تینزاپارین

معرفی تینزاپارین

تینزاپارین یک داروی هپارینی با وزن مولکولی پائین است که به منظور پیشگیری و درمان اختلالات ترومبوآمبولیک، به ویژه در شرایط بستری یا پس از جراحی‌های بزرگ، به کار می‌رود. این دارو با افزایش فعالیت آنتی‌ترومبین و مهار فاکتورهای انعقادی، از ایجاد و گسترش لخته‌های خونی جلوگیری کرده و بهبود جریان خون را تضمین می‌کند.

در محیط‌های بالینی، تینزاپارین به صورت تزریق زیرپوستی تجویز می‌شود و نظارت دقیق بر علائم بالینی بیمار از جمله تغییرات در نتایج آزمایش‌های هموستازی و علائم خونریزی، از الزامات استفاده ایمن از این دارو می‌باشد. پیگیری مستمر وضعیت بیمار و تنظیم دوز مناسب، تضمین‌کننده اثربخشی درمان و کاهش عوارض جانبی در درمان‌های ترومبوتیک است.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف تینزاپارین

تینزاپارین، به عنوان یک هپارین با مولکولی کم (LMWH) کاربردهای گسترده‌ای در درمان و پیشگیری از اختلالات ترومبوآمبولیک دارد. موارد مصرف آن به‌صورت زیر قابل تبیین است:

پیشگیری از ترومبوز وریدی عمقی (DVT):

• در بیماران بستری به ویژه پس از عمل‌های جراحی عمومی یا اورژانسی، کاهش خطر ایجاد لخته‌های خون

درمان و مدیریت آمبولی ریه:

• استفاده از تینزاپارین جهت مهار پیشرفت فرآیندهای ترومبوز و تثبیت وضعیت بیمار

پیشگیری از عوارض ترومبوتیک در بیماران کرونیکی:

• در شرایطی که خطر بروز عوارض ترومبوتیک (مانند بیمارانی با نارسایی قلبی یا بیماری‌های عروقی مزمن) افزایش یافته است.

موارد مصرف پژوهشی و آفلاین:

• برخی مطالعات به کاربردهای اضافه در دیالیز یا در پروتکل‌های خاص ترومبولیز اشاره دارند.

مکانیسم اثر تینزاپارین

تینزاپارین به عنوان یک داروی هپارینی با وزن مولکولی پائین از طریق چندین مسیر اثرگذار، فعالیت ضدانعقادی خود را به نمایش می‌گذارد. مکانیسم اثر آن به صورت چندگزینه‌ای به شرح زیر است:

افزایش فعالیت آنتی‌ترومبین (AT):

• پیوند به آنتی‌ترومبین و تسریع مهار فاکتورهای انعقادی به‌ویژه فاکتور Xa

مهار فاکتورهای انعقادی:

• با افزایش اثر آنتی‌ترومبین، تینزاپارین به‌طور غیرمستقیم فعالیت فاکتور IIa (تروومبین) را نیز کاهش می‌دهد؛ هرچند تأکید اصلی بر مهار فاکتور Xa می‌باشد

اثر انتخابی در محل لخته:

• تجمع دارو در محل‌های دارای فایبرین بالا، موجب اثربخشی ویژه در تجزیه لخته‌های خونی می‌شود.

توضیحات تکمیلی:

فارماکوکینتیک تینزاپارین

1. جذب:

• پس از تزریق زیرپوستی، جذب سریع و تقریباً کامل در گردش خون رخ می‌دهد.

2. توزیع:

• دارو به سرعت در نواحی دارای فیبرین تجمع یافته و اثر ضدانعقادی خود را اعمال می‌کند.

• نسبت به هیپارین نا‌تصفیه، حجم توزیع تینزاپارین به‌گونه‌ای است که تأثیرات محلی در محل لخته را تقویت می‌کند.

3. متابولیسم:

• تینزاپارین عمدتاً توسط سیستم reticuloendothelial و آنزیم‌های پلاسمایی تخریب می‌شود.

• ساختار شیمیایی دارو باعث می‌شود که فعالیت آن به‌صورت مستقیم در محل لخته حفظ شود و از تخریب زودرس جلوگیری گردد.

4. دفع:

• دفع اصلی دارو از طریق کلیه‌ها انجام می‌شود؛ اگرچه نسبت به برخی داروهای LMWH، وابستگی به عملکرد کلیوی کمتر است.

نیمه‌زندگی:

• نیمه‌زندگی مناسب اجازه می‌دهد تا یک دوز منفرد بتواند اثر مطلوب درمانی را به‌طور پایدار ارائه دهد.

منع مصرف تینزاپارین

خونریزی فعال یا خونریزی غیرقابل کنترل:

• وجود هرگونه خونریزی داخلی (مغزی، گوارشی یا دستگاه ادراری)

اختلالات شدید انعقادی:

• بیمارانی که از اختلالات هموروتیک یا نقص‌های شدید انعقادی رنج می‌برند.

حساسیت شدید به هیپارین یا محصولات مشتق از آن:

• سابقه واکنش‌های آلرژیک یا هیپرفیبرینمی ناشی از هیپارین

وجود زخم‌های عمیق یا آسیب‌های پوستی در محل تزریق:

• که ممکن است جذب غیرمنتظره دارو و بروز عوارض موضعی را افزایش دهد.

عوارض جانبی تینزاپارین

خونریزی‌ها:

• خونریزی موضعی و سطحی: مشاهده در حدود ۵–۱۰٪ از بیماران
• خونریزی شدید (از جمله خونریزی مغزی): تقریباً ۱–۲٪

ترومبوسیتوپنی:

• کاهش تعداد پلاکت‌ها که در حدود ۱–۳٪ از موارد گزارش شده است.

عوارض موضعی در محل تزریق:

• درد، تورم و التهاب که در حدود ۱۰–۱۵٪ از بیماران رخ می‌دهد.

واکنش‌های آلرژیک:

• نادر (<1٪)؛ از خارش تا واکنش‌های شدید آلرژیک

تداخلات دارویی تینزاپارین

تداخلات داروهای ضدانعقاد:

• وارفارین و سایر داروهای ضدانعقاد: افزایش خطر خونریزی

تداخلات داروهای ضد پلاکت:

• آسپیرین، کلوپیدوگرل و تیکلوپیدین: همزمانی می‌تواند اثر ضدانعقادی را تقویت کرده و ریسک هموراژیک را افزایش دهد.

داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs):

• افزایش خطر خونریزی گوارشی به دلیل تضعیف محافظت مخاط معده

ترکیب با سایر داروهای هپارینی:

• مصرف همزمان با محصولات هپارینی می‌تواند به افزایش اثربخشی و ریسک عوارض منجر شود.

هشدار ها تینزاپارین

خطر خونریزی:

• نظارت دقیق بر علائم خونریزی (اعم از خونریزی موضعی یا سیستمیک) الزامی است؛
• بیماران با اختلالات کلیوی باید با دقت بیشتری بررسی شوند.

تداخلات دارویی:

• مصرف همزمان داروهای ضد انعقاد یا ضد پلاکت (مانند وارفارین، آسپیرین، کلوپیدوگرل) می‌تواند خطر خونریزی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.

هشدار در بیماران با سابقه جراحی یا تروما:

• در بیمارانی که اخیراً تحت عمل‌های جراحی یا دچار تروما بوده‌اند، نیاز به ارزیابی دقیق برای جلوگیری از خونریزی‌های پس از عمل وجود دارد.

مراقبت‌های ویژه در بیماران مسن یا با نارسایی ارگان‌ها:

• بررسی وضعیت کلیوی و کبدی بیماران جهت تنظیم دوز مناسب و پایش مستمر وضعیت بالینی ضروری است.

توصیه های دارویی تینزاپارین

1. برای بیمار:

• مصرف تینزاپارین تنها تحت نظارت پزشک متخصص و در مراکز دارای امکانات پایش دقیق انجام شود.
• اطلاع‌رسانی کامل درباره سابقه خونریزی یا حساسیت به داروهای مشابه الزامی است.

• توجه ویژه به علائمی مانند خونریزی غیرمنتظره، کبودی‌های گسترده یا درد مداوم در محل تزریق؛ در صورت بروز این علائم، فوراً به پزشک مراجعه شود.

• رعایت استراحت کافی و پیگیری دوره‌ای وضعیت عمومی و نتایج آزمایش‌های مرتبط با انعقاد خون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

2. برای پزشک:

• بررسی کامل تاریخچه بالینی، نتایج آزمایش‌های هموستازی و وضعیت کلیوی/کبدی بیمار قبل از تجویز تینزاپارین.
• انتخاب دقیق بیمارانی که بیشترین سود بالینی را از ترومبولیز دریافت می‌کنند.

• اجرای پروتکل‌های منظم جهت پایش علائم حیاتی، تعداد پلاکت‌ها و شاخص‌های انعقادی پس از تجویز دارو.
• تطبیق دوز با توجه به شرایط فردی بیمار و هماهنگی با تیم‌های چندتخصصه جهت مدیریت عوارض احتمالی.

• ارزیابی دقیق مصرف همزمان داروهای ضدانعقاد و ضد پلاکت و تنظیم دوز مناسب به منظور کاهش خطر خونریزی.