اسید نیکوتینیک

بررسی نقش نیاسین در بهبود عملکرد سیستم ایمنی

نیاسین که با نام های ویتامین B3، نیکوتینیک اسید یا ویتامین PP هم شناخته می شود، مهم ترین ترکیب در گروه کمپلکس های ویتامین B میباشد. اثرات مثبت نیاسین بر بدن شامل موارد زیر می باشد:

بهبود بیماری های قلبی عروقی
کلسترول پلاسما به عنوان یک فاکتور مستقل در بیماری های قلبی عروقی شناخته شده است و نقش نیکوتینیک اسید (نیاسین) در کاهش میزن کلسترول باعث شکل گیری درمان هایی بر پایه لیپید در جهت بهبود بیماری های قلبی و عروقی گردیده است. مطالعات زیادی نقش نیاسین را به عنوان داروی تنظیم کننده لیپید معرفی کرده اند. در دوزهای فارماکولوژیک، نیاسین باعث کاهش سطح کلسترول کل، تری گلیسیرید، VLDL، LDL و لیپوپروتئین a شده و سطح HDL را افزایش می دهد. کارآزمایی های بالینی متعددی نشان داده اند که مصرف نیاسین به تنهایی یا در ترکیب با سایر عوامل کاهش دهنده لیپید به طور چشمگیری بیماری های قلبی و عروقی و مرگ و میر ناشی از آن ها را کاهش داده و پیشرفت و عود مجدد آن ها را به تاخیر می اندازد.

از سایر مکانیسم های دخیل در حفاظت در برابر بیماری های قلبی و عروقی توسط نیاسین می توان به کاهش نسبت NADHبه NAD+ و همچنین بهبود گلیکولیز سلولی و خنثی کردن رادیکال های آزاد اکسیژن اشاره کرد. کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب و بهبود عملکرد و توان میتوکندری ها که در هموئستاز انرژی دخالت دارند از دیگر مکانیسم های محافظتی نیاسین می باشد (1, 2).

بهبود کبد چرب
نیاسین باعث کاهش چشمگیر انباشته شدن چربی کبد، التهاب و فیبروز می گردد. این اثر از طریق مهار یک آنزیم کلیدی که در مسیر سنتز تری گلیسیرید نقش دارد (دی آسیل گلیسرول آسیل ترانسفراز 2) القا می گردد. در مطالعه ای که بر مدل حیوانی بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) انجام گرفت، اثر نیاسین در کاهش میزان چربی کبد و جلوگیری از بروز کبد چرب مشخص شد.

استرس اکسیداتیو با افزایش ROS و محصولات پراکسیداسیون لیپید نقش مهمی در ایجاد التهاب سلول های کبدی دارد. تیمار سلول های کبدی با نیاسین باعث مهار فعالیت NADPH اکسیداز می شود که یک آنزیم کلیدی در تولید ROS و ایجاد استرس اکسیداتیو می باشد. در واقع مهار ROS و ژن های ردوکس حساس به ROS التهاب کبدی را کاهش می دهد. همچنین نیاسین به صورت چشمگیری محصولات حاصل از پراکسیداسیون لیپیدی سلول های کبدی را در مدل رت NAFLD تغذیه شده با رژیم غذایی پر چرب کاهش می دهد (3).

جلوگیری از فیبروز کبدی
نقش ضد فیبروز نیاسین در مدل فیبروز رت القا شده توسط Thioacetamide مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه نیاسین به طور قابل توجهی فیبروز کبد را کاهش داده و باعث جلوگیری از بالا رفتن آنزیم های کبدی میشود. همچنین نقش آنتی اکسیدانی نیاسین با حفظ تعادل ردوکس (سطح لیپید پراکسیداسیون و گلوتاتیون پراکسیداز) برقرار می شود (4).

پیش تیمار با نیاسین در مدل بیماری Ischemia Reperfusion باعث کاهش آسیب اکسیداتیو ریوی و التهاب ریوی می گردد. این اثر احتمالا به دلیل افزایش سطح NAD+ و خاصیت آنتی اکسیدانی نیاسین است (6).

بیماری های نورودژنراتیو
افزایش آپولیپوپروتئین A-1 (apo A-1) ریسک ابتلا به آلزایمر را کاهش می دهد. افزایش دوز نیاسین در افزایش apo A-1 شامل HDL موثر است که بیانگر این است که می تواند در به تاخیر انداختن بروز آسیب های مغزی موثر باشد.

ترومبوز
نیاسین از طریق مکانیسم های متعددی ترومبوز را مهار می کند. کاهش فاکتور هایی که در ایجاد لخته نقش دارند، کاهش میزان چسبندگی و تجمع پلاکت ها، کاهش سطح فیبرینوژن، افزایش فعالیت فیبرینولیتیک و کاهش ویسکوزیته خون از مکانیسم هایی هستند که از این طریق اثر نیاسین اعمال می گردد.
 

References:

1. Digby JE, Ruparelia N, Choudhury RP. Niacin in cardiovascular disease: recent preclinical and clinical developments. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2012;32(3):582-8.
2. Kamanna VS, Kashyap ML. Mechanism of action of niacin. Am J Cardiol. 2008;101(8A):20B-6B.
3. Kashyap ML, Ganji S, Nakra NK, Kamanna VS. Niacin for treatment of nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD): novel use for an old drug? Journal of clinical lipidology. 2019;13(6):873-9.
4. Arauz J, Rivera-Espinoza Y, Shibayama M, Favari L, Flores-Beltran RE, Muriel P. Nicotinic acid prevents experimental liver fibrosis by attenuating the prooxidant process. Int Immunopharmacol. 2015;28(1):244-51.
5. Goldberg AC. Clinical trial experience with extended-release niacin (Niaspan): dose-escalation study. Am J Cardiol. 1998;82(12A):35U-8U; discussion 9U-41U.
6. Wu NC, Wang JJ. Niacin Pretreatment Attenuates Lung Ischemia and Reperfusion-Induced Pulmonary Barrier Function Impairment by Reducing Oxidative Stress and Activating SIRT1 in an Isolated-Perfused Rat Lung Model. Transplant Proc. 2018;50(9):2834-8.
7. Penberthy WT, Kirkland JB. Niacin. 2020:209-24.
8. Johansson JO, Egberg N, Asplund-Carlson A, Carlson LA. Nicotinic acid treatment shifts the fibrinolytic balance favourably and decreases plasma fibrinogen in hypertriglyceridaemic men. European Journal of Cardiovascular Prevention & Rehabilitation. 1997;4(3):165-71.
9. Rosenson RS. Antiatherothrombotic effects of nicotinic acid. Atherosclerosis. 2003;171(1):87-96.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف اسید نیکوتینیک

اسيد نيكوتينيك (نياسين) براي پيشگيري و درمان كمبود ويتامينB3 و همچنين در درمان زيادي چربي خون مصرف مي شود.

مکانیسم اثر اسید نیکوتینیک

یافته‌های جدید نشان می‌دهد که نیاسین به‌طور مستقیم و غیررقابتی، دی‌آسیل‌گلیسرول آسیل ترانسفراز-2، آنزیم کلیدی برای سنتز TG، را مهار می‌کند.

مهار سنتز TG توسط نیاسین منجر به تسریع تخریب آپو B داخل سلولی کبد و کاهش ترشح ذرات VLDL و LDL می شود.

فارماکوکینتیک اسید نیکوتینیک

به استثناي سندرم سوءجذب، در ساير موارد ويتامين هاي گروه B ، از جمله نياسين، به خوبي از مجراي گوارش جذب مي شوند. متابوليسم اين دارو كبدي است و نيمه عمر آن در حدود 45 دقيقه مي باشد.اثر دارو در كاهش غلظت كلسترول پس از چند روز و در كاهش غلظت تري گليسيريد پس از چند ساعت شروع مي شود.

عوارض جانبی اسید نیکوتینیک

برافروختگي، سرگيجه،سردرد، تپش قلب، خارش، تهوع، استفراغ و بندت نقص كار كبد و بثورات جلدي با مصرف اين دارو گزارش شده است.

هشدار ها اسید نیکوتینیک

اين دارو در موارد خونريزي شرياني، ديابت، بيماري كبدي، نقرس و قرحه گوارشي بايد با احتياط فراوان مصرف شود.

توصیه های دارویی اسید نیکوتینیک

1. از آنجا كه كمبود ويتامين هاي گروه B به تنهايي شايع نيست، به طور معمول تركيبي از اين ويتامين ها تجويز مي شود.
2. به عنوان پايين آورنده چربي خون، بمنظور بررسي پيشرفت درمان، مراجعه منظم به پزشك ضروري است.
3. در درمان زيادي چربي خون اين دارو نبايد بيشتر يا كمتر از مقدار تجويز شده مصرف شود.
4. به عنوان كاهنده چربي خون، در صورت فراموش شدن يك نوبت مصرف دارو، به محض به ياد آوردن، آن نوبت بايد مصرف شود. در صورتي كه زمان مصرف نوبت بعدي فرا رسيده باشد، از مصرف آن خودداري نموده و مقدار مصرف بعدي نيز نبايد دوبرابر گردد.