کلوزاپین

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف کلوزاپین

كلوزاپين براي درمان اسكيزوفرني در بيماراني كه به ساير داروهاي ضد سايكوز پاسخ نمي‌دهند يا نسبت به آن دارو‌ها عدم تحمل دارند، مصرف مي‌شود.

مکانیسم اثر کلوزاپین

*-آنتاگونیست گیرنده های D2 و 5-HT2A (عمده اثرات ضدجنون ناشی از این مکانیسم می باشد.)
- آنتاگونیست گیرنده های آلفا آدرنرژیک، H1 هیستامینی، کولینرژیک و دیگر گیرنده های دوپامینی و سروتونینی
- کنترل رفتار و علایم روانی با کمترین بروز عوارض خارج هرمی (از طریق تمایل به گیرنده D4 مزولیمبیک)
- تشدید اختلالات خواب (از طریق بلوک گیرنده هیستامینی)

فارماکوکینتیک کلوزاپین

*فراهمی زیستی: 50-27%(بدون تاثیرپذیری از غذا)
شروع اثر:
بهبود خواب 1 هفته
اثرات ضدجنون 12-6 هفته
طول اثر: متغیر
اوج اثر: 12-6 ماه
پیک پلاسمایی:
سوسپانسیون 3.5-1 ساعت
قرص 6-1 ساعت
قرص بازشونده در دهان 6-1 ساعت
اتصال به پروتئین: 97% به پروتئین های سرم
متابولیسم: کبدی به صورت گسترده (عمدتا توسط CYP1A2. هم چنین توسط CYP2C19، CYP3A4 و CYP2D6 به متابولیت های دس متیل با فعالیت محدود یا متابولیت های غیرفعال. در افراد 16-9 سال به ویژه دختران، سطح متابولیت دس متیل بیشتر از کلوزاپین می باشد.)
نیمه عمر: 66-4 ساعت
دفع: ادرار (50%) ، مدفوع (30%)

منع مصرف کلوزاپین

در صورت وجود ضعف شديد CNSسابقه نوتروپني، اختلالات ميلوپروليفراتيو به ويژه ديسكرازي خوني يا سابقه ابتلا به آن و ضعف مغز استخوان ،‌اين دارو نبايد مصرف شود.

عوارض جانبی کلوزاپین

*عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: تاکی کاردی، افت فشار خون، افزایش افشار خون
سیستم اعصاب مرکزی: خواب آلودگی، سدیشن، سرگیجه، بی خوابی، سرگیجه دورانی
گوارشی: ریزش غیرارادی بزاق (سیالوره)، افزایش وزن، یبوست، تهوع، استفراغ، سوء هاضمه
متفرقه: تب
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: سنکوپ
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، آژیتاسیون، بی قراری، آکینزی، خواب آشفته، کابوس شبانه، آکاتیزی (بی قراری حرکتی)، گیجی، تشنج (وابسته به دوز)، خستگی
پوستی: افزایش تعریق، راش پوستی
گوارشی: خشکی دهان، ناراحتی شکم، سوزش سر دل، اسهال
ادراری تناسلی: اختالات ادراری
هماتولوژی و انکولوژی: لکوپنی، نوتروپنی، افزایش سطح ائوزینوفیل
عصبی، عضلانی و اسکلتی: لرزش، هیپوکنزی، سفتی عضلات
چشمی: اختلالات بینایی

تداخلات دارویی کلوزاپین

*مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای CYP1A2
- سوبسترای CYP3A4
- تشدید اثرات آنتی کولینرژیک
- تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
-کاهش اثرات مرکزی هیستامین
- آنتاگونیست دوپامین
- تشدید هایپرگلایسمی
- تشدید هیپودوپامینرژیک
- تشدید هیپوناترمی
- تشدید اثرات کاهنده فشارخون
- کاهش آستانه تشنج
- تشدید اثرات سرکوب مغز استخوان
- افزایش فاصله QT (بسته به شرایط)


تداخلات رده X (پرهیز):
آکلیدینیوم، آمی‌ سولپیرید (خوراکی)، آزلاستین (نازال)، بروموپرید، برومپریدول، کابرگولین، کاربامازپین، سیمتروپیوم، الوکسادولین، فکسینیدازول، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، لووسولپرید، متوکلوپرامید، اورفنادرین، اوکساتومید، اوکسوممازین، پارالدهید، پیموزاید، پتاسیم کلرید، پتاسیم سیترات، روفناسین، ساکیناویر، گیاه علف چای، سولپیرید، تالیدومید، تیوتروپیوم، اومکلیدینیوم

کاهش اثرات داروها توسط کلوزاپین:
مهارکننده‌های استیل کولین استراز، آگونیست های آلفا و بتا، داروهای ضد دیابت، آمفتامین‌ها، داروهای ضد پارکینسون (آگونیست دوپامین)، عوامل معدی روده‌ای (پروکینتیک)، ایتوپرید، گوانتیدین، لووسولپرید، نیتروگلیسیرین، فنیل افرین (سیستمیک)، کیناگولید، سکرتین

کاهش اثرات کلوزاپین توسط داروها:
مهارکننده‌های استیل کولین استراز، برومپریدول، کابرگولین، کاربامازپین، القاکننده‌های متوسط و ضعیف CYP1A2، القاکننده‌های ضعیف، متوسط و قوی CYP3A4، لیتیوم، امپرازول، گیاه علف چای، تنباکو (دودکردن)

افزایش اثرات داروها توسط کلوزاپین:
الکل (اتیل)، آمی‌فامپریدین، آمیفوستین، داروهای ضد سایکوز (نسل دوم [آتیپیکال])، آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، برکسانولون، برومپریدول، بوپرنورفین، سیمتروپیوم، کلاریترومایسین، داروهای تضعیف‌کننده CNS، دولوکستین، دمپریدون، الوکسادولین، فلونیترازپام، گلوکاگون، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، داروهای کاهنده فشارخون، آیومپرول، آیوپامیدول، آیوهگزول، مکیتازین، متوتری‌مپرازین، متیل‌فنیدات، متی‌روسین، میرابگرون، نیتروپروسید، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اوکسی‌کدون، پارالدهید، فولکودین، پتاسیم کلرید، پتاسیم سیترات، پارالدهید، داروهای ضدافسردگی طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، داروهای مهارکننده‌ کیناز طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، کینیدین، راموسترون، روفناسین، عوامل سروتونرژیک (خطر بالا)، سولپیرید، سوورکسانت، تالیدومید، تیازید و دیورتیک های شبه تیازیدی، تیوتروپیوم، توپیرامات، زولپیدم

افزایش اثرات کلوزاپین توسط داروها:
مهارکننده‌های استیل کولین استراز (مرکزی)، آکلیدینیوم، آلفوزوسین، آمی‌ سولپیرید (خوراکی)، آلیزاپرید، عوامل آنتی کولینرژیک، باربیتورات ها، بنزودیازپین ها، داروهای کاهنده فشارخون، فراورده‌های حاوی سم بوتولینوم، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، بوپرپیون، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کاربامازپین، سریتینیب، کلرال بتائین، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، سایمتیدین، سیپروفلوکساسین (سیستمیک)، مهارکننده‌های قوی، متوسط و ضعیف CYP1A2، مهارکننده‌های قوی و متوسط CYP2D6، مهارکننده‌های قوی CYP3A4، دیوتترابنازین، دیازوکسید، دایمتیندن (موضعی)، درونابینول، اسکتامین، فکسینیدازول، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، گیاهان ( با خاصیت کاهنده فشارخون)، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، گیاه کاوا، لمبورکسانت، لیتیوم، منیزیم سولفات، متوتری‌مپرازین، متیل‌فنیدات، متوکلوپرامید، متی‌روسین، میانسرین، مینوسیکلین (سیستمیک)، مولسی‌دومین، داروهای سرکوب‌کننده ‌مغز استخوان، نابیلون، نفتوپیدیل، نفازودون، نیسرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، امپرازول، اندانسترون، اوکساتومید، اوکسوممازین، پنتامیدین (سیتمیک)، پنتوکسی فیلین، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، پیموزاید، پرامپانل، پراملینتید، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، عوامل طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، داروهای آنتی آریتمی کلاس IC طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، عوامل متفرقه طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، مهارکننده‌های متوسط CYP3A4 طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، آنتی‌بیوتیک‌های کینولونی طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، کینیدین، کیناگولید، روفینامید، ساکیناویر، عوامل سروتونرژیک (خطر بالا)، سدیم اکسیبات، تترابنازین، تتراهیدروکانابینول وکانابیدیول، اومکلیدینیوم، وریکونازول


تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها کلوزاپین

*1- فاکتورهای آزمایشگاهی مختلف (مانند CBC، سطح الکترولیت ها، عملکرد کبدی)، وزن، دور شکم و الکتروکاردیوگرام بیمار، -پیش از شروع درمان پایش شود.
2- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره ای پایش گردد.
3- شمار مطلق نوتروفیل هر هفته به مدت 6 ماه، سپس هر 2 هفته به مدت 6 ماه و در ادامه هر 4 هفته در طول دوره درمان پایش گردد (در بیمارانی که تحت مراقبت آسایشگاهی و تسکینی می باشند، ممکن است به مدت ماه نیاز به پایش باشد). پس از قطع درمان نیز پایش انجام گیرد. (توصیه های مربوط به پایش شمار مطلق نوتروفیل در شرایط و بیماری های مختلف بررسی شود.)
4- فشارخون بیمار در ابتدای درمان، 3 ماه پس از شروع درمان و سپس به صورت سالیانه پایش شود.
5- وزن، قد، شاخص توده بدنی و اندازه دور کمر بیمار در ابتدای درمان و سپس در هفته های 4، 8 و 12 پس از شروع یا تغییر درمان، سپس هر 3 ماه ارزیابی گردد. (لازم است که در صورت افزایش وزن به میزان ≥ 5% وزن اولیه، کلوزاپین به یک داروی ضدجنون دیگر تغییر داده شود.)
6- سابقه خانوادگی یا ابتلای بیمار به چاقی، دیابت، دیس لیپیدمی، پرفشاری خون یا بیماری قلبی عروقی در ابتدای درمان و سپس به صورت سالیانه بررسی شود.
7- سطح گلوکز ناشتای پلاسما و HbA1C در ابتدای درمان، 3 ماه پس از شروع درمان و سپس به صورت سالیانه پایش شود.
8- وضعیت چربی خون بیمار در ابتدای درمان و 3 ماه پس از شروع درمان پایش گردد و سپس در صورت طبیعی بودن سطح LDL، هر 5-2 سال یا در صورت نیاز بالینی به صورت متناوب تر ارزیابی شود.
9- فعالیت های غیرارادی و غیرطبیعی یا علایم پارکینسون در بیمار، در ابتدای درمان و سپس به صورت هفتگی تا زمان تثبیت دوز (به مدت حداقل 2 هفته) و به مدت 2 هفته پس از هرگونه افزایش چشمگیر دوز پایش شود.
10- عملکرد روده بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت منظم در طول دوره درمان ارزیابی گردد.
11- وضعیت ذهنی بیمار پایش شود.
12- علایم حیاتی و الکتروکاردیوگرام بیمار در صورت نیاز بالینی ارزیابی گردد.
13- بیمار از لحاظ بروز علایم میوکاردیت و کاردیومیوپاتی پایش شود (تروپونین، کراتین کیناز- ام بی، ائوزینوفیل و CRP به صورت دوره ای بررسی گردد. عکسبرداری اشعه ایکس قفسه سینه و عکسبرداری قلبی در صورت نیاز انجام شود و اکو-داپلر دو بعدی در افراد مبتلا به کاردیومیوپاتی به منظور ارزیابی نارسایی دریچه میترال انجام گیرد).
14- سطح الکترولیت ها (مانند منیزیم) و عملکرد کبدی بیمار به صورت سالیانه یا در صورت نیاز بالینی ارزیابی شود.
15- بیمار از لحاظ بروز گالاکتوره، تغییر در قاعدگی، میل جنسی، انزال و نعوظ به صورت سالیانه پایش گردد.
16- بیمار از لحاظ بروز دیس کینزی تاردیو هر 12 ماه ارزیابی شود (در افرادی با خطر بالای بروز، هر 6 ماه بررسی گردد).
17- معاینات چشمی بیمار به صورت سالیانه در افراد بالای 40 سال به صورت سالیانه و در افراد جوان تر هر 2 سال انجام گیرد.
18- لازم است که در بیماران مبتلا به بیماری های افزایش دهنده خطر به زمین افتادن یا مصرف کننده داروهایی با این عارضه، خطر به زمین افتادن بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره ای در طول درمان ارزیابی شود.
19- لازم است که بیمار از لحاظ بروز افت فشارخون وضعیتی، تاکی کاردی و افزایش ترشح بزاق پایش گردد.

توصیه های دارویی کلوزاپین

. قطع مصرف دارو به تدريج و طي حداقل 2-1 هفته انجام شود. در صورتي كه قطع يكباره مصرف دارو ضروري باشد، بيمار بايد تحت نظر باشد.
2. به بيمار توصيه‌شود كه در صورت بروز هرگونه عفونت، ضعف، تب و گلودرد پزشك معالج خود را مطلع كند.
3. در آغاز درمان با اين دارو، بدليل بروز كلاپس ناشي از افت فشار خون، بيمار بايد تحت مراقبت دقيق پزشكي باشد.
4. دوره درمان با اين دارو بايد كامل شود. اين دارو نبايد بيشتر يا كمتر از مقدار توصيه شده مصرف شود.
5. در صورت عدم مصرف دارو به مدت 2 روز يا بيشتر، پيش از مصرف بايد با پزشك مراجعه شود.
6. در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو،‌به محض به يادآوردن آن نوبت بايد مصرف شود. مگر اينكه تقريباً‌ زمان مصرف نوبت بعدي فرارسید باشد. در این صورت از مصرف نوبت فراموش شده و دوبرابر كردن مقدار مصرف بعدي بايد خودداري نمود.