مسنا

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف مسنا

-پیشگیری از سیستیت هموراژیک ناشی از آی‌فسفاماید
-پیشگیری از سیستیت هموراژیک ناشی از سیکلوفسفاماید
-پیشگیری از سیستیت هموراژیک ناشی از سیکلوفسفامید در بیماران مبتلا به اختلالات روماتیسمی یا خود ایمنی (بدون برچسب، بر اساس داده‌های محدود)


مسنا از عوامل محافظ شیمیایی است که عموماً در کنار داروهای شیمی درمانی خاص مانند سیکلوفسفاماید و ایفوسفاماید جهت جلوگیری از عوارض جانبی آسیب رسان مانند سیستیت هموراژیک استفاده می شود.
این دارو با اتصال به محصولات جانبی سمی در دستگاه ادراری، آسیب به پوشش مثانه را کاهش می دهد.
مسنا معمولاً به صورت داخل وریدی یا خوراکی تجویز می‌شود و حضپر آن در رژیم‌های درمانی سرطان که شامل عوامل شیمی‌درمانی با عوارض در دستگاه ادرار و مثانه است، لازم است. استفاده از این دارو به صورت قابل توجهی ایمنی و تحمل درمان را در بیمار بهبود می بخشد. برای دستیابی به نتایج مطلوب، دوز مسنا بر اساس رژیم شیمی درمانی بیمار به دقت کنترل می شود.

مسنا با اسامی تجاری متنوع از جمله اورومیتکسان تولید می‌شود و به صورت محلول جهت تزریق وریدی ۱۰۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر در حجم‌های ۴، ۱۰ و ۵۰ میلی‌لیتر و قرص خوراکی ۴۰۰میلی‌گرمی در دسترس می‌باشد.

مکانیسم اثر مسنا

مسنا در خون به دیمسنا اکسیده می شود که مجدد در کلیه به مسنا تغییر می یابد و یک گروه تیول آزاد را تامین می کند که به آکرولئین(متابولیت با سمیت ادراری ایفوسفاماید و سیکلوفسفاماید)متصل می شود و آن را غیرفعال می نماید.

فارماکوکینتیک مسنا

متابولیسم: اکسیداسیون سریع به مسنا دی‌سولفید(دی‌مسنا) در بخش‌های داخل عروقی. مسنا و دی‌مسنا تحت متابولیسم کبدی قرار نمی‌گیرند.
اتصال به پروتئین: ۶۹تا۷۵ درصد
نیمه‌عمر حذف: مسنا حدود ۲۲ دقیقه؛ دی‌مسنا حدود ۷۰ دقیقه
مدت رسیدن به پیک پلاسمایی: خوراکی: مسنا آزاد:۱/۵ تا ۴ساعت، مسنا تام: ۳تا۷ ساعت
دفع: ادرار(۳۲درصد به صورت مسنا؛ ۳۳ درصد به صورت دی‌مسنا)

منع مصرف مسنا

-حساسیت به مسنا یا هریک از اجزای فرمولاسیون
-حساسیت به ترکیبات تیول
-نوزادان (اشکال تزریقی حاوی بنزیل الکل)
-شیردهی (اشکال تزریقی حاوی بنزیل الکل)

موارد احتیاط:
-کودکان (اشکال تزریقی حاوی بنزیل الکل)
-اختلال خود ایمنی

عوارض جانبی مسنا

عوارض شایع:
سردرد، واکنش‌های محل تزریق، گرگرفتگی، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، خواب آلودگی، اسهال، بی اشتهایی، تب، فارنژیت، هایپراستزی، علائم شبه آنفولانزا، سرفه، لرز، کمر درد، کهیر، ورم ملتحمه، آرترالژی، نفخ شکم، رینیت، یبوست

عوارض جدی:
آنافیلاکسی، واکنش‌های حساسیتی

تداخلات دارویی مسنا

مکانیسم کلی تداخلات:
نامشخص

تداخل معناداری ذکر نگردیده‌است.

تداخل با غذا:
تداخل با غذا ندارد

تداخل با تست‌های آزمایشگاهی:

-در بیمارانی که مسنا مصرف می‌کنند، پاسخ مثبت کاذب برای تست کتون‌های ادراری با استفاده از آزمایش‌های ادرار مبتنی بر نیتروپروساید، از جمله تست‌های دیپ استیک ممکن است رخ دهد.
-مسنا می‌تواند با تست‌های فعالیت آنزیمی کراتین کیناز (CPK) که از ترکیب تیول (مانند N-استیل سیستئین) برای فعال‌سازی مجدد CPK استفاده می‌کنند، تداخل ایجاد کند. ممکن است منجر به نشان دادن سطح پایین CPK به صورت کاذب شود.
-مصرف مسنا می‌تواند منجر به واکنش های مثبت کاذب در آزمایش های غربالگری ادرار مبتنی بر معرف Tillman برای اسید اسکوربیک شود.

هشدار ها مسنا

-در صورت مشاهده سمیت پوستی، مصرف مسنا را قطع کرده و با مراقبت های حمایتی عارضه را مدیریت کنید.
-در صورت بروز علائم حساسیت مفرط، مصرف مسنا را قطع کرده و با اقدامات حمایتی عارضه را مدیریت کنید.

توصیه های دارویی مسنا

-برنامه دوزینگ مسنا باید هر روز که ایفوسفاماید تجویز می شود تکرار گردد. اگر دوز ایفوسفامایذ تنظیم شود (کاهش یا افزایش یابد)، دوز مسنا نیز باید برای حفظ نسبت مسنا به ایفوسفاماید اصلاح شود.
-محلول های مناسب جهت رقیق سازی محلول تزریقی، دکستروز ۵درصد، نرمال سالین، دکستروز سالین و رینگر لاکتات است. تا غلظت نهایی ۲۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر (در کودکان غلظت کمتر) رقیق می‌شود.
-در بیمارانی که قادر به بلعیدن قرص نیستند، ممکن است محلولی با با رقیق کردن محلول تزریقی در شربت، آب (انگور، سیب، گوجه فرنگی، پرتقال)، نوشابه‌های کربناته یا شیر (از جمله شکلات) تهیه شود (در آب انگور سرد شده خوش طعم‌تر است).
-هر دوز استاندارد مسنا معادل ۲۰ درصد از دوز روزانه ایفسفاماید است که برای ۳ دوز تجویز می شود: دوز اول همراه با با دوز ایفوسفاماید (ساعت صفر)، دوز دوم ساعت ۴، و دوز سوم در ساعت ۸ بعد از دوز ایفوسفامید (مجموع دوز روزانه مسنا ۶۰ درصد از ایفوسفاماید روزانه است).
-مسنا خوراکی به دنبال مسنا وریدی برای دوزهای ایفوسفامید کمتر از ۲ گرم بر متر مربع در روز) تجویز می‌شود. در این موارد دوز مسنا (وریدی) برابر با ۲۰ درصد دوز روزانه ایفوسفاماید در ساعت صفر است و به دنبال آن ۲ دوز مسنا (خوراکی) هر کدام برابر با ۴۰ درصد از دوز روزانه ایفوسفاماید در ۲ و ۶ ساعت پس از دوز ایفوسفاماید داده می شود (کل دوز روزانه مسنا ۱۰۰٪ دوز روزانه ایفوسفاماید است). توجه: اگر دوز خوراکی مسنا در عرض ۲ ساعت پس از مصرف استفراغ شد، دوز مسنا خوراکی تکرار شود یا مسنا وریدی تجویز شود.
-در دوزهای استاندارد ایفوسفاماید (کمتر از ۲/۵ گرم در متر مربع در روز)، مسنا به صورت انفوزیون کوتاه مدت در ۳ دوز برابر به اندازه ۲۰ درصد دوز آیفسفوماید، ۱۵ دقیقه قبل از دوز اول آیفسفوماید و ۴ و ۸ ساعت بعد از هر دوز ایفوسفاماید تجویز می‌شود.
-در دوزهای استاندارد ایفوسفاماید (کمتر از ۲/۵ گرم در متر مربع در روز)، می توان دوز اول مسنا (به صورت بولوس) را برابر با ۲۰ درصد دوز روزانه ایفوسفاماید در نظر گرفت و به دنبال آن انفوزیون آهسته مسنا با ۴۰ درصد دوز روزانه ایفسفاماید را به مدت ۱۲ تا ۲۴ پس از اتمام انفوزیون ایفوسفاماید ادامه داد.
-در رژیم ایفوسفاماید با دوز بالا (بیشتر از ۲/۵ گرم در متر مربع / روز) شواهد برای استفاده از مسنا ناکافی است. ممکن است نیاز به رژیم های مکرر و طولانی تر در تجویز مسنا باشد.
-حتماً بیماران در طول درمان هیدراتاسیون کافی دریافت کنند. مسنا ممکن است از سیستیت هموراژیک در همه بیماران جلوگیری نکند.
-نظارت بر ادرار بیمار و ارزیابی علائم هماچوری توصیه می‌شود.
-قبل از درمان با ایفوسفاماید (یا سیکلوفسفاماید) نمونه ادرار از نظر هماچوری بررسی شود. در صورت ایجاد هماچوری بیش از ۵۰ RBC/HPF ممکن است کاهش دوز یا قطع دوز ایفسفاماید/سیکلوفسفاماید ضروری باشد.
-برون ده ادرار و وضعیت هیدراتاسیون بیمار را کنترل کنید.
-قبل از شروع درمان در بیمارانی که ممکن است باردار شوند، بررسی وضعیت بارداری انجام شود. بیمارانی که ممکن است باردار شوند، باید در طول درمان مسنا/ایفوسفامید و تا۶ ماه پس از آخرین دوز، از یک روش پیشگیری از بارداری موثر استفاده کنند. بیماران مرد با شریک زندگی که ممکن است باردار شود نیز باید در طول درمان و به مدت ۳ ماه پس از آخرین دوز مسنا/ایفوسفامید از یک روش پیشگیری از بارداری موثر استفاده نمایند.
-علائم/نشانه‌های حساسیت مفرط یا سمیت پوستی را کنترل کنید.
-از آنجا که عوارض جانبی در نوزادان نارس و نوزادان کم وزن که بنزیل الکل وریدی برای آنها تجویز شده است، مشاهده شده، شیردهی در طول درمان و حداقل تا یک هفته پس از آخرین تزریق مسنا توصیه نمی شود.
مسنا همراه با عوامل سیتوتوکسیک که ممکن است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند تجویز می شود (برای اطلاعات بیشتر به مونوگراف‌های داروهای مربوطه مراجعه کنید).
-استفاده از مسنا جهت کاهش سیستیت هموراژیک ناشی از ایفوسفاماید در بارداری گزارش شده است. فرم تزریقی مسنا حاوی بنزیل الکل به عنوان نگهدارنده است. مواجهه جنین به دلیل متابولیسم سریع مادر بعید به نظر می‌رسد.
مسنا همراه با عوامل سیتوتوکسیک که ممکن است باعث آسیب جنین شود تجویز می شود (برای اطلاعات بیشتر به مونوگراف‌های این داروها مراجعه کنید).
-رژیم HDCAV/IE برای سارکوم Ewing در بزرگسالان زیر۴۰ سال:
چرخه های ۱ ،۲ ،۳ و ۶ (رژیم حاوی سیکلوفسفامید): ۲/۱ گرم در متر مربع / روز به صورت انفوزیون مداوم (دوز مسنا معادل دوز روزانه سیکلوفسفامید است) به مدت ۲ روز با انفوزیون سیکلوفسفامید در طول چرخه های ذکر شده تجویز می‌شود.
در چرخه های ۴، ۵ و ۷ (رژیم حاوی ایفوسفاماید): ۱/۸ گرم در متر مربع / روز انفوزیون مداوم (دوز مسنا معادل دوز روزانه ایفسفاماید است) به مدت ۵ روز همراه با انفوزیون ایفوسفاماید در طول ذکر شده تجویز می‌شود.
-رژیم Hyper-CVAD برای لوسمی لنفوسیتی حاد: در روزهای ۱، ۲ و ۳، ۶۰۰ میلی گرم در متر مربع / روز به صورت انفوزیون مداوم (انفوزیون مستمر مسنا معادل همان دوز کل روزانه سیکلوفسفاماید است) تجویز می‌شود که شروع انفوزیون همراه با سیکلوفسفاماید و پایان آن ۶ ساعت پس از آخرین دوز سیکلوفسفاماید در طول چرخه های فرد (چرخه های ۱، ۳، ۵، ۷) در یک فاز ۸ چرخه ای می‌باشد.
-در کودکان دوز، فرکانس، تعداد دوزها و زمان شروع ممکن است بسته به پروتکل و مرحله درمان متفاوت باشد. به پروتکل های فردی و منابع تخصصی مراجعه کنید.
-مسنا برای کاهش خطر هماچوری به دلیل شرایط دیگر مانند ترومبوسیتوپنی توصیه نمی شود.
-معمولاً تجویز فرم تزریقی به صورت بولوس وریدی می‌باشد. همچنین ممکن است از طریق انفوزیون کوتاه و یا انفوزیون آهسته تجویز شود. انفوزیون آهسته را برای ۱۲ تا ۱۴ ساعت پس از اتمام انفوزیون ایفوسفاماید ادامه دهید.
-در طول درمان با ایفوسفاماید (یا سیکلوفسفاماید) هیدراتاسیون و برون ده ادرار کافی بیمار حفظ شود.
-محلول خوراکی می‌تواند از رقیق‌سازی محلول تزریقی در شربت، آب میوه، نوشابه های کربناته یا شیر تهیه شود.
-ویال ها و قرص های دست نخورده در دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد نگهداری شوند. ویال های چند دوزی را می توان تا ۸ روز پس از بازکردن اولیه نگهداری و استفاده کرد. محلول های رقیق شده برای انفوزیون در نرمال سالین، دکستروز۵درصد، دکستروز سالین یا رینگر لاکتات در دمای اتاق نگهداری شود و ظرف ۲۴ ساعت استفاده شوند. طبق توصیه کارخانه سازنده، چنانچه غلظت نهایی ایفوسفاماید کمتر از ۵۰ میلی گرم در میلی لیتر باشد، مسنا و ایفوسفاماید می‌توانند در یک بگ محلول رقیق شوند. محلول های مسنا و ایفوسفاماید (۱:۱) در نرمال سالین با غلظت حداکثر ۲۰ میلی گرم در میلی لیتر به مدت ۱۴ روز در کیسه های PVC پایدار هستند. محلول های مسنا (۰/۵ تا ۳/۲ میلی گرم در میلی لیتر) و سیکلوفسفاماید (۱/۸ تا ۱۰/۸ میلی گرم در میلی لیتر) در دکستروز۵درصد به مدت ۴۸ ساعت در یخچال یا ۶ ساعت در دمای اتاق پایدار هستند. محلول تزریقی مسنا تهیه شده برای مصرف خوراکی، حداقل به مدت ۹ روز بدون رقیق سازی، در سرنگ های پلی پروپیلن پایدار است و در دمای ۵، ۲۴، ۳۵ درجه سانتی گراد نگهداری می شود و در صورت رقیق شدن به نسبت ۱:۲ یا ۱:۵ با شربت به مدت ۷ روز و در دمای ۲۴ درجه سانتیگراد در لوله های درپوش دار قابل نگهداری است. در صورت رقیق سازی به نسبت ۱:۲، ۱:۱۰ و ۱:۱۰۰ در آب پرتقال یا سیب، شیر یا نوشابه های گازدار به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۵ درجه سانتیگراد قابل نگهداری است.
-واکنش های پوستی و مخاطی ممکن است با بثورات، خارش، کهیر، اریتم، احساس سوزش، آنژیوادم، ادم اطراف چشم، گرگرفتگی و استوماتیت مشخص شود. واکنش ها ممکن است با اولین مواجهه با مسنا یا پس از چندین ماه درمان رخ دهد.
-مواردی از واکنش های حساسیت مفرط (از جمله آنافیلاکسی) گزارش شده است. واکنش ها همچنین ممکن است شامل تب، افت فشار خون، تاکی کاردی، نارسایی حاد کلیوی، هیپوکسی، دیسترس تنفسی، کهیر، آنژیوادم، علائم انعقاد داخل عروقی منتشر، ناهنجاری های هماتولوژیک، افزایش آنزیم های کبدی، تهوع، استفراغ، آرترالژی و میالژی باشد. واکنش ها ممکن است با اولین مواجهه با مسنا یا پس از چندین ماه درمان رخ دهد.