بسیاری از دانشمندان معتقدند ویتامین D بیش از اینکه به ویتامین ها شباهت داشته باشد به هورمون ها شبیه است.
ساختار ویتامین D3
ویتامین D3 جزء ویتامین های محلول در چربی است و باعث افزایش جذب روده ای املاح کلسیم، آهن، منیزیم، فسفات و روی می شود. می توان گفت، مهمترین ویتامین محلول در چربی است که از طریق غذا، نور خورشید و مکمل ها وارد بدن می شود. منابع غذایی اندکی محتوی این ویتامین هستند همچنین ویتامین D که توسط نور خورشید در پوست سنتز می شود غیر فعال است و باید توسط آنزیم های کبد و کلیه فعال شود، البته به علت اثرات سرطان زائی نور ممتد و مستقیم خورشید، استفاده از این روش برای تامین این ماده حیاتی توصیه نمی شود.
بنابر دلایل فوق، کمبود ویتامین D3 در ایران بسیار شایع است و اکنون بسیاری از پزشکان به تاثیر این ویتامین در پیشگری از بیماری ام.اس معتقدند. بنابراین بهتر است کلیه افراد جامعه، از نظر کمبود این ویتامین بررسی شوند و تحت نظر پزشک، با مکمل های مناسب این کمبود جبران شود. به عقیده بسیاری از دانشمندان، این ویتامین به هورمون ها شباهت بیشتری دارد.
علاوه بر اثر ویتامینD3 بر جلوگیری از پوکی و نرمی استخوان، شواهد فراوانی وجود دارد که این ویتامین بر سلامت و شادابی انسان تاثیر به سزائی دارد. اثر این ویتامین بر روی سلامت استخوان اثبات شده است. در مطالعات اولیه کاهش مرگ و میر در افراد مسن با تامین این ویتامین تائید شده است. این ویتامین در تقویت سیستم ایمنی بدن نیز دخیل است.
کمبود ویتامین D در بارداری با پره آکلامپسی، دیابت بارداری و نوزادان با وزن کم در ارتباط است(مصرف در بارداری باید کاملا تحت نظر پزشک باشد)
حداقل مقدار ویتامین D3 روزانه برای بزرگسالان معادل 400 واحد است که در افراد مسن این نیاز افزایش می یابد. البته در صورت کمبود این ویتامین در بدن 400 واحد روزانه به هیچ وجه کافی نیست و لازم است ابتدا مخازن این ویتامین در بدن اشباع شود و سپس روزانه 400 واحد دریافت شود. با وجود منافع بی شمار این ویتامین مصرف بیش از حد آن، مخصوصا در اطفال می تواند بسیار خطرناک باشد.
در اطفال کمبود D3 منجر به بیماری ریکت می شود که اسخوان ها نرم می شود و شکل استخوان تغییر می کند و در افراد مسن منجر به پوکی اسخوان می شود. علائم درد استخوان و ضعف ماهیچه ها می تواند به علت کمبود ویتامین D3 باشد.
مسمومیت
سمیت با ویتامین D به ندرت اتفاق می افتد ولی برای سنین 71-9 سال حداکثر مقدار قابل تحمل روزانه معادل 4000 واحد است و مصرف 50000 واحد روزانه پس از چند ماه مسمومیت آشکار ایجاد می کند. افراد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم و هیپرکلسمی به افزایش این ویتامین حساسترند و مصرف زیاد آن در زنان باردار ممکن است باعث عقب ماندگی ذهنی و ناهنجاری جسمی جنین شود. حداکثر مجاز برای نوزادان 400 واحد و دوز سمی آن 1000 واحد روزانه است. حداکثر دوز قابل تحمل برای سنین 3-1 سال 2500 واحد، 8-4 سال 3000واحد و برای سنین 71-9 سال 4000 واحد است(همواره باید کمتر از این مقدار استفاده شود).
