ویتامین ای

ویتامین E (آلفا توکوفرول)

ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است که در بسیاری از غذاها از جمله روغن های گیاهی ، غلات ، گوشت ، مرغ ، تخم مرغ ، میوه ، سبزیجات و روغن جوانه گندم وجود دارد. همچنین ویتامین E به صورت مکمل های دارویی نیز در دسترس است.

کمبود ویتامین E یک بیماری نادر محسوب می شود که با خوراکی ها و مکمل های حاوی ویتامین E قابل درمان است. کمبود ویتامین E معمولا در افرادی که اختلالات ژنتیکی خاصی دارند و یا در نوزادان بسیار کم وزن رخ می دهد.

مهمترین عوارض ناشی از کمبود ویتامین E 
رتینوپاتی (آسیب دیدن شبکیه چشم که می تواند بینایی را مختل کند)
نوروپاتی محیطی (آسیب دیدن اعصاب محیطی ، معمولاً در دست یا پاها ، که باعث ضعف یا درد می شود)
آتاکسی (از دست دادن کنترل حرکات بدن)
تضعیف سیستم ایمنی بدن

کاربرد ویتامین E 

ویتامین E برای درمان و پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی از جمله سخت شدن شریان ها ، سکته قلبی ، درد قفسه سینه ، درد پا به دلیل مسدود شدن شریان ها و فشار خون بالا استفاده می شود.

ویتامین E همچنین برای کمک به درمان دیابت و عوارض ناشی آن استفاده می شود. این ماده برای پیشگیری از سرطان به ویژه سرطان ریه و دهان در افراد سیگاری مورد استفاده قرار می گیرد. سرطان کولورکتال ، معده ، پروستات و لوزالمعده از دیگر موارد کاربرد این ویتامین است.

برخی از پزشکان ویتامین E را برای بیماری های مغز و اعصاب از جمله بیماری های آلزایمر ، بیماری پارکینسون ، گرفتگی شبانه عضلات ، سندرم پای بی قرار و همچنین برای صرع به همراه سایر داروها برای بیماران تجویز می کنند. ویتامین E همچنین برای بیماری هانتینگتون و سایر اختلالات مربوط به اعصاب و ماهیچه ها کاربرد دارد.

این ویتامبن برای خانمها بیشتر از آقایان استفاده می شود. برای پیشگیری از پره آکلامپسی ( فشار خون بالا در اواخر بارداری) ، سندرم قبل از قاعدگی (PMS) ، دوره های قاعدگی دردناک ، گرگرفتگی های مرتبط با سندرم یائسگی، سرطان پستان و کیست پستان استفاده می کنند.

ویتامین E گاهی برای کاهش اثرات مضر درمان های پزشکی مانند دیالیز و پرتودرمانی به عنوان آنتی اکسیدان استفاده می شود. همچنین برای کاهش عوارض جانبی داروها (مانند ریزش مو در افرادی که داکسوروبیسین و آسیب ریه در افرادی که آمیودارون مصرف می کنند) استفاده می شود.

ویتامین E گاهی اوقات برای افزایش استقامت بدن در ورزشکاران ، افزایش انرژی ، کاهش آسیب عضلات بعد از ورزش و بهبود قدرت عضلات استفاده می شود.

ویتامین E همچنین به عنوان یک داروی کمکی برای آب مروارید ، آسم ، عفونت های تنفسی ، اختلالات پوستی ، پیری پوست ، آفتاب سوختگی ، فیبروز کیستیک ، ناباروری ، ناتوانی جنسی ، سندرم خستگی مزمن (CFS) ، زخم معده ، برخی از بیماری های وراثتی و جلوگیری از آلرژی استفاده می شود.

می توان ویتامین E را مستقیما به صورت موضعی روی پوست استفاده کرد. این کار باعث می شود تا از پیری زودرس پوست جلوگیری شود. همچنین برای محافظ از پوست در برابر اثرات مضر داروهای شیمی درمانی ویتامین E قابل استفاده است.

منابع اصلی غذایی ویتامین E 

جگر ، تخم مرغ ، فرآورده های غله ای ، دانه های روغنی ، روغن گیاهی ، مارگارین ، کره ، فلفل دلمه ای قرمز ، مارچوبه ، انبه ، کدو حلوایی از مواد غذایی سرشار از ویتامین E هستند.

نیاز روزانه ویتامین E 

میزان مورد نیاز مصرف روزانه ویتامین E به عوامل مختلفی از جمله سن افراد بستگی دارد. در جدول زیر نیاز روزانه جنسیت های مختلف در شرایط متفاوت آورده شده است.

از بدو تولد تا ۶ ماهگی: روزانه ۴ میلی گرم معادل ۶ واحد
از ۷ ماهگی تا ۱۲ ماهگی: روزانه ۵ میلی گرم معادل ۷.۵ واحد
از ۱ تا ۳ سالگی: روزانه ۶ میلی گرم معادل ۹ واحد
از ۴ تا ۸ سالگی: روزانه ۷ میلی گرم معادل ۱۰.۴ واحد
از ۹ تا ۱۳ سالگی: روزانه ۱۱ میلی گرم معادل ۱۶.۴ واحد
از ۱۴ سالگی به بعد: در خانم ها آقایان ۱۵ میلی گرم معادل ۲۲.۴ واحد 
در بارداری: روزانه ۱۵ میلی گرم معاول ۲۲.۴ واحد
در شیردهی: روزانه ۱۹ میلی گرم معادل ۲۸.۴ واحد

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ویتامین ای

ويتامين E‌ براي پيشگيري و درمان كمبود اين ويتامين مصرف مي شود.

مکانیسم اثر ویتامین ای

ويتامين E به عنوان يك عنصر اساسي در تغذيه و به عنوان يك آنتي اكسيدان همراه با سلنيم موجود در رژيم غذايي، اسيدهاي چرب غير اشباع موجود در غشاء و ساير ساختمان هاي سلولي را از جمله راديكال هاي آزاد محافظت نموده و گويچه هاي قرمز خون را در مقابل هموليز حفظ مي كند. ويتامين E به عنوان يك كوفاكتور در بعضي از سيستم هاي آنزيمي عمل مي كند.

فارماکوکینتیک ویتامین ای

80-50 درصد ويتامين E از مجراي گوارش(دوازدهه) جذب مي شود. براي جذب كافي اين ويتامين، وجود املاح صفراوي و چربي موجود در رژيم غذايي ضروري است. اين ويتامين در تمام بافت هاي بدن بويژه بافت هاي چربي ذخيره مي شود. متابوليسم آن كبدي است و از طريق صفرا و كليه دفع مي شود.

عوارض جانبی ویتامین ای

با مصرف مقادير بين U/day800-400 به مدت طولاني، تاري ديد، اسهال، سرگيجه، سردرد، تهوع يا كرامپ معده، خستگي يا ضعف غير معمول گزارش شده است.

تداخلات دارویی ویتامین ای

مصرف همزمان مقادیر زیاد ویتامین E با سیکلوسپورین باعث افزایش جذب سیکلوسپورین می شود و ممکن است باعث مسمومیت شود.
داروهایی که تحت تاثیر سوبسترای (CYP3A4) سیتوکروم P450 قرار می گیرند، با ویتامین E تداخل دارند. از جمله لواستاتین ، کتوکونازول ، ایتراکونازول ، فکسوفنادین ، تریازولام و سایر داروهای این گروه با مصرف همزمان ویتامین E اثرشان کاهش می یابد.
به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی ویتامین E ممکن است اثربخشی داروهای شیمی درمانی را کاهش دهد. اثبات این موضوع نیاز به مطالعات بیشتر دارد.
ویتامین E سرعت لخته شدن خون را کاهش می دهد و با داروهای ضدانعقاد خون و یا ضد پلاکت تداخل دارد. مصرف همزمان آنها احتمال خونریزی را در فرد بالا می برد. داروهایی مانند آسپرین ، کلوپیدوگرل ، دیکلوفناک ، ایبوپروفن ، ناپروکسن ، دالتپارین ، انوکساپارین ، هپارین ، وارفارین جزو داروهای این دسته می باشند.
مصرف هم زمان ویتامین E ، بتاکاروتن ، ویتامین C و سلنیوم ممکن است اثر برخی از داروهای مورد استفاده در کاهش کلسترول (استاتین ها) را کاهش دهد. با این وجود مشخص نیست که مصرف ویتامین E به تنهایی باعث کاهش کارآیی استاتین ها شود. آتورواستاتین ، رزوواستاتین ، لوواستاتین و پراواستاتین از داروهای این دسته هستند.
مصرف ویتامین E به همراه بتاکاروتن ، ویتامین C و سلنیوم ممکن است اثربخشی نیاسین را کاهش دهد. نیاسین می تواند کلسترول خوب را افزایش دهد. مصرف ویتامین E به همراه این ویتامین های دیگر ممکن است کلسترول خوب را کاهش دهد.

توصیه های دارویی ویتامین ای

1. از آنجا كه كمبود ويتامينE به تنهايي شايع نيست، معمولاً تركيبي ازچند ويتامين تجويز مي شود.
2. در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو،از آنجا كه زمان زيادي براي تخليه دارو لازم است، نياز به مصرف مقدار فراموش شده نمي باشد. مصرف داروطبق برنامه بايد ادامه يابد.