دانازول

آنچه در مورد دانازول می‌خوانید:
دانازول چیست؟
دانازول چگونه عمل می کند؟
آیا می توان از دانازول برای پیشگیری از بارداری استفاده کرد؟
آیا می توان از دانازول برای درمان آندومتریوز استفاده کرد؟
آیا می توان از دانازول برای درمان خونریزی شدید قاعدگی استفاده کرد؟
آیا می توان از دانازول برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) استفاده کرد؟
نکات مهم قبل از شروع مصرف دانازول
کپسول دانازول چگونه مصرف می شود؟
در صورت فراموشی یک نوبت مصرف کپسول دانازول چه کار کنم؟
چقدر طول می کشد تا درمان با دانازول نتیجه بدهد؟
آیا همزمان با مصرف دانازول می‌توان باردار شد؟
آیا دانازول با الکل تداخل دارد؟
عوارض جانبی رایج دانازول چیست؟
عوارض مهم دانازول چیست؟ کی به پزشک مراجعه کنم؟
کپسول  دانازول عوارض کبدی دارد؟
آیا دانازول می تواند باعث تغییرات خلقی یا تغییر در سلامت روان شود؟
آیا درمان با  دانازول با افزایش وزن ارتباط دارد؟
آیا دانازول در دوران بارداری بی خطر است؟
آیا می توان دانازول را در دوران شیردهی مصرف کرد؟
آیا دانازول با سایر داروها تداخل دارد؟
آیا مصرف دانازول با غذا تداخلی دارد؟
مصرف دانازول چه اثرات طولانی مدتی دارد؟
آیا دانازول می تواند باعث ناباروری شود؟
آیا باید قبل از عمل جراحی مصرف دانازول قطع شود؟

دانازول چیست؟
دانازول یک استروئید مصنوعی است که برای درمان اندومتریوز، بیماری فیبروکیستیک پستان و برخی اختلالات خونی استفاده می شود.

آندومتریوز وضعیتی است که در آن بافتی که به طور معمول داخل رحم خانم‌ها را می پوشاند،  در جای دیگری از بدن (خارج از محیط رحم)، اغلب در ناحیه لگن یا شکم، یافت می شود. این مشکل می تواند منجر به تجربه‌ی  پریودهای دردناک و درد مداوم در ناحیه لگن و علائم دیگر شود.

دانازول همچنین برای کاهش درد شدید و حساسیت مرتبط با بیماری کیست پستان (در مواردی که سایر درمان‌ها مفید نبوده‌اند) نیز تجویز می‌شود. کیست های سینه،  توده های کوچکی هستند که در پستان‌ها یافت می شوند و با وجود اینکه خوشخیم بوده و سرطانی نیستند، اما درد و ناراحتی در فرد ایجاد می‌کنند.
علاوه بر دو مورد فوق، دانازول همچنین توسط پزشکان متخصص برای افرادی که  مبتلا به یک بیماری ژنتیکی موسوم به آنژیوادم ارثی و برخی مشکلات خونی هستند نیز ممکن است تجویز شود.

دانازول چگونه عمل می کند؟
دانازول تولید هورمون ها را سرکوب می کند و با تغییر سطح برخی از هورمون های بدن،  نقش خود را ایفا می‌کند و برای درمان مشکلات مختلفی که با سطح هورمون‌ها مرتبط هستند، استفاده می شود. برای مثال می‌تواند علائم مرتبط با اندومتریوز و بیماری فیبروکیستیک پستان را کاهش می دهد.

آیا می توان از دانازول برای پیشگیری از بارداری استفاده کرد؟
در حالی که دانازول بر چرخه قاعدگی خانم‌ها تأثیر می گذارد، اما یک داروی ضد بارداری نیست. در صورت نیاز به پیشگیری، باید از روش های موثر جلوگیری از بارداری استفاده شود.

آیا می توان از دانازول برای درمان آندومتریوز استفاده کرد؟
دانازول اغلب برای کنترل علائم اندومتریوز، مانند درد لگن و ناباروری ناشی از آن تجویز می شود. اما بهتر است این دارو تنها برای کسانی تجویز شود که استفاده از سایر گزینه‌های درمانی موثر برایشان دردسترس یا ممکن  نباشد.

آیا می توان از دانازول برای درمان خونریزی شدید قاعدگی استفاده کرد؟
دانازول ممکن است برای درمان منوراژی در موارد خاص در نظر گرفته شود، اما استفاده از آن اغلب برای موقعیت‌هایی که سایر درمان‌ها مؤثر نبوده‌اند، محفوظ است.

آیا می توان از دانازول برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) استفاده کرد؟
دانازول به طور کلی یک درمان خط اول برای PCOS نیست. سایر داروها و اصلاح شیوه زندگی اغلب در ابتدا در نظر گرفته می شوند.

نکات مهم قبل از شروع مصرف دانازول
قبل از شروع مصرف دانازول، اگر هریک از شرایط زیر را دارید، حتماً پزشکتان را درجریان قرار دهید: 
- باردار هستید یا برای بچه دار شدن تلاش می‌کنید.

-مادر شیرده می‌باشید.

-مبتلا به  بیماری قلبی هستید.

-خونریزی واژینال غیر از زمان قاعدگی معمولی دارید.

-سابقه لخته خون ناخواسته (ترومبوز) در عروق یا سکته مغزی داشته اید.

-اگر مبتلا به  صرع، دیابت (دیابت شیرین)، فشار خون بالا، میگرن، یا اختلال چربی خون هستید.

-اختلال در عملکرد کبد یا کلیه ها را دارید.

-اختلالات خونی از جمله پلی سیتمی یا پورفیری دارید.

-اگر اطلاع دارید که به  نوعی سرطان مبتلا هستید که تحت تاثیر هورمون ها قرار دارد.

-داروهای  دیگری مصرف می کنید(لیست کامل داروهای تجویزی، مکمل و گیاهان دارویی که مصرف می‌کنید را به پزشک ارائه کنید.

-سابقه حساسیت دارویی دارید.

کپسول دانازول چگونه مصرف می شود؟
دانازول معمولاً به صورت خوراکی همراه با غذا مصرف می شود. دوز و مدت زمان درمان با این دارو  بستگی به شرایط فرد و برنامه درمانی او دارد.
-معمولاً مصرف دانازول را باید از روز اول قاعدگی بعدی خود شروع کنید مگر اینکه پزشک دستور دیگری به شما داده باشد.

-پزشک به شما خواهد گفت که هر روز چند کپسول  و در چه زمانی مصرف کنید. به صورت معمول، کپسول دانازول معمولاً ۲تا۴ بار در روز به مدت ۳ تا ۶ ماه تجویز می شود که تعداد نوبت‌های روزانه بسته به نوع مشکل و شرایط بیمار دارد. کپسول ها را دقیقاً همانطور که پزشک به شما گفته است مصرف کنید.

-کپسول ها را به طور کامل، همراه با یک آب میل کنید. پیش از بلعیدن از جویدن یا باز کردن کپسول ها خودداری کنید.

-می‌توانید کپسول‌ دانازول را قبل یا بعد از غذا مصرف کنید اما سعی کنید دوزهای خود را در زمان‌های معینی در روز مصرف کنید، تا مصرف منظم آن‌ها را فراموش نکنید.

در صورت فراموشی یک نوبت مصرف کپسول دانازول چه کار کنم؟
اگر مصرف یک نوبت دانازول را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد. در این صورت نوبت فراموش شده را مصرف نکنید و نوبت‌های بعدی را طبق روال سابق ادامه دهید. از دو برابر نمودن دوز در یک نوبت برای جبران  دوز فراموش شده خودداری کنید.

-در مدت درمان با دانازول تحت نظر پزشک باشید تا روند و‌پیشرفت درمان شما بررسی شود.

چقدر طول می کشد تا درمان با دانازول نتیجه بدهد؟
مدت زمان مشاهده نتایج درمان با دانازول بر اساس شرایط درمان و مورد مصرف متفاوت است. بهبود قابل توجه ممکن است هفته ها تا ماه ها زمان ببرد. معمولاً اثرات اولیه طی ۱۴ تا ۹۰ روز ظاهر می‌شوند و اوج اثر درمانی دانازول را در ۲۸ تا ۱۸۰ روز پس از درمان می‌توان مشاهده کرد.

آیا همزمان با مصرف دانازول می‌توان باردار شد؟
بسیار مهم است که در مدتی که دانازول مصرف می کنید، باردار نشوید. در صورت نیاز، شما و همسرتان باید از یک روش پیشگیری از بارداری غیر هورمونی مانند کاندوم استفاده کنید. زیرا روش های هورمونی (مانند قرص خوراکی) کارساز نیستند. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر،  در مورد روش های پیشگیری از بارداری مناسب شرایطتان با پزشک خود صحبت کنید.

آیا دانازول با الکل تداخل دارد؟
ترجیحاً در زمانی که دانازول مصرف می شود، از الکل استفاده نشود. زیرا نوشیدن الکل در حین مصرف دانازول می تواند باعث ایجاد احساس تهوع یا تنگی نفس شود.

عوارض جانبی رایج دانازول چیست؟
عوارض رایج  اغلب با سازگاری بدن شما با داروی جدید، پس از مدتی بهبود می یابند. با این حال، چنانچه هر یک از موارد زیر ادامه یافت یا مشکل‌شاز شد، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید:

-در صورت احساس تهوع و معده درد،  غذاهای سبک و ساده مصرف کنید و از وعده های غذایی پرچرب یا پرادویه خودداری کنید.

-در صورت احساس سرگیجه یا خستگی یا تغییر در بینایی، تا زمانی که اثرات دارو باقیست، رانندگی نکنید و از کار با ابزار یا ماشین آلاتی که نیاز به دقت دارند، خودداری کنید. هرگونه تغییر در بینایی را به پزشک خود اطلاع دهید.

-اگر مبتلا به سردرد یا درد در سایر نقاط بدن شدید، با داروساز خود در مورد انتخاب داروی ضددرد مناسب مشورت کنید. اگر سردرد شدید یا ادامه دار شد، با پزشک خود صحبت کنید.

-افزایش رشد مو (به ویژه در بدن یا صورت)، تغییرات صدا، ریزش مو مشابه طاسی مردانه در مواردی اتفاق می‌افتد. در مورد این علائم با پزشک خود صحبت کنید. در مواردی لازم است  تغییراتی در رژیم درمانی شما اعمال شود.

-آکنه، ضایعات پوستی ، گرفتگی عضلات، تغییرات خلق و خو، تغییر در میل جنسی، افزایش اشتها و تغییرات وزن، دوره های قاعدگی نامنظم، خشکی و سوزش واژن، گرگرفتگی، کاهش سایز سینه و احساس تپش قلب نیز در بعضی افراد رخ می‌دهد. با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.

عوارض مهم دانازول چیست؟ کی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر هر یک از علائم نادر اما احتمالاً جدی زیر را تجربه کردید، لطفاً فوراً با پزشک خود صحبت کنید:

-سردرد و تهوع استفراغ شدید 

-هر گونه زردی پوست یا سفیدی چشم (یرقان)

-هر گونه تورم دردناک در دست‌ها یا پاها یا درد ناگهانی قفسه سینه

-هر گونه کبودی بدون علت مشخص(این می تواند نشان دهنده‌ی  اختلال خونی باشد.)
اگر علائم دیگری را تجربه کردید که فکر می کنید ممکن است به دلیل مصرف دانازول باشد، لطفاً برای بررسی بیشتر با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

کپسول  دانازول عوارض کبدی دارد؟
دانازول می تواند باعث افزایش آنزیم های کبدی و در موارد نادری عوارض کبدی جدی در مصرف طولانی مدت شود. به همین خاطر نظارت منظم بر عملکرد کبد در طول درمان با این دارو بسیار مهم است.

آیا دانازول می تواند باعث تغییرات خلقی یا تغییر در سلامت روان شود؟
نوسانات خلقی و تغییرات در سلامت روان، اگرچه کمتر رایج است، می تواند از عوارض جانبی دانازول باشد و به علت تغییر سطوح هورمون‌ها در بدن اتفاق می‌افتد. بیماران باید هر گونه علائم نگران کننده را به پزشک خود گزارش کنید.

آیا درمان با  دانازول با افزایش وزن ارتباط است؟
افزایش وزن یکی از عوارض جانبی رایج دانازول است. بیماران برای مدیریت این عارضه جانبی باید یک سبک زندگی سالم از جمله رژیم غذایی و ورزش مناسب داشته باشند.

آیا دانازول در دوران بارداری بی خطر است؟
کپسول دانازول در دوران بارداری منع مصرف دارد چون می‌تواند به جنین آسیب ساختاری و جدی  برساند. در مدت درمان با دانازول، پیشگیری از بارداری با یک‌روش قابل اعتماد غیرهورمونی، بسیار اهمیت دارد. از طرفی توصیه می‌شود پیش از شروع درمان با دانازول با انجام تست بارداری(با آزمایش خون) از باردار نبودن خود اطمینان حاصل کنید.

آیا می توان دانازول را در دوران شیردهی مصرف کرد؟
مصرف دانازول در دوران شیردهی به دلیل خطرات احتمالی برای نوزاد توصیه نمی شود. مادران شیرده باید با پزشک خوددر این مورد  مشورت کنند.

آیا دانازول با سایر داروها تداخل دارد؟
دانازول ممکن است با داروهای خاصی از جمله داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین، داروهای ضددیابت مانند انسولین، برخی داروهای سرکوب کننده ایمنی مانند تاکرولیموس، داروهای استاتینی کاهنده چربی مثل سیمواستاتین و داروهای دیگر تداخل داشته باشد. 

همچنین از آنجا که دانازول می تواند باعث احتباس مایعات در بدن شود، ممکن است با اثرات داروهای ضد فشار خون مقابله کند. فشار خون شما باید به دقت کنترل شود و در صورت نیاز دوز داروهایتان  تنظیم گردد.

حتماً  پزشک خود را در جریان  تمام داروهای مصرفی تان، از جمله داروهایی که برای سایر مشکلات مصرف می‌کنید، داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی، قرار دهید.

آیا مصرف دانازول با غذا تداخلی دارد؟
اگرچه هیچ محدودیت غذایی خاصی با دانازول مرتبط نیست، اما رعایت یک رژیم غذایی متعادل برای سلامت کلی فرد بسیار اهمیت دارد. مصرف غذاهای پرچرب غلظت خونی دانازول را افزایش می‌دهد. به توصیه‌های پزشک خود توجه کنید.

مصرف دانازول چه اثرات طولانی مدتی دارد؟
استفاده طولانی مدت از دانازول  مستلزم نظارت دقیق و منظم عوارض جانبی می‌باشد. پیگیری منظم درمان و ویزیت‌های منظم با پزشک باعث می‌شود اقدامات لازم برای شما به موقع  انجام شوند.

آیا دانازول می تواند باعث ناباروری شود؟
در حالی که دانازول می تواند چرخه قاعدگی را تحت تاثیر قرار دهد، نمی‌توان با اطمینان کفت که بر روی ناباروری اثر دارد. مشورت با پزشک برای کسانی که نگران باروری خود هستند، بهترین کار است.

آیا قبل از عمل جراحی لازم است مصرف دانازول قطع شود؟
از آنجا که مصرف دانازول می تواند بر لخته شدن خون تأثیر بگذارد، ممکن است قطع مصرف آن قبل از جراحی توصیه شود. این تصمیم باید با مشورت جراح و و پزشک معالج شما گرفته شود.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف دانازول

دانازول براي درمان آندومتريوز، منوراژي و ديگر اختلالات قاعدگي، كيست هاي خوش خيم و دردهاي دوره اي شديد پستان، ژينكوماستي(در صورتيكه روشهاي ديگر غير مؤثر باشد) و در درمان طولاني مدت آنژيوادم ارثي بكار مي رود.

مکانیسم اثر دانازول

*-پسرفت و آتروفی بافت اندومتر نرمال و خارج رحمی (با سرکوب آزادسازی هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) از هیپوفیز)
- کاهش سرعت رشد بافت پستان غیر طبیعی
- کاهش حملات مرتبط با آنژیوادم وراثتی (با افزایش سطح مؤثر کمپلمان C4)

فارماکوکینتیک دانازول

*جذب: کامل
شروع اثر:
ترومبوسیتوپنی ایمونولوژیک 90-14 روز
اوج اثر:
ترومبوسیتوپنی ایمونولوژیک 180-28 روز
پیک پلاسمایی: 4 ساعت (8-2 ساعت)
متابولیسم: کبدی به صورت گسترده (به 2-هیدروکسی متیل دانازول و اتیسترون)
نیمه عمر: 3.29±9.7 ساعت (متغیر، در صورت استفاده طولانی مدت در اندومتریوز تا 24 ساعت افزایش می یابد.)
دفع: ادرار (عمدتا)، مدفوع

منع مصرف دانازول

در بيماري هاي شديد كبدي، كليوي و قلبي بيماري هاي ترومبوآمبوليك، خونريزي واژينال با علت ناشناخته، تومورهاي وابسته به آندروژن و پورفيريا نبايد مصرف شود.

عوارض جانبی دانازول

*سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: ادم، گرگرفتگی، افزایش فشارخون، سکته قلبی، تپش قلب، سنکوپ، تاکی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: افسردگی، سرگیجه، احساسات ناپایدار، خستگی، سردرد، عصبانیت، خواب رفتگی اندام، اختلال خواب، اختلال صدا (بم شدن صدا، گرفتگی صدا، بی ثباتی صدا، التهاب گلو)
پوستی: آکنه ولگاریس، ریزش مو، افزایش تعریق، راش ماکولوپاپولار، راش پاپولار، خارش، شوره، کهیر، ضایعات وزیکولار
غدد درون ریز ومتابولیسم: آمنوره (ممکن است بعد از درمان نیز ادامه یابد)، تغییر در میل جنسی، کاهش تحمل گلوکز (و تغییرات گلوکاگون)، کاهش کلسترول HDL، کاهش گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG)، هیرسوتیسم (پرمویی) خفیف، افزایش کلسترول LDL، افزایش گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG)، اختلالات قاعدگی (تغییر زمان سیکل، لکه بینی)، افزایش وزن
گوارشی: یبوست، گاستروانتریت، تهوع، استفراغ
ادراری تناسلی: آستنواسپرمی (کاهش تحرک پیشرونده اسپرم)، آتروفی پستان، کاهش حجم انزال، خون در ادرار، مهار اسپرماتوژنز، اختلالات اسپرم (تغییرات تعداد اسپرم و ویسکوزیته ی مایع منی)، خشکی واژن، حساسیت واژن
هماتولوژی و انکولوژی: اریتروسیت غیرطبیعی (افزایش یافته)، کاهش گلوبولین متصل شونده به هورمون های جنسی (SHBG)، افزایش سطح ائوزینوفیل، افزایش گلوبولین متصل شونده به هورمون های جنسی (SHBG)، لکوسیتوز، لکوپنی، تومور بدخیم (پس از مصارف طولانی مدت)، پتشی، پلی سیتمی، پورپورآ، ترومبوسیتوپنی، افزایش سطح پلاکت خون
کبدی: یرقان کلستاتیک، آدنوم کبدی، تومور کبدی (بدخیم، پس از مصارف طولانی مدت)، افزایش آنزیم های کبدی، یرقان، پلیوزیس کبدی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: اسپوندیلیت آنکیلوزان، درد مفاصل، کمردرد، افزایش کراتین فسفوکیناز، تورم مفصل، درد دست و پا، کرامپ عضلانی، اسپاسم عضلانی، گردن درد، لرزش، ضعف
چشمی: اختلالات بینایی
تنفسی: پنومونی بینابینی

تداخلات دارویی دانازول

*مشخصات کلی تداخلات:
- مهارکننده CYP3A4 (متوسط)
- تشدید اثرات افزاینده فشارخون
- تشدید هیپوگلیسمی

تداخلات رده X (پرهیز):
پیموزاید، سیمواستاتین

کاهش اثرات داروها توسط دانازول:
داروهای ضد دیابت

کاهش اثرات دانازول توسط داروها:
تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.

افزایش اثرات داروها توسط دانازول:
آجمالین، آتورواستاتین، مهارکننده‌های C1، کاربامازپین، سیکلوسپورین (سیستمیک)، دوفتیلید، فلیبانسرین، لمبورکسانت، لومیتاپید، نیمودیپین، پیموزاید، سیمواستاتین، تاکرولیموس (سیستمیک و موضعی)، تریازولام، آبروگپنت، آنالوگ‌های ویتامین دی، آنتاگونیست های ویتامین کا

افزایش اثرات دانازول توسط داروها:
کورتیکواستروئید ها (سیستمیک)

تداخلات با غذا:
مصرف همراه با غذا زمان رسیدن به حداکثر سطح سرمی را به تأخیر می‌اندازد.
مصرف وعده غذایی پرچرب، غلظت پلاسمایی و فراهمی زیستی دارو را افزایش می‌دهد.

هشدار ها دانازول

*1- انجام آزمایش بتا بارداری پیش از شروع درمان ضرورت دارد.
2- عملکرد کبدی و کلیوی بیمار به صورت دوره ای پایش شود.
3- پارامترهای هماتولوژی، وضعیت لیپید، علایم فشار بالای داخل جمجمه ای (تورم دیسک بینایی، سردرد، تهوع، استفراغ)، تغییرات آندروژن و/یا احتباس مایعات در بیمار ارزیابی شود.
4- لازم است که بیمار از لحاظ پرفشاری خون، فشار بالای داخل جمجمه ای (سردرد، تهوع، استفراغ، تغییرات دید)، سمیت کبدی (یرقان، کاهش اشتها، تیرگی ادرار)، حوادث ترومبوتیک (درد قفسه سینه، اختلالات بینایی، درد ساق پا یا علایم سکته مغزی)، افزایش سطح LDL، تغییرات CNS و هماچوری پایش گردد و به بیمار گوشزد شود که این علایم را به سرعت گزارش کند.
5- به بیماران مبتلا به دیابت گوشزد شود که قند خون را به دقت پایش کنند.
6- روش صحیح معاینه پستان توسط خود شخص به بیمار آموزش داده شود.
7- CBC بیمار پایش شود.
آنژیوادم وراثتی (مصرف طولانی مدت):
1- CBC، آنالیز ادرار، عملکرد کبدی و وضعیت چربی بیمار در ابتدای درمان و سپس هر 6 ماه در طول دوره درمان و 6 ماه پس از قطع دارو پایش گردد.
2- پایش کبد با امواج فراصوت در ابتدای درمان و سپس به صورت سالیانه ضرورت دارد.
3- فشار خون بیمار هر 6 ماه پایش شود.
درد دوره ای پستان مرتبط با اختلالات خوش خیم پستان:
1- درد و سایر عوارض جانبی بیمار پایش شود (معمولا در ماه های 1، 3 و 6 درمان).

توصیه های دارویی دانازول

1. امكان بروز واكنشهاي حساسيت به نور وجود دارد.
2. در صورت وجود احتمال بارداري، دارو را قطع نموده و با پزشك تماس بگيريد.