اوکرلیزومب

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف اوکرلیزومب

اوکرلیزومب یا اوسرلیزومب یک مونوکلونال آنتی‌بادی نوترکیب انسانی می‌باشد که بر روی پروتئینی به نام CD20 در سطح سلول‌های لنفوسیت B سیستم ایمنی بدن اثر‌می‌گذارد.
این دارو در درمان مالتیپل اسکلروز پیشرونده اولیه (MS) و انواع عود کننده بیماری ام اس، قابل تجویز می‌باشد.
اوسرلیزومب ساختاری شبیه به داروی ریتوکسیمب دارد که در مواردی جهت درمان ام.اس استفاده‌می‌شود.

اوسرلیزومب با ایجاد مرگ سلولی در برخی از لنفوسیت‌های B، منجر به کاهش التهابات مغزی نخاعی و همچنین کاهش حملات سیستم ایمنی بدن به سلول های عصبی در مبتلایان به ام.اس می‌گردد.
عملکرد این دارو در موارد پیشرونده‌ی ام.اس منجر به کاهش عود مجدد سالانه و همچنین کنترل سرعت پیشرفت بیماری می‌گردد.درمان با این دارواز سرعت بروز ناتوانی‌های فردی از جمله از دست دادن توانایی های حرکتی می‌کاهد و تعداد و اندازه‌ی ضایعات جدید در مغز را نیز کاهش می‌دهد.

این دارو با نام تجاری Ocrevus در جهان معروف است و به صورت ویال تزریقی ٣٠میلی‌گرم/میلی‌لیتر (ویال ٣٠٠میلی‌گرم در ١٠میلی‌لیتر)تولید می‌شود.

مکانیسم اثر اوکرلیزومب

مکانیسم اثر دقیق این دارو مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد که اوسرلیزومب با هدف قراردادن پروتئین‌های CD20بر روی لنفوسیت‌های ب و تمایل بالا به اتصال به سطح سلول‌های لنفوسیت ب، از عملکرد تهاجمی آنها در بیماری ام.اس جلوگیری می‌نماید.

فارماکوکینتیک اوکرلیزومب

متابولیسم:نامشخص از طریق CYP450
مدت زمان شروع اثر:
شمار لنفوسیت‌های ب (ارزیابی با فاکتور CD-19+)پس از ١۴روز از شروع درمان کاهش می‌یابد.
دفع: نامشخص (کلیرانس ثابت تخمینی: ٠/١٧لیتر در روز؛ کلیرانس وابسته به زمان اولیه: ٠/٠۵لیتر در روز)
نیمه‌عمر حذف : ٢۶روز
متوسط زمان ریکاوری لنفوسیت های ب پس از قطع اوسرلیزومب (بازگشت به سطح قبل درمان یا حدپایین بازه‌ی طبیعی): ٧٢هفته(٢٧تا١٧۵هفته)

منع مصرف اوکرلیزومب

-سابقه‌ی هرگونه حساسیت به اوسرلیزومب یا سایر داروهای مشابه
-افراد با عفونت فعال
-مبتلایان به هپاتیت ب فعال
-بیمارانی که در مدت انفوزیون دارو، واکنش‌های حساسیتی تهدیدکننده‌ی حیات نشان می‌دهند.
-سابقه یا ابتلا به لوکوانسفالوپاتی مولتی‌فوکال پیش‌رونده (PML)
-بیمار با بدخیمی فعال
-مشکلات خودایمنی شدید

عوارض جانبی اوکرلیزومب

عوارض شایع:
عفونت تنفسی، واکنش‌های حین تزریق، عفونت پوستی، نوتروپنی، افسردگی، سرفه، عفونت ویروسی هرپس، ادم محیطی، اسهال، کمردرد، درد اندام‌های تحتانی، هایپو ایمونوگلوبولینمی

عوارض جدی:
واکنش شدید زمان تزریق، خطر بدخیمی، عفونت ویروسی هرپس، PML، فعال شدن هپاتیت ب، هپاتیت -شعله‌ور، نارسایی کبدی

تداخلات دارویی اوکرلیزومب

مکانیسم کلی تداخلات:
نامشخص
منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
آبرسیتینیب، فرآورده‌های BCG، کلادریبین، واکسن ۴ظرفیتی دنگ(زنده)، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، واکسن پولیوویروس(زنده، سه ظرفیتی، خوراکی)، واکسن‌های زنده حاوی روبلا و واریسلا، روکسولیتینیب(موضعی)، تاکرولیموس(موضعی)، تالیموژن لاهرپارپوک، ترتوموتاید، توفاسیتینیب، واکسن تیفوئید، اوپاداسیتینیب، واکسن‌های زنده، واکسن تب زرد

تداخلات ماژور:
واکسن زنده آدنوویروس تایپ۴و تایپ ۷، واکسن زنده کلرا، واکسن زنده دنگ ۴ظرفیتی، واکسن زنده آنفولانزا، واکسن زنده سرخک، واکسن سه گانه، واکسن زنده پلیو ویروس، واکسن زنده روتاویروس، واکسن زنده روبلا، واکسن آبله مرغان، واکسن زنده تیفوئید، واکسن زنده واریسلا، واکسن تب زرد، واکسن زنده زوستر

افزایش اثرداروها توسط اوسرلیزومب:
باریسیتینیب، فرآورده‌های BCG، کلادریبین، واکسن تتراوالان دنگ(زنده)، دنوسومب، اینبیلیزومب، لفلونوماید، ناتالیزومب، اوفاتومومب، پیمکرولیموس،واکسن پولیوویروس (زنده، سه ظرفیتی، خوراکی)، پلی‌متیل‌متاکریلات، واکسن‌های زنده روبلا یا واریسلا، روکسولیتینیب(موضعی)، تاکرولیموس(موضعی)، تالیموژن لاهرپارپوک، توفاسیتینیب، واکسن تیفوئید، اوپاداسیتینیب، واکسن تب زرد

داروهایی که سطح خونی اوسرلیزومب را بالا می برند:
آبروسیتینیب، کورتیکواستروئیدهای سیستمیک، داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی(سایتوتوکسیک شیمی درمانی)، داروهای سرکوب‌کننده ایمنی (Miscellaneous Oncologic Agents، Therapeutic Immunosuppressant Agents)، متوترکسات، واکسن‌های زنده

کاهش اثرات داروها توسط اوسرلیزومب:
فرآورده‌های BCG، برینسیدوفوویر، تست پوستی کوکسیدوئید ایمیتیس، واکسن‌های کووید١٩، واکسن چهارظرفیتی دنگ(زنده)، واکسن آنفولانزا، پیدوتیمود، واکسن‌های پنوموکوک، واکسن پولیوویروس (زنده، سه ظرفیتی، خوراکی)، واکسن هاری، روبلا یا واریسلا که حاوی بخش های زنده یا تضعیف شده باشند، Sipuleucel-T، ترتوموتاید، واکسن تیفوئید، واکسن‌های غیرفعال، واکسن تب زرد

داروهایی که سطح اوسرلیزومب را کاهش می دهند:
افگارتیجیمود آلفا، واکسن‌های زنده

تداخل با تست‌های آزمایشگاهی:
اوسرلیزومب با تست‌هایی که CD20 را جهت شمارش لنفوسیت های ب ارزیابی می‌کنند، تداخل دارد.
برای افراد تحت درمان با این دارو باید از CD19+ جهت ارزیابی لنفوسیت ‌های ب استفاده کرد.

تداخل با غذا:
دارو تزریقی می‌باشد و تداخلی با غذا ندارد

هشدار ها اوکرلیزومب

-مصرف اوسرلیزومب با سایر داروهای ام.اس مورد مطالعه قرار نگرفته است.زمانی که درمان با این دارو قبل، هم زمان یا پس از درمان‌های سرکوبگر سیستم ایمنی دیگر شروع می شود، لازم است توجه بیشتری به علائم و مشکلات ناشی از تضعیف سیستم ایمنی داشته باشید.
-استفاده از واکسن‌های زنده حداقل برای ۴هفته و واکسن‌های غیرزنده حداقل ٢هفته پیش از شروع درمان با این دارو انجام شود. از تزریق واکسن‌های زنده یا ضعیف شده در مدت درمان با اوسرلیزومب و پس از قطع این دارو تا زمانی که کمبود سلول‌های لنفوسیت‌بی جبران نشده است، خودداری شود. از واکسن‌های تضعیف شده‌ی زنده تنها در صورتی که خطر ابتلا به عفونت بسیار بالا و واکسن غیر زنده موجود نباشد، استفاده شود.پیش از استفاده از واکسن‌های زنده در نوزادانی که در رحم مادر در معرض اوسرلیزومب قرار گرفته‌اند، از مناسب بودن تعداد لنفوسیت‌های ب اطمینان حاصل شود.

موارد احتیاط اوسرلیزومب:
-خانم‌ها با امکان باروری
-افراد با ایمونوگلوبولین پایین (به علت افزایش خطر درگیری با عفونت‌های فرصت‌طلب)
-افراد با سابقه‌ی واکنش‌های ناشی از تزریق

توصیه های دارویی اوکرلیزومب

-جهت پیشگیری از واکنش‌های تزریق دارو، نیم ساعت پیش از هر نوبت تزریق از ١٠٠میلی‌گرم پردنیزولون تزریقی استفاده شود. همچنین نیم تا یک ساعت پیش از هر نوبت انفوزیون از داروهای آنتی‌هیستامین مانند دیفن‌هیدرامین و استامینوفن نیز جهت آماده‌سازی بیمار استفاده گردد.
-در دو نوبت اول تزریق(٣٠٠میلی‌گرم)، انفوزیون با سرعت ٣٠میلی‌لیتر در ساعت انجام شود و در صورت تحمل، هر نیم ساعت ٣٠میلی‌لیتر بر ساعت به سرعت افزوده‌شود تا نهایتاً به ١٨٠میلی‌لیتر در ساعت برسد. انفوزیون اوسرلیزومب ممکن است ٢/۵ساعت یا بیشتر طول بکشد.
-در تزریق با دوز ۶٠٠میلی گرمی، ٢ مسیر وجود دارد:
١. انفوزیون با سرعت ۴٠میلی‌لیتر در ساعت انجام شود و در صورت تحمل، هر نیم ساعت ۴٠میلی‌لیتر بر ساعت به سرعت افزوده‌شود تا نهایتاً به ٢٠٠میلی‌لیتر در ساعت برسد. انفوزیون اوسرلیزومب ممکن است ٣/۵ساعت یا بیشتر طول بکشد.
٢.(در صورتی که بیمار در نوبت‌های قبلی هیچ واکنش جدی به تزریق اوسرلیزومب نشان نداده‌است): انفوزیون با ١٠٠میلی‌لیتر در ساعت به مدت ١۵دقیقه انجام شود، سپس تا ٢٠٠میلی‌لیتر در ساعت، در ١۵دقیقه‌ی دوم، ٢۵٠میلی‌لیتر در ساعت، در ٣٠دقیقه‌ی بعد و در نهایت تا ٣٠٠میلی‌لیتر در ساعت، برای ۶٠دقیقه‌ی باقیمانده افزایش یابد. مدت زمان انفوزیون در این روش ٢ساعت یا بیشتر می‌شود.

-در صورت وقوع واکنش‌های حین تزریق، بسته به شدت علائم، اقدامات لازم انجام شود:
اگر علائم خفیف تا متوسط بود، سرعت انفوزیون تا ۵٠درصد کاهش یابد. سرعت جدید طوری تنظیم شود که مقدار داروی باقی‌مانده حداقل در ٣٠دقیقه انفوزیون گردد. چنانچه این کاهش سرعت توسط بیمار تحمل شد، سرعت تزریق هر ٣٠دقیقه، ٣٠میلی‌لیتر در ساعت افزایش داده‌شود تا حداکثر به ١٨٠میلی‌لیتر در ساعت(برای دوز ٣٠٠میلی‌گرم) یا هر سی دقیقه ۴٠میلی‌لیتر در ساعت اضافه شود تا حداکثر به ٢٠٠میلی‌لیتر در ساعت (برای دوز ۶٠٠میلی‌گرم)برسد.

اگر علائم شدید باشد، باید انفوزیون به سرعت قطع شود و اقدامات حمایتی لازم برای کنترل عوارض انجام شود.پس از بهبود همه‌ ی علائم، تزریق مجدداً با نصف سرعت قبلی شروع شود. اگر کاهش سرعت توسط بیمار تحمل شد، سرعت تزریق هر ٣٠دقیقه، ٣٠میلی‌لیتر در ساعت افزایش داده‌شود تا حداکثر به ١٨٠میلی‌لیتر در ساعت(برای دوز ٣٠٠میلی‌گرم) یا هر سی دقیقه ۴٠میلی‌لیتر در ساعت اضافه شود تا حداکثر به ٢٠٠میلی‌لیتر در ساعت (برای دوز ۶٠٠میلی‌گرم)برسد.

اگر علائم تهدیدکننده‌ی حیات بود، فوراً تزریق دارو متوقف شود و به صورت دائمی از ادامه‌ی درمان با این دارو صرف نظر گردد.
-واکنش‌های ناشی از انفوزیون ممکن است تا ٢۴ساعت پس از تزریق آشکار شوند.
-درمان با دوز کمتر شروع می‌شود. دو نوبت اول تزریق با دوز ٣٠٠ هر دوهفته یک بار انجام می‌شود و نوبت‌های بعدی هر ۶ماه یکبار با دوز ۶٠٠میلی‌گرم تزریق می‌گردد.(اولین نوبت با دوز ۶٠٠میلی‌گرم ۶ماه پس از اولین نوبت تزریق)
-HBsAg، anti-HBc و سطح سرمی ایمنگلوبولین‌ها،در شروع درمان با اوسرلیزومب و سپس به صورت منظم و دوره‌ای تا زمانی که تعدادسلول‌های لنفوسیت‌بی پس از قطع درمان به حد معمول بازگردد، ارزیابی شود.(خصوصا‌ً بیماران با عفونت جدی عودکننده)
-تزریق در مرکز درمانی مجهز انجام شود و بیمار حداقل تا یک ساعت پس از تزریق به لحاظ واکنش‌های حین تزریق تحت نظر قرار گیرد.
-لازم است پیش از شروع درمان، کلیه‌ی بیماران از لحاظ ابتلا به ویروس هپاتیت ب بررسی شوند.
-بررسی عفونت‌های نهفته(مانند هپاتیت و توبرکلوزیس) پیش از شروع درمان در افراد با خطربالا یا در مناطقی که آمار ابتلا به آن بیماری بالاست، بررسی شوند.برای بیمارانی که نتایج غربالگری آنها برای عفونت‌های نهان مثبت است، با متخصص عفونی یا داخلی جهت روش‌هایی درمانی مناسب پیش از شروع درمان با اوسرلیزومب، مشورت شود.
-ارزیابی عفونت پیش از شروع درمان با این دارو ضروری است. در صورت وجود هرگونه عفونت در بدن، درمان با اوسرلیزومب باید تا درمان کامل عفونت به تاخیر انداخته‌شود.
-در صورت فراموشی یک نوبت تزریق، به محض امکان تزریق انجام شود (نیازی به صبر کردن تا زمان نوبت بعدی نمی‌باشد.) و سپس برنامه‌ی تزریق نوبت‌های بعدی براساس زمان تزریق این دوز فراموش شده، مجددا‌ً تنظیم گردد.
-فاصله‌ی بین تزریق‌ها(پس از دو تزریق اول) حداقل ۵ماه باشد.

-ویال‌های اوسرلیزومب در دمای ۲تا۸درجه‌سانتی‌گراد در یخچال و در بسته بندی اولیه‌ی کارخانه نگهداری شود. از نگهداری در فریزر و مناطقی از یخچال که موجب یخ‌زدگی دارو می‌شود، خودداری گردد.
-از تکان دادن ویال‌ اوسرلیزومب یا محلول آماده به تزریق خودداری شود.
-محلول دارویی رقیق شده در نرمال سالین جهت انفوزیون نیز دریخچال و حداکثر به مدت ۲۴ساعت یا در دمای اتاق حداکثر به مدت ٨ساعت (زیر ۲۵درجه سانتی‌گراد که شامل مدت زمان انفوزیون هم می‌ شود)، نگهداری گردد.
-در صورتی که امکان تزریق دارو در یک روز نبود، باقیمانده‌ی داروی آماده شده، باید دور ریخته شود.
-ویال اوسرلیزومب جهت آماده‌سازی در نرمال سالین رقیق شود.(٣٠٠میلی‌گرم اوسرلیزومب در ٢۵٠میلی‌لیتر نرمال سالین و ۶٠٠میلی‌گرم از آن در۵٠٠می‌لیتر نرمال سالین) تا غلظت نهایی حدود ١.٢میلی‌گرم در میلی‌لیتر باشد.
-از اختلاط اوسرلیزومب با سایر محلول‌های سرمی خودداری گردد.
-بیماران تحت درمان با اوسرلیزومب، از نظر سرطان های پستان به صورت دوره‌ای ارزیابی شوند.
-خانم‌ها با امکان باروری لازم است در مدت درمان با این دارو و سپس تا ۶ماه پس از آخرین نوبت تزریق، از یک روش مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده کنند.معمولا‌ً درمان دارویی ام.اس در دوران بارداری متوقف می‌شود (به جز موارد با خطر زیاد فعالیت ام.اس). با این حال در صورت نیاز به ادامه ی درمان در دوران بارداری، لازم است از داروهای دیگری به عنوان جایگزین اوسرلیزومب استفاده شود. به تاخیر انداختن بارداری در بیمارانی که فعالیت بیماری در آنها زیاد است، توصیه می‌شود.
-ترشح اوسرلیزومب در شیر مادر نامشخص است با این حال به علت اینکه در افت سلول‌های لنفوسیت ب نوزاد می تواند موثر باشد، شیردهی در دوران درمان با این دارو در بیشتر منابع توصیه نمی‌شود. در بعضی منابع تاکید شده است که تصمیم به شیردهی با توجه به ارزیابی میزان خطر و منفعتی که برای مادر و نوزاد دارد، گرفته شود.
-به بیمار آموزش داده شود که در صورت مشاهده‌ی علائم عفونت، ضعف پیش‌رونده‌ی یک‌طرفه‌ی بدن، حرکات غیرقابل کنترل پاها، تغییرات عصبی و مشکلات بینایی و هر مورد جدید، حتما‌ً به پزشک یا کادر درمان گزارش دهد.