال با نارسایی کبدی یا کلیوی
-اطفال تحت همودیالیز با CrCl کمتر از ۱۱
-حساسیت به مشتقات پیپرازین
-نارسایی کلیوی شدید با CrClکمتر از ۱۰

موارد احتیاط:
-نارسایی کبدی و کلیوی
-مصرف همزمان داروهای آرامبخش و خواب آور
-مصرف الکل
-افراد بالای ۶۵سال
-کودکان زیر ۶سال
‏-CrClکمتر از ۵۰

عوارض جانبی ستیریزین

عوارض شایع:
خواب آلودگی، خستگی، درد شکمی، سردرد، خشکی مخاطی، اسهال، فارنژیت، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ

عوارض جدی:
برونکواسپاسم، آنافیلاکسی، واکنش‌های آنافیلاکتوئید، علائم حساسیت مفرط، سمیت کبدی، کلستاز، تشنج، کم خونی همولیتیک، ترومبوسیتوپنی، سنکوپ، افت فشار خون(شدید)

تداخلات دارویی ستیریزین

هشدار ها ستیریزین

-در بیماران ۶ماه تا۶ساله با هر مقدار نارسایی کلیوی و یا کبدی، از تجویز سیتریزین خودداری شود.

توصیه های دارویی ستیریزین

-قرص سیتریزین را می توان همراه یا بدون غذا مصرف نمود. قرص های جویدنی باید پیش از انحلال در دهان، جویده شوند(همراه یا بدون آب).
-در افراد با سابقه‌ی حساسیت، می‌توان در صورت نیاز سیتریزین را ۲تا۵ساعت قبل از مواجهه با مواد آلرژن تجویز نمود، اگرچه اثربخشی این روش ممکن است نسبت به مصرف روزانه کمتر باشد.
-سیتریزین برای آنژیوادم همراه با آنافیلاکسی مناسب نمی‌باشد. در صورت وجود علائم آنافیلاکسی (به عنوان مثال اگر خطر آسیب راه هوایی یا قلبی عروقی وجود دارد) از اپی نفرین استفاده شود.
-در برخی از پروتکل ها سیتریزین به عنوان داروی جایگزین برای یک آنتی هیستامین آرام بخش (مانند دیفن هیدرامین) پیشنهاد می شود.در این موارد ۱۰میلی‌گرم سیتریزین خوراکی ۳۰تا۶۰دقیقه پیش از انفوزیون داروی شیمی درمانی یا داروی بیولوژیک تجویز می‌شود.ممکن است همراه با یک آنتی هیستامین H2بلاکر مانند فاموتیدین و/یا یک گلوکوکورتیکوئید تجویز شود.
-لازم است در دوران شیردهی با احتیاط مصرف شود. هیچ خطر شناخته شده ای برای آسیب نوزاد بر اساس داده های محدود انسانی وجود ندارد، اگرچه خطر احتمالی سرکوب CNS نوزاد بر اساس داده های انسانی محدود با سایر آنتی هیستامین ها وجود دارد. هیچ اطلاعات انسانی در دست نیست اما به لحاظ تئوری احتمال کاهش تولید شیر بر اساس کاهش سطح پرولاکتین وجود دارد.
-در بیماران کلیوی و افراد سالمند، Crپیش از شروع درمان و سپس به صورت دوره‌ای ارزیابی شود.
-در افراد سالمند دوز پیشنهادی ۵ میلی گرم یک بار در روز (حداکثر دوز: ۵ میلی گرم در روز). محصول نسخه ای موجود قبلی حداکثر دوز ۱۰ میلی گرم یک بار در روز در بیماران کمتر از ۷۷ سال یا ۵ میلی گرم یک بار در روز در بیماران بالای ۷۷ سال توصیه می شود.
-فرم تزریقی سیتریزین جهت تزریق وریدی در مدت ۱تا۲دقیقه می‌باشد، از تزریق عضلانی یا زیرجلدی این دارو خودداری شود.سیتریزین تزریقی برای مصرف در موارد حاد آلرژیک و کوتاه مدت تجویز شود.
-قرص های جویدنی سیتریزین قبل از انحلال در دهان جویده شوند. می توان آنها را همراه یا بدون آب مصرف کرد.
-در افراد سالمند تنظیم دوز با توجه به عملکرد کلیوی انجام شود. به علت اینکه سیتریزین داروی بدون نسخه می‌باشد، حتماً توصیه‌های لازم هنگام دریافت از داروخانه به بیمار سالمند ارائه ‌شود.
-ایمنی و کارایی استفاده از محصولات ضد سرفه و سرماخوردگی در کودکان زیر ۴ سال محدود است. FDA استفاده OTC را برای این محصولات در کودکان زیر ۲ سال توصیه نمی کند و توصیه می کند در کودکان بالای ۲ سال با احتیاط مصرف شوند. به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی یادآوری می شود که از والدین کودک در مورد استفاده از سایر محصولات سرفه و سرماخوردگی OTC سوال کنند تا از قرار گرفتن در معرض چندین داروی حاوی یک ماده دارویی جلوگیری شود.
-لازم است که بیمار از نظر بروز عوارضی مانند خواب‌آوری و اثرات آنتی کولینرژیک پایش شود.