متوکلوپرامید

‎متوکلوپرامید:
‎متوکلوپرامید داروی نام آشنا و پر مصرف برای درمان و پیشگیری تهوع و استفراغ می باشد .
‎احساس تهوع اگرچه مشکلی شایع می باشد اما می تواند ناشی از علل مختلفی باشد .
‎متوکلوپرامید عموماً جهت تهوع ناشی از میگرن، پس از عمل جراحی یا تهوع ناشی از رادیوتراپی تجویز می شود .
‎علاوه بر اینها برای برطرف کردن تهوع در داروخانه ها بدون نسخه ی پزشک می توان آن را تهیه کرد.
‎این دارو با کمک به تسریع حرکت غذا در دستگاه گوارش، تهوع را برطرف می نماید.

‎پیش از مصرف متوکلوپرامید :
- در افراد زیر ۲۰ سال و بالای ۶۵ سال متوکلوپرامید باید با احتیاط بیشتری مصرف شود . چون در این سنین احتمال بروز عوارض ناخواسته بیشتر می باشد .
‎-در صورت بارداری ،اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت سابقه حساسیت دارویی ( خصوصا به آنتی بیوتیک هایی مانند سيپرو فلوكساسين لووفلوكساسين افلوكساسين ،داروهاي آرام بخش و داروهاي تضعيف كننده ي اعصاب) به پزشک خود اطلاع دهید .
- در صورتی که مبتلا به آسم یا آلرژی (حساسیت به دارو ، غذا و...) می باشید، پزشک خود را مطلع نمایید .
- در صورت سابقه ی ضربان نامنظم قلب، مشکل گوارشی ( مانند سابقه ی زخم و خونریزی گوارشی )، مشکلات کبدی یا کلیوی، صرع، پارکینسون، تومور در غدد فوق کلیوی، مشکلات خونی به پزشک خود اطلاع دهید .
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.

‎نحوه ی مصرف متوکلوپرامید:
- این دارو به صورت قرص ۱۰ میلی گرمی ، قطره ی 60mg/15ml و آمپول تزریقی موجود می باشد .
- متوکلوپرامید را دقیقا به صورتی که پزشک تجویز کرده است، مصرف نمایید. معمولا به صورت یک قرص ۱۰ میلی گرمی یا ۱۰ میلی لیتر شربت، سه مرتبه در روز تجویز می شود اما ممکن است مقدار مصرف تجویز شده برای شما متفاوت باشد خصوصاً در صورتی که از قطره خوراکی استفاده می نمایید، دارو را دقیقا به مقداری که تجویز شده، با قطره چکان مخصوص اندازه گیری نمایید .
- نوبت های مصرف روزانه را به فاصله های منظم ( هر۸ ساعت) مصرف نمایید .قرص را بطور کامل همراه با یک لیوان آب ببلعید. بهتر است دارو را نیم ساعت قبل از غذا و یا هنگام خواب مصرف نمایید .
_در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جداً خودداری نمایید.

‎توصیه ها:
- در صورتی که این دارو را بدون نسخه از داروخانه تهیه می نمایید، در مورد مناسب بودن مصرف این دارو در شرایط خود، با داروساز مشورت نمایید .
- معمولا مصرف این دارو به صورت کوتاه مدت ( حداکثر تا ۵روز) تجویز می شود  لذا در صورت مصرف طولانی مدت حتماً تحت نظر پزشک باشید .
- در صورتی که قصد عمل جراحی یا درمان دندانپزشکی دارید، درمانگر خود را از مصرف متوکلوپرامید مطلع نمایید .
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
- در صورتی که مبتلا به دیابت می باشید ممکن است این دارو منجر به تغییر در سطح قند خون شما شود لذا قند خون خود را بیشتر کنترل نمایید .

‎عوارض شایع متوکلوپرامید:
- احساس سرگیجه یا خواب آلودگی از عوارض شایع متوکلوپرامید می باشد لذا تا برطرف شدن اثر دارو، از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز و احتیاط دارند خودداری نمایید .
- در صورت بروز اسهال خفیف مصرف مایعات به مقدار کافی جهت بهبود وضیعت لازم است. اما در صورت طولانی شدن اسهال و یا همراه شدن با علائم دیگر به پزشک مراجعه نمایید .
- خشکی دهان ، لک های قرمز پوستی، حساسیت و درد سینه، ضربان قلب بالا و نامنظم شدن قاعدگی می تواند از عوارض این دارو باشد که در صورت بروز آن ها باید با پزشک خود مشورت نمایید .

‎عارضه ی نادر اما مهم:
- در صورت اختلال در حرکت یا بروز مشکلات در حرکات چشم ها و صورت فورا به پزشک مراجعه نمایید. عوارض اکستراپریمیدال متوکلوپرامید بسیار نادر است ولی نیاز به درمان سربع و قطه دارو دارد.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف متوکلوپرامید

متوكلوپراميد در درمان تهوع و استفراغ ناشي از جراحي يا شيمي درماني، برگشت محتويات معده به مري، آهسته بودن تخليه معده، جلوگيري از پنوموني ناشي از آسپيراسيون، سردرد عروقي، سكسكه مقاوم و فلج معده ديابتيك مصرف مي شود.

مکانیسم اثر متوکلوپرامید

متوكلوپرآميد احتمالاً شل شدن عضلات صاف معدي ناشي از دوپامين را مهار مي كند و بنابراين باعث تقويت اثرات كولينرژيك مي شود. اثرات ضدتهوع دارو ناشي از افزايش آستانه فعاليت گيرنده هاي شيميايي (CTZ) مي باشد.

فارماکوکینتیک متوکلوپرامید

جذب متوكلوپراميد از دستگاه گوارش سريع است. متابوليسم آن كبدي و نيمه عمر دارو 6-4 ساعت است. زمان شروع اثر دارو از راه خوراكي 60-30 دقيقه، تزريق عضلاني 15-10 دقيقه و تزريق وريدي 3-1 دقيقه است. طول اثر دارو 2-1 ساعت است و دفع آن عمدتاً كليوي است.

منع مصرف متوکلوپرامید

در صورت ابتلا بيمار به صرع، ‌خونريزي گوارشي، انسداد مكانيكي يا پرفوراسيون مجراي گوارش يا فئوكروموسيتوم نبايد مصرف شود.

عوارض جانبی متوکلوپرامید

*
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: بلاک دهلیزی بطنی، برادی کاردی، نارسایی قلبی، گرگرفتگی (به دنبال دوز بالای وریدی)، افزایش فشارخون، افت فشارخون، تاکی کاردی فوق بطنی
سیستم اعصاب مرکزی: خواب آلودگی، واکنش دیستونی،‌ بی حالی، بی قراری، خستگی، سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، آکاتیزیا (بی قراری حرکتی)، گیجی، افسردگی، پارکیسنون ناشی از دارو، توهم (نادر)، بی خوابی، سندروم نورولپتیک بدخیم (نادر)، تشنج، افکار خودکشی، دیس کینزی تاردیو (حرکات مکرر غیرارادی)
پوستی: راش پوستی، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: آمنوره، احتباس آب، گالاکتوره، ژینکوماستی، افزایش پرولاکتین خون، پورفیری
گوارشی: تهوع، استفراغ، اسهال
ادراری تناسلی: ضعف جنسی، تکرر ادرار، بی اختیاری ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، لکوپنی، مت هموگلوبینمی، نوتروپنی، سولف هموگلوبینمی (سبز شدن رنگ خون)
کبدی: سمیت کبدی (نادر)
ازدیاد حساسیت: آنژیوادم (نادر)، واکنش ازدیاد حساسیت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: اسپاسم حنجره (نادر)
چشمی: اختلالات بینایی
تنفسی: برونکواسپاسم، ادم حنجره (نادر)

تداخلات دارویی متوکلوپرامید

*مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای CYP2D6
- تشدید اثرات کولینرژیک
- تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
- آنتاگونیست های دوپامین
- تشدید اثرات خارج هرمی
- تشدید هایپرپرولاکتینمی (قوی)
- تشدید اثرات هیپو دوپامینرژیک

تداخلات رده X (پرهیز):
داروهای ضد پارکینسون (آگونیست دوپامین)، داروهای ضد سایکوز، کابرگولین، دروپریدول، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز، پرومتازین، ریواستیگمین، تترابنازین، تری‌متازیدین

کاهش اثرات داروها توسط متوکلوپرامید:
داروهای ضد پارکینسون (آگونیست دوپامین)، آتوواکون، کابرگولین، فسفومایسین، پوساکونازول، کیناگولید

کاهش اثرات متوکلوپرامید توسط داروها:
داروهای آنتی کولینرژیک، کابرگولین، پگ اینترفرون آلفا-2b

افزایش اثرات داروها توسط متوکلوپرامید:
داروهای ضد سایکوز، داروهای تضعیف‌کننده‌ CNS، سیکلوسپورین (سیستمیک)، لووسولپرید، بی‌حس کننده‌های موضعی، میواکوریوم، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز، پریلوکائین، پرومتازین، سیرولیموس، سدیم نیتریت، سوکسینیل کولین، تاکرولیموس (موضعی)، تترابنازین، تیوپنتال، تری‌متازیدین

افزایش اثرات متوکلوپرامید توسط داروها:
آجمالین، مهارکننده‌های متوسط وقوی CYP2D6، داپسون (موضعی)، دئوتترابنازین، دروپریدول، لومفانترین، متی‌روسین، نیتریک اکسید، پگ اینترفرون آلفا-2b، ریواستیگمین

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها متوکلوپرامید

1. در صورت عيب شديد كار كليه يا كبد بايد با احتياط مصرف شود.
2. در صورت عيب شديد كار كليه يا كبد مقدار مصرف دارو بايد به حدود نصف كاهش يابد.
3. احتمال بروز عوارض اكستراپيراميدال در كودكان و سالخوردگان وجود دارد.

توصیه های دارویی متوکلوپرامید

1. تزريق وريدي متوكلوپراميد بايد به آهستگي و طي 2-1 دقيقه انجام شود.
2. شكل خوراكي دارو بايد 30 دقيقه قبل از هر وعده غذا و موقع خواب مصرف شود.