تالیدومید

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف تالیدومید

 موارد مصرف:
- درمان انواع زود تشخیص یافته مولتپل میلوما
- درمان اولیه و نگهدارنده تظاهرات پوستی اریتم ندوزوم لپروزوم ( ENL )
 موارد مصرف Unlabaled:
- درمان بیماری کرون راجعه
- درمان بیماری مزمن پیوند علیه میزبان ( GVHD ) در پیوند خونی سلول های بنیادی
- درمان استوماتیت آفتی وابسته به AIDS
- درمان ماکرو گلوبینمی والدنشترم
- درمان نگهدارنده مولتیپل میلوما ( به دنبال پیوند اتولوگ سلول های بنیادی )

مکانیسم اثر تالیدومید

- خصوصیات تنظیم کنندگی سیستم ایمنی و ضد آنژیوژنز دارد. اثرات ایمنی آن ممکن است بنابر شرایطی بسیار متغیر باشد. می تواند تولید اضافی TNF-α را در بیماران مبتلا به ENL مهار کند و یا سطوح TNF-α را در بیماران مبتلا به ایدز افزایش دهد. در مالتیپل میلوما، تالیومید باعث افزایش سلول های طبیعی کشنده، اینترلوکین 2 و اینترفرون گاما می شود. سایر مکانیسم های احتمالی شامل سرکوب آنژیوژنز، جلوگیری از آسیب DNA توسط رادیکال های آزاد، افزایش اثرات سایتوتوکسیک سلولی و تغییر بیان مولکول های چسبان سلولی می باشد.

فارماکوکینتیک تالیدومید

- اتصال به پروتئین: 66-55 %
- متابولیسم: هیدرولیز غیر آنزیمی در پلاسما و تشکیل چند متابولیت
- زیست دست یابی: فرم کپسول 90 %
- نیمه عمر: 7-5 ساعت
- زمان رسیدن به پیک پلاسمایی: 6-3 ساعت
- دفع: ادرار ( 1%> بصورت داروی تغییر نیافته )

منع مصرف تالیدومید

- حساسیت شدید به تالیدومید یا سایر ترکیبات فرمولاسیون
- بیمارانی که نمی توانند برنامه STEPS® (System for Thalidomide Education and Prescribing Safety) را اجرا نمایند.
- زنانی که پتانسیل باردار شدن دارند مگر آنکه درمان های جایگزین مناسب نبوده و احتیاطات لازم جهت جلوگیری از بارداری رعایت شود.
- بارداری

عوارض جانبی تالیدومید

*
عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: خواب آلودگی، سر درد، نوروپاتی محیطی
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: ادم صورت، ادم محیطی
سیستم اعصاب مرکزی: کسالت، درد، سرگیجه
پوستی: خارش، درماتیت قارچی، راش ماکولوپاپولار، بیماری ناخن
گوارشی: یبوست، تهوع، کاندیدیاز دهانی، دندان درد
ادراری تناسلی: ضعف جنسی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف، کمردرد، گردن درد، خشکی گردن، لرزش
متفرقه: صدمات غیر مترقبه

تداخلات دارویی تالیدومید

*مشخصات کلی تداخلات:
- تشدید برادی‌کاردی
- تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
- تشدید اثرات کاهنده فشارخون
- کاهش آستانه تشنج
- عامل انکولوژیک سرکوب کننده مغز استخوان
- تشدید اثرات سرکوب کننده مغز استخوان
- تشدید اثرات ترومبوژنیک

تداخلات رده X (پرهیز):
آباتاسپت، آناکینرا، آزلاستین (نازال)، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، برومپریدول، کاناکینومب، سرتولیزومب پگول، کلادریبین، داروهای تضعیف‌کننده‌ CNS، دیپیرون، ناتالیزومب، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، پمبرولیزومب، پیمکرولیموس، ریلوناسپت، تاکرولیموس (موضعی)، توسیلیزومب، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)، ودولیزومب

کاهش اثرات داروها توسط تالیدومید:
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، نیوولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل تی، ترتوموتید، واکسن آبله و آبله میمونی (زنده)، واکسن (زنده)، واکسن‌ (غیرفعال)

کاهش اثرات تالیدومید توسط داروها:
اکیناسه، برومپریدول

افزایش اثرات داروها توسط تالیدومید:
آباتاسپت، آمیفوستین، آناکینرا، آزلاستین (نازال)، بارسیتینیب، مشتقات بیس‌فسفونات ها، برومپریدول، کاناکینومب، سرتولیزومب پگول، دفریپرون، دولوکستین، فینگولیمود، داروهای کاهنده فشارخون، لفلونامید، فراورده‌های حاوی لوودوپا، متی‌روسین، نیتروپروسید، ناتالیزومب، اورفنادرین، اوزانیمود، پامیدرونات، پارالدهید، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، ریلوناسپت، روپینیرول، روتیگوتین، سیپونیمود، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)، ودولیزومب، زولدرونیک اسید

افزایش اثرات تالیدومید توسط داروها:
آلفوزوسین، آلیزاپرید، داروهای کاهنده فشارخون، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرامفنیکل (چشمی)، کلرفنسین کاربامات، کلادریبین، داروهای تضعیف کننده CNS، دنوزومب، دگزامتازون (سیستمیک)، دیازوکسید، دایمتیندن (موضعی)، دیپیرون، درونابینول، عوامل محرک ارتیروپوئز، مشتقات استروژن، مشتقات استروژن (فراورده‌های ضد بارداری)، گیاهان (با خاصیت کاهنده فشارخون)، گیاه کاوا، لیسورید مالئات، لوفکسیدین، منیزیم سولفات، مزالامین، متوکلوپرامید، مینوسیکلین (سیستمیک)، مولسی‌دومین، نابیلون، نفتوپیدیل، نیسرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، اوکرلیزومب، اوکسوممازین، پمبرولیزومب، پنتوکسی فیلین، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، پیمکرولیموس، پروژستین ها (فراورده‌های ضد بارداری)، آنالوگ‌های پروستاسیکلین ها، کیناگولید، روفلومیلاست، روفینامید، تاکرولیموس (موضعی)، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، توسیلیزومب، تراستوزومب

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها تالیدومید

- داروی خطرناکی بوده و باید حین حمل و نقل و از بین بردن با احتیاط رفتار کرد.
- تالیدومید صرفا باید برای زنان و مردانی تجویز شود که برنامه STEPS® را درک و قبول می کنند. پزشکان، داروسازان و بیماران بایستی در این برنامه ثبت نام کنند. تالیدومید یک داروی تراتوژن شناخته شده است، لذا روش جلوگیری از بارداری موثری باید حداقل 4 هفته قبل از شروع درمان آغاز شده و در حین درمان و تا 4 هفته بعد از خاتمه درمان ادامه یابد.
- با داروهای کاهنده اثر داروهای ضد بارداری، احتیاط لازم رعایت شود.
- وقایع ترومبوتیک گزارش شده است بخصوص در بیماران با عوامل خطر ترومبوز ( بیماری نئوپلاستیک، بیماری های التهابی، مصرف همزمان با داروهای شیمی درمانی ترکیبی )
- در ترکیب با دگزامتازون خطر ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریوی (PE) افزایش می یابد. بیماران با ریسک بالا بهتر است از ضد انعقاد بعنوان پیشگیری کننده و یا آسپرین استفاده کنند.
- خواب آلودگی ایجاد می شود.
- در بیماران مبتلا به اختلالات عصبی یا یبوست با احتیاط مصرف شود.
- تالیدومید ممکن است نوروپاتی حسی ایجاد کند که برگشت ناپذیر است ( بخصوص به دنبال استفاده چند ماهه از این دارو )
- می تواند باعث بروز تشنج شود.
- می تواند نوتروپنی ایجاد کند. لذا در افراد مبتلا به ایدز با احتیاط مصرف شود. زیرا بار ویروسی را افزایش می دهد.
- می تواند افت فشار وضعیتی و یا برادی کاردی ایجاد کند.
- در بیماران مبتلا به بیماری های قلبی عروقی با احتیاط مصرف شود.
- ازدیاد حساسیت، سندروم استیون جانسون و نکروز سمی اپیدرم گزارش شده است.

توصیه های دارویی تالیدومید

- باید حداقل یک ساعت بعد از وعده عصرانه و یا ترجیحا در زمان خواب مصرف شود.
- دوزهای بیش از 400mg/day در 3-2 دوز منقسم تجویز شود. در صورت فراموش کردن یک دوز، اگر کمتر از 12 ساعت گذشته است بایستی یک دوز مصرف نموده و اگر بیش از 12 ساعت گذشته تا دوز بعدی بایستی صبر نمود.
- کپسول ها تا زمان مصرف در بلیستر باقی بمانند. در صورت مواجهه دست با محتویات کپسول بایستی با آب و صابون شسته شود.
- محدوده استاندارد: در بیماری پیوند علیه میزبان سطح درمانی تالیدومید در پلاسما 5-8mcg/ml باشد هرچند سطح پلاسمایی کمتری (0.5-1.5) بعنوان سطح درمانی پیشنهاد می شود. پیک سرمی تالیدومید بعد از یک دوز 200 میلی گرمی مساوی 1.8mcg/ml می باشد.