لینزولید

لینزولید یک آنتی‌بیوتیک وسیع الطیف است که برای درمان انواع خاصی از عفونت‌ها استفاده می‌شود. این دارو برای درمان عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به سایر آنتی‌بیوتیک‌ها کاربرد دارد. 
 

(قرص لینووکس محصول شرکت تهران شیمی)

موارد مصرف لینزولید:
1.    عفونت‌های ریوی (ذات‌الریه)
•    لینزولید برای درمان ذات‌الریه ناشی از باکتری‌های مقاوم به درمان استفاده می‌شود. این نوع عفونت‌ها ممکن است با علائمی چون سرفه، تب و درد قفسه سینه همراه باشند.

2.    عفونت‌های پوستی و بافت‌های نرم
•    این دارو برای درمان عفونت‌هایی که در پوست و بافت‌های نرم بدن ایجاد می‌شوند، مانند سلولیت (عفونت پوست) و آبسه‌های پوست، مفید است.

3.    عفونت‌های ادراری
•   لینزولید برای درمان عفونت‌های شدید دستگاه ادراری که به داروهای معمول پاسخ نمی‌دهند، تجویز می‌شود.

4.    عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به درمان
•    برخی باکتری‌ها به داروهای معمولی مقاوم هستند. لینزولید می‌تواند برای درمان این نوع عفونت‌ها، مانند عفونت‌های انتروکوکوس (یک نوع باکتری مقاوم)، موثر باشد.

5.    عفونت‌های خون (سپسیس)
•   در بعضی موارد شدید از عفونت خون، لینزولید به عنوان درمان به کار می‌رود.
لینزولید برای درمان عفونت‌هایی که ناشی از باکتری‌های خاص هستند و به داروهای دیگر مقاوم‌اند، بسیار مفید است. این دارو معمولاً وقتی استفاده می‌شود که سایر آنتی‌بیوتیک‌ها بی‌اثر باشند.

2. اثربخشی آمار و شواهد علمی (لینزولید)
•    در یک مطالعه، مصرف لینزولید در درمان عفونت‌های MRSA حدود 85% موفقیت درمانی را به‌دست آورد.
•    تحقیقات همچنین نشان داده‌اند که لینزولید در درمان ذات‌الریه‌های بیمارستانی به‌ویژه در بیمارانی که به آنتی‌بیوتیک‌های دیگر مقاوم بودند، موفقیت‌های بالایی داشته است.
•    در مقایسه با وانکومایسین، لینزولید کاهش عوارض جانبی بیشتری داشته و در برخی موارد اثربخشی بهتری نشان داده است.

3. مقدار مصرف لینزولید
    دوز بزرگسالان: 
•    خوراکی یا داخل وریدی: 600 میلی‌گرم هر 12 ساعت.
•    مدت درمان معمولاً بین 10 تا 14 روز است.
    دوز در کودکان: 
•    خوراکی یا داخل وریدی: دوز بر اساس وزن بدن کودک تنظیم می‌شود، معمولاً 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم هر 12 ساعت.
    دوز در بیماران با مشکلات کلیوی: 
•    در بیماران با اختلال عملکرد کلیه، تغییرات دوز نیاز نیست، مگر اینکه وضعیت آنها شدید باشد.
   مدت درمان: 
•    معمولاً مدت درمان 10 تا 14 روز است، اما برای برخی عفونت‌های مقاوم به درمان، مدت زمان درمان ممکن است طولانی‌تر شود.

4. خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت لینزولید
•    سرکوب مغز استخوان (آنانمی، ترومبوسیتوپنی): مصرف طولانی‌مدت می‌تواند منجر به کاهش سلول‌های خونی و مشکلات خونریزی شود.
•    نورپاتی محیطی: به‌ویژه در مصرف طولانی‌مدت، مشکلات عصبی از جمله بی‌حسی و سوزش در دست‌ها و پاها می‌تواند بروز کند.
•    اسیدوز لاکتیک: در برخی از بیماران، به‌ویژه در افرادی که مشکلات کلیوی دارند، اسیدوز لاکتیک به‌عنوان عارضه جانبی مشاهده شده است.

5. عوارض جانبی و راهنمایی در مورد مدیریت و کاهش عوارض جانبی لینزولید
•    اسهال: شایع‌ترین عارضه گوارشی است. برای کاهش آن، می‌توان دارو را همراه با غذا مصرف کرد.
•    تهوع و استفراغ: این عوارض ممکن است با مصرف دارو همراه با غذا کاهش یابد.
•    سرکوب مغز استخوان: نظارت بر تعداد سلول‌های خونی (آنانمی، ترومبوسیتوپنی) ضروری است.
•    مشکلات عصبی: بی‌حسی و سوزش در دست‌ها و پاها باید به پزشک گزارش شود.

6. تداخلات دارویی و غذایی
•    تداخل با داروهای مهارکننده MAO (مانند فنوکسی‌بنزامین): می‌تواند منجر به سندرم سروتونین گردد.
•    تداخل با داروهای ضد افسردگی (SSRIs): مانند فلوکستین و سرترالین ممکن است خطر سندرم سروتونین را افزایش دهد.
•    داروهای ضد انعقادی: مصرف همزمان با داروهای ضد انعقادی مانند وارفارین می‌تواند موجب افزایش خطر خونریزی شود.
•    غذاهای حاوی تیرامین: مصرف این غذاها (مانند پنیر و غذاهای تخمیر شده) با لینزولید ممکن است باعث افزایش فشار خون گردد.

7. منع مصرف در بیماری‌ها / بارداری / شیردهی
•    بیماری‌های کلیوی: مصرف لینزولید باید با احتیاط در بیماران با مشکلات کلیوی انجام شود.
•    بارداری: مصرف لینزولید در دوران بارداری فقط در صورت ضرورت و با تجویز پزشک انجام می‌شود.
•    شیردهی: مصرف این دارو در دوران شیردهی باید با احتیاط انجام شود.

8. توصیه دارویی به تفکیک فرم دارویی 
•    خوراکی: لینزولید می‌تواند با یا بدون غذا مصرف شود. برای کاهش عوارض گوارشی، بهتر است دارو همراه با غذا مصرف گردد.
•    وریدی: در بیماران که قادر به مصرف داروهای خوراکی نیستند، از این شکل دارویی استفاده می‌شود.

9. هنگام فراموش کردن یک دوز چه کنیم؟
•    اگر یک دوز فراموش شد، باید به محض یادآوری مصرف شود. اگر زمان نزدیک به دوز بعدی است، از دو برابر کردن دوز خودداری شود.

10. مراقبت‌های پس از درمان 
•    بیمار باید تحت نظارت برای عوارض جانبی به‌ویژه مشکلات خونی و عصبی قرار گیرد.
•    در صورت بروز علائمی چون ضعف، خستگی زیاد، یا خونریزی، سریعاً به پزشک مراجعه شود.

11. باید و نبایدهای غذایی
•    مصرف غذای سبک برای کاهش تهوع پیشنهاد می‌شود.
•    مصرف تخم مرغ، لبنیات، و پنیرهای سفت به همراه لینزولید ممنوع است.

12. سوالات متداول
1. آیا لینزولید می‌تواند برای درمان عفونت‌های تنفسی استفاده شود؟
•    بله، لینزولید برای درمان عفونت‌های تنفسی شدید مانند ذات‌الریه که ناشی از باکتری‌های مقاوم به درمان است، مؤثر است. به‌ویژه در بیمارانی که به آنتی‌بیوتیک‌های دیگر مقاوم هستند، این دارو کاربرد دارد.

2. آیا لینزولید برای بیماران با مشکلات کلیوی بی‌خطر است؟
•    لینزولید باید با احتیاط در بیماران با مشکلات کلیوی مصرف شود. در اغلب موارد، دوز دارو نیازی به تغییر ندارد، اما نظارت دقیق بر وضعیت کلیوی و تعداد سلول‌های خونی ضروری است.

3. آیا لینزولید در دوران بارداری ایمن است؟
•    مصرف لینزولید در دوران بارداری تنها در صورتی که فواید آن بر خطرات احتمالی بچربد، توصیه می‌شود. قبل از مصرف این دارو در دوران بارداری، مشاوره پزشکی الزامی است.

4. آیا لینزولید باعث افزایش فشار خون می‌شود؟
•    بله، لینزولید ممکن است باعث افزایش فشار خون به‌ویژه در بیمارانی که غذاهای حاوی تیرامین مصرف می‌کنند، شود. مصرف این مواد غذایی باید محدود گردد.

5. قبل از غذا یا بعد از غذا؟
•    لینزولید می‌تواند با یا بدون غذا مصرف شود. اما برای کاهش احتمال بروز مشکلات گوارشی مانند تهوع، بهتر است آن را همراه با غذا مصرف کنید.

6. اگر یک دوز لینزولید فراموش شد، چه باید کرد؟
•    اگر یک دوز فراموش شد، باید به محض یادآوری مصرف شود، مگر اینکه زمان نزدیک به دوز بعدی باشد. در این صورت، دو برابر کردن دوز خودداری شود.

7. بهترین زمان مصرف لینزولید چه زمانی است؟
•    بهترین زمان مصرف لینزولید به وضعیت بالینی فرد بستگی دارد، اما معمولاً مصرف آن در فواصل زمانی ثابت (هر 12 ساعت یا هر 24 ساعت) پیشنهاد می‌شود. مصرف آن قبل از خواب یا در طول روز قابل انجام است، به شرطی که دوزها منظم باشند.

8. آیا لینزولید باعث مشکلات گوارشی می‌شود؟
•    بله، لینزولید ممکن است باعث اسهال، تهوع، و استفراغ شود. برای کاهش این عوارض، دارو می‌تواند همراه با غذا مصرف شود.

9. آیا لینزولید می‌تواند به درمان عفونت‌های مقاوم به وانکومایسین کمک کند؟
•    بله، لینزولید به‌ویژه در درمان عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به وانکومایسین مانند برخی از انواع انتروکوکوس ها مؤثر است.

10. آیا لینزولید باعث حساسیت به نور خورشید می‌شود؟
•    برخی بیماران ممکن است حساسیت به نور خورشید را در اثر مصرف لینزولید تجربه کنند. در این صورت، بهتر است از قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید خودداری کرده و از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنند.

11. آیا مصرف لینزولید در کودکان بی‌خطر است؟
•    لینزولید در کودکان قابل مصرف است، اما در صورت مصرف در دوزهای بالاتر، ممکن است خطرات و عوارضی مانند پایین آمدن شمارش سلول‌های خونی یا اختلالات گوارشی وجود داشته باشد.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف لینزولید

عفونت‌های ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین:
• شامل عفونت‌های پوستی و بافت نرم، پنومونی و سپسیس.
• مناسب برای بیماران با عدم پاسخ به درمان با آنتی‌بیوتیک‌های دیگر مانند وانکومایسین.

2. پنومونی بیمارستانی:
• ناشی از ارگانیسم‌های مقاوم به دارو، از جمله استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین و استرپتوکوک پنومونیه مقاوم به پنی‌سیلین.

3. پنومونی اکتسابی از جامعه:
• ناشی از استرپتوکوک پنومونیه، به‌ویژه موارد مقاوم به دارو.

4. عفونت‌های پوستی و بافت نرم پیچیده:
• از جمله عفونت‌های ناشی از استافیلوکوک اورئوس، استرپتوکوک گروه A، B، C، G، و انتروکوکوس فاسیوم حساس به وانکومایسین.

5. عفونت‌های ناشی از انتروکوک مقاوم به وانکومایسین:
• شامل انتروکوک فکالیس و انتروکوک فاسیوم، به خصوص در بیماران با اندوکاردیت یا سپسیس.

6. عفونت‌های ناشی از باسیل‌های گرم مثبت مقاوم به سایر داروها:
• گزینه‌ای برای عفونت‌های پیچیده در بیمارانی که نیاز به درمان سیستمیک دارند.

موارد کاربرد اف لیبل (Off-Label Uses):
1. درمان عفونت‌های ناشی از مایکوباکتریوم غیرسلی: 
• به ویژه مایکوباکتریوم آویوم کمپلکس یا مایکوباکتریوم آبسه‌سوس.

2. درمان عفونت‌های استخوان و مفاصل (Osteomyelitis): 
• مرتبط با ارگانیسم‌های مقاوم به دارو، از جمله MRSA و VRE.

3. درمان عفونت‌های پروتزهای ارتوپدی: 
• به عنوان بخشی از درمان ترکیبی.

مکانیسم اثر لینزولید

مکانیسم اثر لینزولید
لینزولید یک آنتی‌بیوتیک سنتتیک از گروه اگزازولیدینون‌ها است که با مهار سنتز پروتئین در باکتری‌ها اثر خود را اعمال می‌کند. مکانیسم اثر آن به طور تخصصی و در سطح مولکولی به شرح زیر است:

1. اتصال به زیرواحد 50S ریبوزوم باکتریایی:
• لینزولید به محل اتصال 23S rRNA در زیرواحد بزرگ 50S ریبوزوم باکتری متصل می‌شود.
• این اتصال باعث اختلال در تشکیل کمپلکس آغازین (Initiation Complex) برای ترجمه RNA پیام‌رسان (mRNA) می‌گردد.
• برخلاف بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌های دیگر (مانند ماکرولیدها، تتراسایکلین‌ها یا آمینوگلیکوزیدها) که در مراحل بعدی ترجمه اثر می‌گذارند، لینزولید مانع از آغاز سنتز پروتئین می‌شود.

2. مهار تشکیل کمپلکس 70S:
• تشکیل کمپلکس 70S (که شامل زیرواحدهای 50S و 30S است) برای ترجمه mRNA ضروری است.
• لینزولید با مهار اتصال این زیرواحدها، ترجمه را به‌طور کامل متوقف می‌کند.
• این ویژگی خاص باعث می‌شود که لینزولید در برابر بسیاری از مکانیسم‌های مقاومت که بر دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها تأثیر می‌گذارند، مؤثر باشد.

3. اثرات باکتریواستاتیک:
• در برابر اکثر ارگانیسم‌های گرم مثبت (مانند استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین، انتروکوک مقاوم به وانکومایسین و استرپتوکوک پنومونیه مقاوم، لینزولید اثر باکتریواستاتیک دارد.
• در موارد خاص، به‌ویژه در برخی سویه‌های استرپتوکوک پنومونیه، می‌تواند اثر باکتریسیدال (کُشنده باکتری) داشته باشد.

ویژگی‌های خاص مکانیسم اثر:
1. اختصاصی بودن برای باکتری‌ها:
• لینزولید به ریبوزوم‌های یوکاریوتی (80S) انسان متصل نمی‌شود؛ بنابراین، اثر سمی مستقیم بر سنتز پروتئین انسانی ندارد.
• این ویژگی باعث حداقل بودن اثرات جانبی مستقیم در دوزهای درمانی می‌شود.

2. اثر بر سویه‌های مقاوم:
• مکانیسم اثر لینزولید مستقل از مکانیسم‌های مقاومت رایج باکتری‌ها (مانند تولید β-لاکتاماز یا تغییر در پمپ‌های افلاکس) است.
• این دارو به‌ویژه در عفونت‌های مقاوم به وانکومایسین، متی‌سیلین و دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها بسیار مؤثر است.

3. مقاومت در برابر لینزولید:
• مقاومت به لینزولید عمدتاً ناشی از جهش در ژن‌های مربوط به 23S rRNA (مانند جهش G2576T) است که باعث کاهش اتصال دارو به ریبوزوم می‌شود.
• این نوع مقاومت معمولاً نادر است و اغلب پس از درمان طولانی‌مدت مشاهده می‌شود.

فارماکوکینتیک لینزولید

1. جذب:
• فراهمی زیستی خوراکی: تقریباً 100٪.
• زمان رسیدن به غلظت حداکثر (Tmax): 1-2 ساعت.
• مستقل از غذا.

2. توزیع:
• حجم توزیع (Vd): 40-50 لیتر.
• نفوذ بالا در مایع ریوی، مایع مغزی-نخاعی، پوست، و بافت نرم.
• اتصال به پروتئین: 31٪.

3. متابولیسم:
• اکسیداسیون غیرآنزیمی (مستقل از CYP450).
• تشکیل متابولیت‌های غیر فعال: PNU-142300 و PNU-142586.

4. دفع:
• نیمه‌عمر: 4.5-5.5 ساعت.
• ادرار: 30٪ داروی دست‌نخورده، 50-55٪ متابولیت‌ها.
• مدفوع: 9-10٪.

5. شرایط خاص:
• نارسایی کلیوی: تجمع متابولیت‌ها، اما بدون اثر بر اثربخشی.
• نارسایی کبدی: تغییرات ناچیز در فارماکوکینتیک.
• کودکان: نیمه‌عمر کوتاه‌تر (2.5-3 ساعت).

کاربرد بالینی: فارماکوکینتیک لینزولید، این دارو را برای عفونت‌های گرم مثبت مقاوم ایده‌آل می‌سازد.

منع مصرف لینزولید

- حساسیت شدید به لینزولید یا سایر ترکیبات فرمولاسیون

- مصرف همزمان یا فاصله کمتر از 2 هفته ای از مهار کننده های MAO (ترانیل سیپرامین)

- بیماران با فشار خون کنترل نشده، فئوکروموسیتوما، تیروتوکسیکوز

- مصرف کننده های سمپاتومیمتیک ها ( مثل سودوافدرین )، داروهای منقبض کننده عروقی ( مثل اپی نفرین، نوراپی نفرین ) و داروهای دوپامینرژیک ( مثل دوپامین، دوبوتامین ) مگر در صورتی که از نظر فشار خون به دقت کنترل شوند.

- بیماران مبتلا به سندروم کارسینوئید و یا مصرف کننده های SSRIs، ضد افسردگی های سه حلقه ای، آگونیست های گیرنده سروتونینی 5-HT1B,1D، مپریدین یا بوسپیرون. مگر در صورتی که از نظر علائم سندروم سروتونین به دقت کنترل شوند.

عوارض جانبی لینزولید

عوارض شایع (%10<):
گوارشی: اسهال
هماتولوژی و انکولوژی: کاهش گلبول های سفید خون، کاهش شمار پلاکت
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، سرگیجه
پوستی: راش پوستی، خارش
غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش آمیلاز، افزایش لاکتات دهیدروژناز
گوارشی: استفراغ، تهوع، افزایش لیپاز سرم، مدفوع شل، درد شکمی، کاندیدیاز دهانی، اختلال چشایی، تغییر رنگ زبان
ادراری تناسلی: کاندیدیاز ولوواژینال
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی، کاهش نوتروفیل، ترومبوسیتوپنی، افزایش سطح ائوزینوفیل
کبدی: افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز، افزایش بیلی روبین سرم، افزایش آلکالین فسفاتاز سرم، اختلال عملکرد کبدی
عفونت: عفونت قارچی
کلیوی: افزایش BUN، افزایش کراتینین سرم

تداخلات دارویی لینزولید

هشدار ها لینزولید

- سرکوب مغز استخوان می تواند رخ دهد و ممکن است به طول مدت درمان (عمدتا بیش از دو هفته) بستگی داشته باشد. در بیماران مصرف کننده داروهای سرکوب کننده مغز استخوان و عفونت مزمن ( درمان آنتی بیوتیکی همزمان یا اخیر ) با احتیاط مصرف شود.
- اسیدوز لاکتیک می تواند ایجاد شود. لینزولید دارای خواص مهار کنندگی ضعیف MAO بوده و عوارضی مشابه آنها دارد.
- در بیماران با فشار خون کنترل نشده، فئوکروموسیتوما، ستدروم کارسینوئید یا هایپرتیروئیدی درمان نشده با احتیاط مصرف شود.
- مصرف غیر ضروری منجر به ایجاد مقاومت به لینزولید می شود.
- نوروپاتی محیطی و چشمی ( همراه با از دست دادن بینایی ) گزارش شده و عمدتا با درمان های بیش از 28 روز دیده شده است.
- صرع ممکن است رخ دهد.
- استفاده طولانی مدت منجر به عفونت قارچی یا باکتریایی شامل CDAD (اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل) و کولیت سودوممبران می گردد.
- به علت غلظت های متناقض در CSF، تجویز تجربی در عفونت های CNS کودکان پیشنهاد نمی شود.
- لینزولید نباید بصورت درمان تجربی برای عفونت خونی ناشی از کاتتر (CRBSI) استفاده شود.
- سوسپانسیون های خوراکی حاوی فنیل آلانین می باشد.
- خواهشمندم از کپی غیر مجاز محتوای دارویاب خودداری فرمایئد

توصیه های دارویی لینزولید

- فرم خوراکی: بدون توجه به غذا می توان مصرف نمود. از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی تیرامین خودداری شود مانند پنیر کهنه، گوشت خشک یا نمک سود کرده، نخود و لوبیا سبز و سس سویا
 سوسپانسیون خوراکی را قبل از مصرف به آرامی بالا و پایین کنید و از تکان دادن آن خودداری کنید

فرم تزریقی: انفوزیون وریدی را طی 120-30 دقیقه انجام دهید. با داروهای دیگر مخلوط و یا پشت سرم انفوزیون نکنید. در محلول انفوزیون بعد از طی مدتی ممکن است رنگ زردی ایجاد شود که تاثیری بر قدرت دارو ندارد.