گلی زیتکس چیست؟
گلی زیتکس® نام تجاری داروی گلی‌کلازید است و توسط شرکت داروسازی تهران‌شیمی تولید می‌شود. گلی زیتکس® یک داروی خوراكي کاهنده‌ی قند خون از دسته داروهای سولفونیل‌اوره است و در کنار ورزش و رژیم غذایی برای بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع دو تجویز می‌گردد.
به رغم در دسترس بودن داروهای جدید کاهنده‌ی قند خون، سولفونیل اوره ها به ویژه گلی زیتکس® به سبب مواردی چون محبوبیت و آشنایی بیماران با این دارو، هزینه کم و در دسترس بودن از جایگاه مطلوبی برخوردارند. گلی زیتکس® در مقایسه با سولفونیل اوره های دیگر افت قند خون کمتری دارد و به لحاظ قلبی عروقی دارویی Safe و بی خطر است.
متداول‌ترین استفاده‌ی سولفونیل‌اوره‌‌ها به عنوان داروی خط دوم و به صورت ترکیب با متفورمین است. اثر کاهندگی A1c مونوتراپی حدودا بین یک تا یک و نیم درصد است و سریع‌تر از داروهای خط دوم دیگر نظیر تیازولیدین‌دیون‌ها یا مهارکننده‌های دی‌پپتیدیل‌پپتیداز 4 ایجاد می‌شود.
گلی زیتکس® با تحریک ترشح انسولین به وسیله‌ی تحریک سلول‌های بتای لوزالمعده عمل خود را انجام می‌دهد. گلی زیتکس® به عنوان یک سولفونیل‌اوره‌‌ی اختصاصی انتخاب‌پذیری متفاوتی برای گیرنده‌ی سولفونیل‌اوره‌های میوکاردی و لوزالمعده دارد و به نظر می‌رسد گلی‌زیتکس® با توجه به تحریک گیرنده‌ی لوزالمعده بهترین انتخاب باشد. مطالعات مشاهده‌ای نشان می‌دهد گلی‌زیتکس® نسبت به سولفونیل‌اوره‌های دیگر به لحاظ قلبی عروقی Safeتر است. گلی‌زیتکس® علاوه بر اینکه نیازی به تنظیم دوز دارو در اختلالات عملکردی کلیه ندارد، هزینه‌ی کمتری را به بیماران تحمیل می کند. اخیرا سازمان جهانی بهداشت، گلی زیتکس® را به عنوان داروی جایگزین گلی‌بنکلامید در لیست داروهای ضروری برای افراد بالای 60 سال فهرست کرده است.
شیوه تجویز
داروی گلی زیتکس® طبق دستور پزشک با زمانبندي معین و منطبق بر پاسخ بیمار به درمان باید مصرف شود. گلی زیتکس® می تواند در ترکیب با سایر داروهای دیگر قند خون نیز تجویز شود.
موارد منع مصرف
داروی گلی زیتکس® در بیماران با سابقه حساسیت و واکنش های آلرژیک به دارو و هر یک از اجزای آن منع مصرف دارد. همچنین، تجویز گلی زیتکس® در افراد مبتلا به دیابت نوع یک، کمای دیابتی، کتواسیدوزیس دیابتی، در صورت عمل جراحی، ترومای شدید، عفونت، نارسایی شدید کبدی و کلیوی، شیردهی، پورفیری و نیز تجویز همزمان با میکونازول ممنوع است.
تجویز در افراد با شرایط خاص
مصرف داروی گلی زیتکس® در بارداری و شیردهی توصیه نمی شود.
عوارض جانبی شایع
هر دارو به موازات اثر درمانی مطلوب ممکن است باعث بروز عوارض ناخواسته نیز شود. مهمترین عارضه جانبی داروی گلی‌زیتکس® هیپوگلیسمی یا افت قند خون است. از مهمترین علائم هیپوگلیسمی می توان ضعف و سستی، سردرد، گیجی و اختلال حواس، اضطراب و بیقراری، تعریق، لرزش (رعشه)، تپش قلب، تهوع، رنگ‌پریدگی و تغییرات رفتاری را نام برد.
احتیاط و هشدار
تجویز داروی گلی‌زیتکس® در صورت عدم توجه بیمار به تنظیم ساعات وعده های غذایی روزانه و منظم نبودن وعده غذایی، عدم تعادل بین فعالیت های فیزیکی و جذب کربوهیدرات ها، نارسایی کلیوی، نارسایی شدید کبدی، برخی اختلالات اندوکرین مثل اختلالات غده تیروئید، پورفیری و نیز سالمندان باید با احتیاط صورت گیرد.
مهمترین تداخلات دارویی
برخی داروها در صورت تجویز همزمان با داروی گلی‌زیتکس® باعث افزایش ریسک هیپوگلیسمی می شوند. مصرف همزمان داروی گلی‌زیتکس® با داروی میکونازول به دلیل افزایش ریسک افت قند خون ممنوع است. مصرف همزمان فنیل بوتازون و الکل نیز به دلیل افزایش بروز افت قند خون توصیه نمی شود. مصرف همزمان برخی داروها همچون دانازول، کلرپرومازین، گلوکوکورتیکوئیدها، ریتودرین، سالبوتامول، تربوتالین و عصاره برخی گیاهان دارویی همچون Saint John's Wort می توانند باعث افزایش سطح گلوکز خون شوند. مصرف همزمان گلی‌زیتکس® با برخی داروها مثل فلوئوروکینولون ها و آنتی کواگولانت ها نیز به دلیل بروز Disglycemia توصیه نمی شود.
References
Inzucchi SE, Bergenstal RM, Buse JB, Diamant M, Ferrannini E. Nauck M, Peters AL, Tsapas A, Wender R, Matthews DR, American Diabetes Association. (2012). Management of hyperglycemia in type 2 diabetes: a patient-centered approach: position statement of the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetes Care 35: 1364-1379.
Gerstein HC, Yusuf S, Bosch J, Pogue J, Sheridan P, Dinccag N. (2006). Effect of rosiglitazone on the frequency of diabetes in patients with impaired glucose tolerance or impaired fasting glucose: a randomised controlled trial. Lancet 2006; 368(9541):1096-105
Sadikot SM, Mogensen CE. (2008). Risk of coronary artery disease associated with initial sulphonylurea treatment of patients with type 2 diabetes: a matched case-control study. Diabetes Research and Clinical Practice. 82: 391-395.
Abdelmoneim AS, Hasenbank SE, Seubert JM, Brocks DR, Light PE, Simpson SH. (2012) Variations in tissue selectivity amongst insulin secretagogues: a systematic review. Diabetes Obesity Metabolism 14: 130-138.
Gribble FM, Reimann F (2003). Differential selectivity of insulin secretagogues: mechanisms, clinical implications, and drug interactions. Journal of Diabetes and its Complications 17: 11-15.
Gijs W. D. Landman, Geertruide H. de Bock , Kornelis J. J. van Hateren , Peter R. van Dijk , Klaas H. Groenier , Rijk O. B. Gans, Sebastiaan T. Houweling , Henk J. G. Bilo, Nanne Kleefstra (2014). Safety and Efficacy of Gliclazide as Treatment for Type 2 Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Trials. PLOS ONE. 9 (2): 1-8.
Chan S.P., Colagiuri S. (2015). Systematic review and meta-analysis of the efficacy and hypoglycemic safety of gliclazide versus other insulinotropic agents. Diabetes research and clinical practice. 110: 75-81.
https://www.medicines.org.uk/emc/product/5883/smpc#gref
Schernthaner G, Grimaldi A, Di Mario U, Drzewoski J, Kempler P, Kvapil M, Novials A, Rottiers R, Rutten GE, Shaw KM.(2004). GUIDE study: double-blind comparison of once-daily gliclazide MR and glimepiride in type 2 diabetic patients. Europen Journal of Clinical Investigation. 34: 535-542.
Aravind SR, Al TK, Ismail SB, Shehadeh N, Kaddaha G, Liu R. (2011). Hypoglycaemia in sulphonylurea-treated subjects with type 2 diabetes undergoing Ramadan fasting: a fivecountry observational study. Current Medical Reserch and Opinion. 27:1237-1242.
WHO. Model list of essential medicines. 17th edition, World Health Organization: 2014.
