آدنوزین

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف آدنوزین

آدنوزین یک نولکئوزید اندوژن است که در بسیاری از پروسه های بیولوژیک دخیل می باشد و از طریق تحریک گیرنده های 1A آدنوزین به صورت یک آنتی آریتمی عمل می کند و باعث کاهش سرعت هدایت از میان گره دهلیزی بطنی میشود. این دارو را نمی توان جزء طبقه بندی معمول داروهای ضد آریتمی قرار داد. همچنین باعث ایجاد استاع عروق محیطی و کرونری از طریق تحریک گیرنده های 2A آدنوزین می گردد.
در درمان تاکی کاردی فوق بطنی پاروکسیسمال از آدنوزین برای به حالت اول برگرداندن ریتم سینوسی استفاده می شود مخصوصاً در سندرم wolff-parkinson-white .
همچنین از آن جهت تشخیص افتراقی کمپلکس پهن یا باریک تاکی کاردی فوق بطنی و درعسکبرداری میوکارد استفاده می شود.

مکانیسم اثر آدنوزین

عملکرد آنتی آریتمی: سرعت هدایت گره AV قلب را کم کرده، با مسیرهای فرعی ورودی به گره AV مقابله می کند و منجر به بازیابی ریتم نرمال سینوسی می شود
سینتی گرافی پرفیوژن میوکاردی: Adenosine باعث اتساع عروق کرونری شده و جریان خون را در شریان های کرونری نرمال بالا می برد اما در شریان های کرونری استنوتیک، افزایشی ایجاد نمی کند؛ برداشت تالیوم 201 در شریان های کرونری استنوتیک کمتر از شریان های کرونری نرمال است در نتیجه مناطقی که جریان خون کافی ندارند، مشخص می شود

فارماکوکینتیک آدنوزین

بعد از تجویز داخل وریدی آدنوزین توسط یک سیستم انتقالی فعال به سرعت به درون اریتروسیت ها و سلولهای آندوتلیال عروقی منتقل می شود جایی که به اینوزین و آدنوزین منوفسفات متابولیزه می شود. نیمه عمر پلاسمایی آن کمتر از 10 ثانیه است.

عوارض جانبی آدنوزین

*
عوارض شایع (10%<):
قلبی عروقی: آریتمی قلبی (آریتمی گذرا و نوظهور پس از کاردیوورژن؛ مانند انقباضات زودرس دهلیزی، فیبریلاسیون دهلیزی، اتقباضات زودرس بطنی)، فشار و ناراحتی قفسه سینه
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، سرگیجه
پوستی: گرگرفتگی صورت
گوارشی: ناراحتی گوارشی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ناراحتی گردن (شامل گلو و فک)
تنفسی: تنگی نفس
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: بلوک دهلیزی بطنی، افت بخش ST در الکتروکاردیوگرام، افت فشارخون، درد قفسه سینه، تپش قلب
سیستم اعصاب مرکزی: خواب رفتگی اندام، عصبانیت، کرختی، دلهره
پوستی: افزایش تعریق
گوارشی: تهوع
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ناراحتی دست ها
تنفسی: هایپرونتیلاسیون (تنفس زیاد و سریع)

تداخلات دارویی آدنوزین

هشدار ها آدنوزین

منع مصرف: بیش حساسیتی؛ بلوک AV درجه 2 یا 3 (به جز افرادی که پیس میکر دارند)؛ سندروم sick sinus؛ فلوتر دهلیزی؛ V-tach؛ استفاده از این دارو برای اسکن قلبی در بیماری ریوی انسدادی یا برونکواسپاستیک (مثل آسم) ممنوع است
احتیاط:
برادی کاردی علامت دار، سکته قلبی، بلوک قلبی، بیماران پیوندی، هایپرتنشن، هایپوتنشن، MI، وقایع پروآریتمیک، آنژین ناپایدار
وقایع هموراژیک و ایسکمیک عروق مغزی گزارش شده است؛ اثرات همودینامیک Adenosine از جمله هایپوتنشن یا هایپرتنشن می تواند با این موارد مرتبط باشد
داروهای مهار کننده انتقال نوکلئوزیدی (مثل Dipyridamole) اثرات عروقی Adenosine را تقویت می کنند؛ قبل از تجویز Adenosine باید 5 نیمه عمر از مصرف این دارو گذشته باشد
داروهای متیل گزانتینی (مثل کافئین، تئوفیلین) آنتاگونیست های رسپتور Adenosine هستند و مانع از اثرات عروقی آن می شوند؛ قبل از تجویز Adenosine باید 5 نیمه عمر از مصرف این داروها گذشته باشد
پس از مصرف Adenosine احتمال تشنح یا عود آن وجود دارد؛ برخی تشنج ها طولانی بوده و نیازمند کنترل اورژانسی با داروهای ضد تشنج هستند؛ Aminophylline ریسک تشنج ناشی از Adenosine را افزایش می دهد؛ استفاده از متیل گزانتین ها در بیمارانی که سابقه تشنج ناشی از Adenosine را داشته اند، توصیه نمی شود
دیس پنه، گرفتگی گلو، فلاشینگ، اریتم، راش و درد قفسه سینه گزارش شده که نیازمند درمان علامتی است؛ در صورت پیشرفت علائم فرآیند احیاء باید انجام شود، حین درمان پرسنل آموزش دیده در دسترس باشند
فیبریلاسیون بطنی پس از تجویز دارو گزارش شده است که می تواند کشنده باشد؛ در بیشتر مواقع این موارد ناشی از استفاده همزمان با Digoxin و گاهی ناشی از مصرف همزمان با Digoxin و Verapamil است
در بیمارانی که علائم و نشانه های ایسکمی میوکاردی حاد دارند، تست استرس قلبی انجام نشود

توصیه های دارویی آدنوزین

لازم است عوارض جانبی شایع آدنوزین مثل فلاشینگ، تنگی نفس و احساس فشار بر قفسه سینه به بیمار توضیح داده شود
بیمار باید روندهای درمانی همزمان، داروهای نسخه ای یا OTC مصرفی، غذاها یا نوشیدنی های کافئین دار و نیز بیماری های همزمان خود را به پزشک اطلاع دهد
در صورت بارداری یا قصد به بارداری یا شیردهی به پزشک اطلاع داده شود