مومتازون

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف مومتازون

موارد مصرف
فرم استنشاقی:
-آسم، درمان نگهدارنده(۱۲سال به بالا)

فرم نازال:
-رینیت آلرژیک(پرنیال و فصلی)
-پیشگیری از رینیت آلرژیک فصلی
-پولیپ بینی
-رینیت غیرآلرژیک

فرم موضعی:
-درماتوز پاسخگو به استروئیدها

مومتازون یک داروی کورتیکواستروئیدی است که به اشکال مختلف دارویی تولید می‌شود و کاربردهای متنوعی در کنترلالتهاب در دستگاه تنفس دارد.

فرم استنشاقی در مشکلات تنفسی مانند آسم مزمن تجویز می‌شود.

فرم نازال این دارو در پیشگیری و درمان علامتی انواع رینیت آلرژیک استفاده می‌شود.

تنوع محصولات و نام‌های تجاری حاوی مومتازون بسیار زیاد است. این دارو در کنار سایر داروهای تنفسی نیز جهتکنترل بیماری‌های تنفسی، در اسپری‌های ترکیبی به کار می‌رود.

از فرم نازال مومتازون می‌توان جهت پیشگیری از بروز آلرژی فصلی با ۲پاف در هر طرف بینی ۲تا۴هفته پیش از شروعفصل گرده‌افشانی استفاده کرد.

فرم دارویی نوین این دارو به صورت ایمپلنت سینوس با نام تجاری Sinuva تولید شده است که برای پولیپ‌های بینی دربیمارانی که جراحی اتموئید داشته‌اند، قابل استفاده است.این ایمپلنت ۱۳۵۰میکروگرم دارو در عرض ۹۰روز آزاد می‌کند.

همچنین فرم موضعی این دارو برای تسکین تظاهرات التهابی و خارش درماتوزهای پاسخگو به کورتیکواستروئید دربیماران ۲سال یا بالاتر تجویز می‌شود. پماد مومتازون قدرت بالایی دارد و فرم کرم و لوسیون قدرت متوسط دارند.

مکانیسم اثر مومتازون

مومتازون می‌تواند تشکیل، آزادسازی و فعالیت واسطه های درون زای شیمیایی التهاب (کینین ها، هیستامین، آنزیم هایلیپوزومی، پروستاگلاندین ها) را کاهش دهد. لکوسیت‌ها و ماکروفاژها می‌توانند برای شروع پاسخ‌هایی که توسط مواد ذکرشده داده می‌شود، حاضر باشند. همچنین مانع از حاشیه سازی و مهاجرت متعاقب سلول به ناحیه آسیب می شود واتساع و افزایش نفوذپذیری عروق در موضع را معکوس می کند که‌موجب کاهش دسترسی سلول ها به محل آسیب محلآسیب می‌شود.

کورتیکواستروئیدهای موضعی دارای خواص ضد التهابی، ضد خارش و منقبض کننده عروق هستند. ممکن است تشکیل،آزادسازی و فعالیت واسطه های شیمیایی درون زای التهاب (مانند کینین ها، هیستامین، آنزیم های لیپوزومی،پروستاگلاندین ها) را از طریق القای پروتئین های بازدارنده فسفولیپاز A2 (لیپوکورتین ها) و مهار متوالی آزادسازیآراشیدونیک اسید کاهش دهند. مومتازون موضعی دارای قدرت متوسط است.

فارماکوکینتیک مومتازون

متابولیسم: کبدی وسیع؛ CYP450:سوبسترای 3A4، جذب سیستمیک مختصر

جذب فرم موضعی با توجه به وسعت ضایعه و موضع مصرف بین ۰/۴تا۰/۷ درصد متفاوت است.

اتصال به پروتئین:۹۸تا۹۹درصد

دفع:مدفوع ۷۴درصد، ادرار۸درصد

نیمه‌عمر:۵ساعت

منع مصرف مومتازون

-سابقه‌ی حساسیت به این دارو یا داروهای مشابه یا هریک از اجزای فرمولاسیون
-استاتوس آماتیکوس
-آسم حاد
-برونکواسپاسم حاد
-از قطع ناگهانی خودداری شود
-زخم تیغه یا دیواره‌های بینی التیام نیافته(نازال)
-استفاده در ناحیه‌ی پوشک و کشاله ران نوزاد(موضعی)

عوارض جانبی مومتازون

عوارض شایع:
نازوفارنژیت، سردرد، آنفولانزا، سینوزیت، برونشیت؛ فرم نازال:علائم عفونت تنفسی فوقانی، عفونت ویروسی، خونریزیبینی، سرفه، دیس‌منوره، درد استخوانی عضلانی، آرترالژی، تهوع، استفراغ، آسم، اسهال، سوزش بینی، تحریک بینی،کونژنکتیویت، عفونت گوش میانی، خس‌خس سینه(اطفال)، درد قفسه سینه، سوهاضمه، علائم شبه آنفولانزا، کاندیدیاز(بینییا دهان)، پرفوراسیون تیغه‌ی بینی، زخم بینی، پرسنکوپ(ایمپلنت)، رینالژی(ایمپلنت)، سوزش، خارش، تحریک پوستی،خشکی پوست، فولیکولیت، تلانژکتازی، پارستزی، هایپرتریکوز، درماتیت آکنه فرم، هایپوپیگمنتیشن، درماتیت پری‌اورال،درماتیت تماسی آلرژیک، عفونت ثانویه، آتروفی پوست، استریا، میلیاریا

عوارض جدی:
واکنش‌های حساسیتی، آنافیلاکسی، برونکواسپاسم، ائوزینوفیلی، افزایش قندخون، سندرم چرگ اشتراوس، سرکوبآدرنال(مصرف طولانی‌مدت)، هایپرکورتیزیسم (مصرف طولانی‌مدت)، سرکوب سیستم ایمنی (مصرف طولانی‌مدت)، گلوکوم(مصرف طولانی‌مدت)، کاتاراکت (مصرف طولانی‌مدت)، استئوپروز (مصرف طولانی‌مدت)، سرکوب رشد (مصرفطولانی‌مدت-اطفال)، سرکوب مسیر HPA(موضعی-مصرف طولانی)، سندرم کوشینگ(موضعی-مصرف طولانی)، افزایشفشار داخل جمجمه(اطفال-مصرف طولانی)

تداخلات دارویی مومتازون

مکانیسم کلی تداخلات:
سوبسترای CYP3A4(مینور)

منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
دسموپرسین، آلدسلوکین، لوگزاپین

تداخلات ماژور:
بمیپارین، کوبیسیستات، ماسیمورلین، نادروپارین، نیرماترلویر، ریتوناویر، سارگراموستیم

تداخلات متوسط:
آتازاناویر، آرانوفین، کلاریترومایسین، گلیسرول فنیل‌بوتیرات، ایندیناویر، انسولین(انواع)، کتوکونازول،نفازودون، نلفیناویر، ساکوئیناویر، تلیترومایسین، تستوسترون(انواع)

افزایش اثرداروها توسط مومتازون:
دسموپرسین، لوگزاپین

داروهایی که سطح خونی مومتازون را بالا می برند:
مهارکنندگان قوی CYP3A4

کاهش اثرات داروها توسط مومتازون:
آلدسلوکین، کوزینتروپین، اسکتامین(نازال)

داروهایی که سطح مومتازون را کاهش می دهند:
تنباکو(کشیدن سیگار و‌قلیان)

تداخل با غذا:
ذکر نشده است

هشدار ها مومتازون

موارد احتیاط:
-کودکان و نوجوانان
-اختلال کبدی
-سابقه‌ی اخیر درمان طولانی‌مدت با کورتیکواستروئیدهای سیستمیک
-افراد با سیستم ایمنی ضعیف
-عفونت فعال، عفونت درمان نشده‌ی سیستمیک یا موضعی
-توبرکلوزیس فعال یا نهفته
-مواجهه با سرخک یا واریسلا
-استئوپروز
-کاتاراکت
-سابقه یا ریسک گلوکوم
-HSVچشمی
-عفونت پوستی(موضعی)

هشدارها:
-در آسم حاد يا مداوم با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شود.
-برونکواسپاسم متناقض که ممکن است تهدید کننده زندگی باشد در بعضی موارد با استفاده از عوامل گشادکننده برونشاستنشاقی رخ می‌دهد.این واکنش را باید از پاسخ نامناسب به درمان متمایز کرد. در صورت بروز برونکواسپاسم متناقض،بکلومتازون را قطع کرده و درمان جایگزین را آغاز شود.

-کاهش سرعت رشد ممکن است در اطفال تحت درمان با کورتیکواستروئیدها، حتی در دوزهای توصیه شده از راهاستنشاقی نیز اتفاق بیفتد.کاهش سرعت رشد به دوز و مدت زمان مواجهه با این داروها ارتباط دارد.پس نظارت بر رشد درمدت درمان با بکلومتازون لازم است.

-موارد مرگ و میر ناشی از نارسایی آدرنال در بیماران مبتلا به آسم، در حین و پس از تغییر کورتیکواستروئیدهایسیستمیک به استروئیدهای آئروسل تنفسی رخ داده است. استروئیدهای تنفسی مقدار استروئید سیستمیک مورد نیازجهت درمان بیماران درگیر با تروما، عمل جراحی یا عفونت (به ویژه گاستروانتریت) یا سایر شرایطی که منجر به از دستدادن شدید الکترولیت می‌شوند را تامین نمی کنند. به همین دلیل لازم است برای بیمارانی که تحت جراحی قرار می‌گیرند وتحت درمان با کورتیکواستروئیدهای استنشاقی با دوز بالا و یا مدت طولانی می‌باشند، در طول دوره جراحی از دوزهایاسترسی هیدروکورتیزون به صورت داخل وریدی داده شود و پس از آن، دوز دارو به سرعت در عرض 24 ساعت پس ازجراحی کاهش یابد.

-پیش از قطع کامل درمان، لازم است دوز دارو به تدریج کاهش یابد. مواردی از علائم ترک سیستمیک کورتیکواستروئید(مانند درد مفاصل/عضلات، سستی، افسردگی) هنگام قطع درمان استنشاقی گزارش شده است.

توصیه های دارویی مومتازون

-در صورتی که بیمار آسمی در حال مصرف کورتیکواستروئید خوراکی می باشد، پس از شروع و تنظیم دوز موثر فرماستنشاقی، پس از یک هفته می‌توان به تدریج دوز استروئید خوراکی را کاهش داد.

-جهت جلوگيري از خشن شدن صدا، التهاب گلو و ايجاد كانديدياز، بعد از هر بار مصرف، دهان بايد باآب شسته شود.

-در صورت ابتلا به دیابت، قند خون خود را به طور مرتب چک کنید.

-به بیمار تاکید شود که در صورت تب، عفونت یا جراحی به پزشک یا داروساز اطلاع دهد.

-از آنجا كه درمدت درمان با اين دارو احتمال ابتلا به عفونت ها بيشتر مي شود ،اصول بهداشتي را رعايت كرده و ازتماس با افراد بيمار (مخصوصا آبله مرغان و سرخک) تا حدامكان خودداري گردد.

-قبل از اقدام به هرگونه واکسیناسیون به پزشک اطلاع داده‌شود.

-محتوی اسپری استنشاقی با نفس عمیق و آهسته به ریه منتقل شود و از قورت دادن اسپری پرهیز شود.

-کورتیکواستروئیدهای نازال و استنشاقی در دوران شیردهی برای مادر قابل استفاده می‌باشند.اطلاعات انسانی کافیوجود ندارد با این حال عوارض خطرناک جنینی با توجه به جذب مختصر سیستمیک مورد انتظار نیست.

-در صورت مصرف طولانی مدت قد کودکان و نوجوانان به صورت منظم و دوره‌ای ارزیابی شود.

-چنانچه بیمار نیاز به مصرف فرم نازال به مدت بیش از دوماه دارد، معاینات بینی به صورت دوره‌ای انجام شود.

-به بیمار آموزش داده شود که در صورت مشاهده ی علائم حساسیت به دارو(آنژیوادم، برونکواسپاسم، راش و کهیر) بهپزشک مراجعه کند تا در صورت نیاز دارو قطع شود.

-استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها ممکن است احتمال بروز عفونت ثانویه را افزایش دهد. عفونت های حاد (ازجمله عفونت های قارچی) را پنهان کند، عفونت های ویروسی را طولانی یا تشدید کند، یا پاسخ به واکسن ها را محدود کند. در صورت امکان در بیماران مبتلا به تبخال چشمی، سل تنفسی فعال یا نهفته، یا عفونت های سیستمیک ویروسی، قارچی،انگلی یا باکتریایی درمان نشده استفاده نشود. از قرار گرفتن بیمار در معرض آبله مرغان و سرخک اجتناب شود و درصورت مواجهه با بیمار مبتلا به سرخک یا واریسلا، با ایمونو‌گلوبولین واریسلا زوستر یا ایمونوگلوبولین داخل عضلانیتلفیقی جهت پیشگیری استفاده شود. اگر آبله مرغان ایجاد شود، می‌توان درمان با عوامل ضد ویروسی را در نظر گرفت.

-عفونت های موضعی کاندیدا آلبیکنس حلقی-دهانی در مصرف کنندگان این دارو گزارش شده است. اگر این اتفاق افتاد،در حین ادامه ی درمان، درمان مناسب آغاز شود.بیمار تحت نظر باشد.

-پیش از قطع درمان لازم است دوز مصرفی به صورت تدریجی کاهش یابد. با کاهش تدریجی دوز، درمان سیستمیککورتیکواستروئید را متوقف کنید. عملکرد ریه، مصرف بتا آگونیست، علائم آسم و علائم و نشانه‌های نارسایی آدرنال (مانندخستگی، بی‌حالی، ضعف، تهوع/استفراغ، افت فشار خون) را در طول قطع مصرف کنترل کنید.

-کورتیکواستروئیدهای استنشاقی که برای درمان آسم استفاده می شود نباید در بیمارانی که قصد بارداری دارند قطعشود . درمان با کمترین دوز موثر ادامه یابد.

-FEV1و سایر تست‌های ریوی به صورت منظم و دوره‌ای انجام شود.

-کورتیکواستروئیدهای استنشاقی برای درمان آسم در دوران بارداری توصیه می شوند. درمان با کمترین دوزی که باعثکنترل آسم می شود باید ادامه یابد. لازم است علائم آسم مادر به صورت ماهانه در دوران بارداری کنترل شود.

-در صورت وجود خطر سرکوب محور HPA، تست تحریک ACTH، تست کورتیزول صبحگاهی پلاسما و تست کورتیزولآزاد ادراری داده شود.

-عارضه جانبی مهم این دارو که می‌تواند درمان‌های دندان پزشکی را با چالش مواجه کند، کاندیدیازیس دهان، خشکیدهان (جریان طبیعی بزاق پس از قطع دارو مجدد از سر گرفته می شود)، خشکی بینی و خشکی گلو می‌باشد. عفونتهای موضعی با کاندیدا آلبیکنس یا آسپرژیلوس نایجر اغلب در دهان و حلق با استفاده مکرر از یک کورتیکواستروئیداستنشاقی رخ می دهد. ممکن است بیمار نیاز به درمان با داروهای ضد قارچ مناسب یا قطع استفاده از دارویاستنشاقی داشته باشد. بروز درد دهانی‌حلقی و موارد نادر تغییر حس چشایی نیز گزارش شده‌است.

-تراکم استخوان در صورت مصرف طولانی‌مدت، بی تحرکی طولانی، سابقه‌ی خانوادگی استئوپروز یا مصرف مزمنداروهای کاهنده‌ی تراکم استخوانی به صورت دوره‌ای ارزیابی شود.

-وضعیت رشد و قد کودکان و نوجوانان تحت درمان با این دارو به صورت دوره‌ای و‌منظم چک شود.

-معاینات چشمی در صورت مصرف طولانی یا تغییرات در بینایی و سابقه‌ی گلوکوم/کاتاراکت/IOP/به صورت منظم ودوره‌ای انجام شود.

-معاینه‌ی دهانی به صورت منظم و دوره‌ای انجام شود و اطلاعات لازم جهت پیشگیری از ضایعات دهانی و عفونت قارچیبه بیمار داده‌شود.

-به دلیل اینکه مصرف این دارو روند ترمیم زخم‌های بینی را به تاخیر می‌اندازد، در مصرف فرم نازال در مواردی که زخم دردیواره یا تیغه ی بینی وجود دارد یا بینی تحت جراحی یا ضربه قرار گرفته، خودداری شود.

-علائم ترک کورتیکواستروئید (مانند درد مفاصل، درد عضلانی، سستی، افسردگی) ممکن است هنگام تغییر از یککورتیکواستروئید سیستمیک به کورتیکواستروئید موضعی رخ دهد.

-بروز اختلالات ائوزینوفیلیک در مصرف‌کنندگان این دارو محتمل است (گرانولوماتوز ائوزینوفیلی با پلی‌آنژیت(معمولا به نامچرگ اشتراوس شناخته می‌شود)) پس در صورت نیاز بررسی‌های لازم در این مورد انجام شود.

-در صورت مصرف مومتازون موضعی چنانچه پس از دوهفته علائم بهبود مشاهده نشد، ضایعات مجدداً بررسی شوند.

-مصرف طولانی‌مدت فرم موضعی در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

-با وجود اینکه مصرف کوتاه‌مدت مومتازون موضعی در دوران شیردهی بلامانع است، انتخاب کورتیکواستروئیدهای ضعیفتر در اولویت می‌باشد.در صورت استفاده اطراف نوک پستان، حتماً پیش از شیردهی پاک شود.