عناب

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف عناب

نام علمی گیاه: Ziziphus jujuba
نام های انگلیسی این گیاه: jujube, red date, Chinese date, Korean date
تاریخ به روز رسانی: ۱۳۹۵/۰۸/۰۶
توسط گروه تحقیقات گیاهان دارویی دارویاب

اثرات درمانی : در طب سنتی از عناب به عنوان داروی تصفیه کننده خون، آرام کننده اعصاب، مقوی عمومی، مقوی معده، ملین، ضد سرفه و مدر استفاده می شود.پوست، ریشه و برگ این گیاه برای از بین بردن انواع تب، افزایش موی سر و شست شوی چشم استفاده می کنند (5).میوه عناب به صورت تازه مصرف می شود و هیچ گونه تحریکی در دستگاه هاضمه ایجاد نمی کند.و جوشانده ی آن در آب یا شیر اثر ملین و آرام کننده دارد (6).همچنین میوه این گیاه به عنوان پادزهر، زیاد کننده ادرار، خلط آور و به عنوان ضد سرطان، تب بر، مسکن، اشتها آور و بند آورنده خون استفاده می شود (7،8).داروهای صنعتی میوه عناب به عنوان ماده مقوی در فعال کردن کبد استفاده می شود (9).

مکانیسم اثر عناب

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :
میوه عناب خوراکی بوده و در عطاری ها به عنوان داروی ضد دیابت به فروش می رسد.بوتانول استخراج شده از برگ عناب و گلیکوزیدهای حاصل از آن باعث بهبود مصرف گلوکز در موش های دیابتی می شود (10،11).همچنین در تحقیقات دیگر اثرات مؤثر عصاره آبی عناب در کاهش گلوکز و تری گلیسیریدهای خون و افزایش سطح LDL خون اثبات شده است (12).کاهش در میزان تری گلیسرید توسط عصاره ی این گیاه به این صورت است که با بهبود کنترل گلیسمیک و کاهش گلوکز خون توسط این عصاره، مصرف شدن گلوکز به جای چربی ها برای تولید انرژی افزایش یافته و استیل کوآنزیم A حاصل از اسید پیرویک به جای این که وارد مرحله سنتزی تری گلیسیریدها گردد، وارد چرخه کربس شده و سبب متابولیسم نهایی گلوکز می گردد (13).عصاره عناب سبب حفاظت کبدی می شود. تحقیقات ثابت کرده است که مصرف عناب سبب حفاظت کبدی موش ها در مقابل تتراکلرید کربن می شود و اثرات حفاظتی در برابر عوامل کارسینوژنی و توکسیکی بر سلول های کبدی را پس از 45 روز دریافت عصاره عناب می شود (16-14).تحقیقات نشان داده است ترکیبات دانه عناب اثر مهاری بر فعالیت هیپوکامپ موش دارد.همچنین آلکالوئیدهای به دست آمده از میوه این گیاه سبب افزایش زمان خواب در موش های آزمایشگاهی شده است (17،18). ماده مؤثره اپی ژنین (در عناب) قادر به عبور از سد خونی- مغزی بوده و به عنوان تنظیم کننده ی مثبت و آلوستریک، سبب تقویت اثرات گابا بر روی گیرنده ی گابا می شود.دانه این گیاه نیز به دلیل دارا بودن اپی ژنین می تواند با کاهش دادن فعالیت های نورونی اثر ضد اضطرابی داشته باشد (19).ترکیبات آلکالوئیدی استخراج شده از عناب به نام Sanjoinine دارای خواص سداتیو و آرامبخش و خواب آور دارد (18). ترکیب Jujuboside A یکی از اصلی ترین گلیکوزیدهای استخراج شده از عصاره دانه عناب است و مطالعات بر روی مکانیسم اثر این ماده ثابت کرده است که این ترکیب یک مهارکننده غیر رقابتی کالمودولین می باشد (20).این ترکیب اثر مهاری بر شکل گیری هیپوکامپ را از طریق اثر مهاری بر مسیرهای تحریکی با واسطه گری گلوتامات در هیپوکامپ دارد و این اثر را از طریق عمل بازدارندگی کالمودولین اعمال می کند (21).

فارماکوکینتیک عناب

ترکیبات اصلی و دارویی این گیاه :
از میوه عناب ترکیب های تری ترپنوئیدی، فلاونوئیدی و آلکالوئیدی استخراج شده است.همچنین نوعی ترکیب فنیل گلیکوزیدی از میوه آن جدا شده است.دانه این گیاه دارای مقادیر زیادی موسیلاژ، اسید مالیک، اسید سیتریک، ویتامین C، مواد قندی، مواد پروتئینی و املاح آلی می باشد (3-1).همچنین دو اسید فنولیکی (کلروژنیک اسید، کافئیک اسید) و سه فلاونوئید کاتچین، اپی کاتچین و روتین از عناب استخراج شده است.از مهمترین ترکیبات گلیکوزیدی این گیاه می توان به Jujuboside A و B اشاره کرد.مهمترین ترکیب آلکالوئیدی عناب Sanjoinine می باشد.همچنین برگ گیاه دارای ساپونین و Ziziphin می باشد (4).

هشدار ها عناب

احتیاط مصرف در این گیاه :
مصرف عناب در افراد سرد مزاج و آن هایی که از نفخ معده رنج می برند توصیه نمی شود.و مصرف آن برای زنان باردار باید با مشورت پزشک باشد (6).

توصیه های دارویی عناب

منابع
1-Fluk Hans, Translated by Tavakoli M, Sedaght M. Herbal medicine. 4th ed. Tehran: Roozbahan Publications;1992;171-91.6.Khalili M. teb Alsadegh.Translated by Amir Sadeghi Tehrani. 5th ed. Tehran: Atayi Publications; 1970; 183.

2-Cheng Q. Flavonoids from ziziphus jujube mill var. Spinosa tetrahedron 2000; 56: 8915-8920.

3-Zhao J. Simultaneous determination of saponins and fatty acids in ziziphus jujuba (suanzaoren) by high performance liquid chromatography evaporative light scattering detection and pressurized liquid extraction. Journal of Chromato Graphy A 2006;1106:188-94.

4-Kamal W, El-Basset A, Badr NMH, and Mohamed MA. (2014).Outcomes of resisted exercise on serum liver transaminases in hepatic patients with diabesity. Med J Cairo Univer, 2: 9-16.

5-Khakdaman H, Naeinii M, Pourmeidani A. Identify the Jujube (Zyziphus jujuba Mill.) varieties in Iran. Qom Agricultural and Natural Resources Research Center 2008;14(4):202-14. [persian].

6-Yeung CY, Leung CS, Chen YZ. An old traditional herbal remedy for neonatal jaundice with a newly identified risk. J Paediatr Child Health; 1993; 29(4): 292-4.

7-Al-Reza SM, Rahman A, Lee J et al. 2010.Potential roles of essential oil and organic extracts of Zizyphus jujuba in inhibiting foodborne pathogens. Food Chem. 119:981-986.

8-Hung CF, Hsu BY, Chang SC et al. 2012.Antiproliferation of melanoma cells by polysaccharide isolated from Zizyphus jujuba. Nutrition. 28:98-105.

9-Yin J, Wennberg RP, Miller M. Induction of hepatic bilirubin and drug metabolizing enzymes by individual herbs present in the traditional chinese medicine, yin zhi huang. Dev Pharmacol Ther1993; 20(3- 4): 94- 186.

10-Abdel-Zaher AO, Salim SY, Assaf MH, and Abdel-Hady RH, Antidiabetic Activity and Toxicity of Zizyphus Spina-Christi Leaves, J Ethnopharmacol 101(2005) 129-138.

11-Glombitza KW, Mahran GH, Mirhom YM, Michel KG,and Motawi TK, Hypoglycemic and Antihyperglycemic Effects of Zizyphus Spina-Christi in Rats, Planta Medica 60 (1994) 244-244.

12-Solati J, and Soleimani N, Antihyperglycemic and Antihyperlipidemic Effects of Ziziphus Vulgaris L. Onreptozocin-Induced Diabetic Adult Male Wistar Rats,Acta Diabetolo Online first (2009).

13-Zhang X F ,Tan B K H ,Effects of an ethanolic extract of Gynura procumbens on serum glucose,cholesteron and triglyceride levels in normal and streptozotocin- induced diabetic rats. Singapore Med J 2003;41(1) : 1-6.

14-Shen XC, TangY, Yang R, Yu L, Fang T, and Duan C. (2009). The protective effect of zizyphus jujube fruit on carbon tetrachloride- induce hepatic injury in mice by anti-oxidative activities, J Eth arma. 122: 555-560.

15-Ebrahimi S, Ashkani-Eesfahani S, Emami Y, and riazifar S. (2013). Hepatoprotective effect of zizyphus vulgaris on carbon tetrachloride (ccl4) induce liver damage in rats as animal model. GMJ. 2: 88 94.

16-Hudina M, Liu M, Veberic R, Stampar F, and Colaric M. (2008). Phenoliccompond in the fruit of different varieties Chinese jujube (ziziphus jujube Mill). J Hrtic Sci Biotechnol, 83: 305-308.

17-Shou C, Feng Z, Wang J, Zheng X. The inhibitory effects of jujuboside A on rat hippocampus in vivo and in vitro. Planta Medica. 2002;68(9):799-803.

18-Han H, Ma Y, Eun JS, Li R, Hong JT, Lee MK, et al. Anxiolytic-like effects of sanjoinine A isolated from Zizyphi Spinosi Semen: possible involvement of GABAergic transmission. Pharmacology, Biochemistry, and Behavior. 2009;92(2):206-13.

19-Mahajan R, Chopda M. Phyto-Pharmacology of Ziziphus jujuba Mill-A plant review. Pharmacognosy Reviews. 2009; 3(6):320.

20-Hwang K, Han Y,Han B. Inhibition of calmodulin-dependent Calcium-ATPase and phosphodiesterase by various cyclopeptides and peptide alkaloids from the zizyphus species. Archives of Pharmacal Research. 2001; 24(3): 202-6.

21-Lu YJ, Zhou J, Zhang SM, Zhang HY, Zheng XX. Inhibitory effects of jujuboside A on EEG and hippocampal glutamate in hyperactive rat. Journal of Zhejiang University Science B. 2005; 6(4): 265-71.