آمپول دمیترون 4 میلی گرم/2 میلی لیتر

معرفی دمیترون 

دمیترون یک داروی ضد تهوع با اثربخشی و ایمنی بالا محسوب می شود. این دارو با جلوگیری از فعالیت سروتونین در مغز و دستگاه گوارش، مانع ایجاد حس تهوع و استفراغ می‌شود. دمیترون هم در اطفال و در زنان باردار تحت نظر پزشک و در شرایط خاص، قابل استفاده است. در تهوع ناشی از شیمی درمانی، پرتودرمانی و در تهوع پس از جراحی که ناشی از تاثیر داروهای بی هوشی است کاربرد دارد. 

موارد مصرف دمیترون 

• درمان و پیشگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی: کاهش تهوع در بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی قرار دارند.
• پیشگیری از تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی: استفاده جهت کاهش عوارض بعد از بیهوشی و عمل های جراحی.
• درمان تهوع ناشی از پرتودرمانی: کنترل علائم تهوع در بیمارانی که تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند.
• گاهی در شرایط حاد تهوع غیر مرتبط (مانند تهوع ناشی از مسمومیت) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اثربخشی و آمار دمیترون 

مطالعات تصادفی کنترل‌شده نشان می‌دهد که دمیترون در پیشگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی به موفقیت‌های قابل‌توجهی (تا 70–80 درصد در برخی پروتکل‌ها) دست یافته است. این دارو در محیط‌های بالینی، اثربخشی خوبی از خود نشان داده و نرخ رضایت بیماران را افزایش می‌دهد.

مقدار مصرف دمیترون 

بزرگسالان:

• برای پیشگیری از تهوع و استفراغ شیمی‌درمانی: معمولاً یک دوز ، 30 تا 60 دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی.
• برای پیشگیری از تهوع بعد از عمل جراحی: معمولاً یک دوز قبل یا در زمان بیهوشی توصیه می‌شود.

کودکان:

• دوز در کودکان معمولاً بر اساس وزن بدن (مثلاً حدود 0.15 میلی‌گرم/کیلوگرم) تنظیم می‌شود؛
•  اما برای کودکان بالاتر از 4 سال و در موارد خاص، دوزهای دیگر نیز ممکن است تجویز شود.
   

خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت دمیترون 

دمیترون معمولاً برای استفاده کوتاه‌مدت (به عنوان پیشگیری یا درمان حاد) تجویز می‌شود. مصرف طولانی‌مدت ممکن است در موارد نادر با خطراتی مانند:

• تغییر در الگوهای الکتریکی قلب (افزایش QT)
• تغییرات در عملکرد کبد
• عوارض گوارشی مانند یبوست

مورد توجه قرار گیرد؛ بنابراین استفاده بلندمدت باید با نظارت دقیق پزشک انجام شود.

مکانیسم اثر دمیترون به زبان ساده

دمیترون با بلوکه کردن گیرنده‌های سروتونین (5-HT3) در مغز و روده عمل می‌کند. این گیرنده‌ها نقش مهمی در انتقال سیگنال‌های ایجاد کننده تهوع دارند؛ لذا با مسدودسازی آن‌ها، دارو مانع بروز تهوع و استفراغ می‌شود.

فارماکوکینتیک دمیترون

• دمیترون پس از مصرف خوراکی به سرعت از دستگاه گوارش جذب می‌شود.
• دمیترون حداکثر غلظت پلاسما را در حدود 1 تا 2 ساعت پس از مصرف به دست می‌آورد.
• دمیترون تحت فرآیند متابولیسم عبور اول کبدی قرار گرفته و توسط سیستم آنزیمی CYP450 متابولیزه می‌شود.
• محصولات متابولیکی  دمیترون عمدتاً از طریق ادرار دفع می‌شوند، با بخش اندکی از طریق مدفوع.
• دمیترون دارای نیمه عمر بین 3 تا 6 ساعت است.
• ویژگی‌های فارماکوکینتیکی دمیترون امکان کنترل موثر علائم تهوع را برای 6 تا 8 ساعت پس از مصرف فراهم می‌کند.
• پروفایل فارماکوکینتیکی دمیترون توسط منابع بین‌المللی به عنوان مناسب و ایمن برای استفاده کوتاه‌مدت در شرایط حاد تهوع مورد تأیید قرار گرفته است.

عوارض جانبی دمیترون  و مدیریت آن‌ها

برخی عوارض جانبی رایج دمیترون عبارتند از:

• سردرد: در حدود ۲۰–۳۰٪ بیماران
• یبوست: حدود ۱۰–۱۵٪ بیماران
• سرگیجه و خستگی: درصد نامشخص
• QT در نوار قلب: نادر (کمتر از ۱٪)افزایش فاصله

مدیریت این عوارض شامل تنظیم دوز، مصرف مایعات کافی، تغییر رژیم غذایی (برای یبوست) و نظارت ECG در بیمارانی با سابقه مشکلات قلبی می‌باشد.

مکمل‌های تغذیه‌ای برای کاهش عوارض دمیترون 

در حال حاضر هیچ مکمل تغذیه‌ای خاصی به عنوان یک درمان جایگزین برای کاهش عوارض دمیترون تایید نشده است؛ اما رعایت یک رژیم غذایی سالم و مصرف مکمل‌های عمومی مانند امگا‑۳ و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به بهبود وضعیت کلی بدن در دوره درمان کمک کند. مصرف هر مکملی باید تحت نظر پزشک انجام شود.

تداخلات دارویی دمیترون 

دمیترون می‌تواند با برخی داروهای دیگر تداخل داشته باشد، از جمله:

• داروهای افزایش‌دهنده QT: مانند برخی داروهای آنتی‌آرتمی و آنتی‌سایکوتیک‌ها (مانند کوتیاپین).
• داروهای تأثیرگذار بر سیستم آنزیم‌های کبدی (CYP450): که ممکن است متابولیسم دمیترون را تغییر دهند.
   

تداخلات دمیترون با غذا

دمیترون از نظر جذب با غذا تداخل چندانی ندارد؛ اما مصرف آن به صورت خالی از معده یا همراه با مقدار کمی آب می‌تواند جذب بهتری داشته باشد.

باید و نبایدهای غذایی هنگام مصرف دمیترون 

بایدها:

• حفظ یک رژیم غذایی متعادل و مصرف آب کافی
• رعایت توصیه‌های پزشک در مورد مصرف غذا در دوره درمان

نبایدها:

• مصرف الکل به میزان زیاد، زیرا ممکن است عوارض جانبی را تشدید کند
• مصرف غذاهای بسیار چرب یا سنگین در مواقعی که تهوع وجود دارد
   

منع مصرف دمیترون در بیماری‌ها، بارداری، شیردهی

• بیماری‌ها: در بیمارانی که دچار ناهنجاری‌های جدی الکتریکی قلب (مانند طولانی شدن QT) هستند، استفاده از دمیترون منع شده است.
• بارداری: نتایج مطالعات اخیر تشان داده که مصرف دمیترون در بارداری چندان هم ایمن نیست و اخیر ممنوعیت مصرف برای این دارو در بارداری عنوان شده است.
• شیردهی: مقادیر اندکی از دارو در شیر مادر یافت می‌شود؛ بنابراین استفاده در شیردهی با احتیاط و مشورت پزشک توصیه می‌شود.
• رده سنی: در کودکان و نوجوانان دوزها باید به‌صورت وزن‌محور تنظیم شود؛ استفاده از دمیترون در نوزادان نیازمند احتیاط بیشتر است.

توصیه‌های دارویی دمیترون 

پیش از مصرف:

• دمیترون تنها باید بر اساس دستور پزشک مصرف شود.

فراموشی مصرف:

• در صورت فراموشی یک دوز، دوز بعدی طبق برنامه منظم ادامه می‌یابد؛ از دو برابر کردن دوز خودداری کنید.

بهترین زمان مصرف:

• معمولاً برای پیشگیری از تهوع ناشی از شیمی‌درمانی، 30 تا 60 دقیقه قبل از شروع درمان مصرف می‌شود.
• برای پیشگیری از تهوع بعد از جراحی، مصرف در زمان بیهوشی یا قبل از آن توصیه می‌شود.

اثر دارو:

• شروع اثر دمیترون معمولاً در عرض 30 تا 60 دقیقه پس از مصرف مشاهده می‌شود.
• اثر آن به مدت 6 تا 8 ساعت باقی می‌ماند.

نکات در خصوص شرایط نگهداری دمیترون 

برای حفظ اثربخشی دمیترون :

• در دمای محیط خشک و خنک (معمولاً بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد) نگهداری شود.
• از نور مستقیم خورشید و رطوبت بالا دور نگه دارید.
• از نگهداری در یخچال یا انجماد دارو خودداری کنید مگر طبق دستورالعمل تولیدکننده.

مراقبت‌های پس از درمان دمیترون 

پس از استفاده از دمیترون:

• در صورت بروز هرگونه عارضه یا تغییر در وضعیت قلبی (مثلاً سرگیجه یا ضربان نامنظم) باید به پزشک اطلاع دهید.
• پیگیری‌های منظم جهت ارزیابی پاسخ درمانی و کنترل عوارض جانبی توسط پزشک انجام شود.

هشدارهای دمیترون 

• هشدار اصلی استفاده از دمیترون مربوط به احتمال افزایش QT و بروز اختلالات قلبی در بیمارانی با سابقه مشکلات قلبی است.
• در صورت بروز علائم حساسیت (مانند تورم، خارش یا دشواری تنفس) مصرف دارو متوقف شده و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• از رانندگی یا انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند در صورت بروز سرگیجه خودداری کنید.

اثر دمیترون روی آزمایشات

• دمیترون ممکن است در برخی موارد باعث تغییر در الگوی الکتریکی قلب (ECG) شود؛ بنابراین در بیمارانی که سابقه مشکلات قلبی دارند، آزمایش ECG قبل و بعد از مصرف توصیه می‌شود.
• تأثیر قابل‌توجهی بر سایر آزمایش‌های معمولی گزارش نشده است.

میزان وابستگی یا اعتیاد به دمیترون 

بر اساس داده‌های موجود، دمیترون از نظر فیزیولوژیکی و روانی وابستگی یا اعتیاد ایجاد نمی‌کند و به عنوان یک داروی ضد تهوع برای استفاده کوتاه‌مدت طراحی شده است.

مقایسه دمیترون با داروهای مشابه

• در بین داروهای ضد تهوع، داروهایی مانند گرانیسترون، پالونوسترون و متوکلوپرامید نیز وجود دارند.
• قرص دمیترون به دلیل اثربخشی بالا و پروفایل ایمنی مطلوب، یکی از گزینه‌های مناسب برای کنترل تهوع در بیمارانی است که تحت شیمی‌درمانی یا جراحی قرار می‌گیرند.
• انتخاب دارو معمولاً بر اساس شرایط بالینی بیمار، سابقه پزشکی و تداخلات دارویی صورت می‌گیرد.

سوالات متداول در خصوص دمیترون

دمیترون چیست؟

جواب: دمیترون یک داروی ضد تهوع از دسته آنتاگونیست‌های گیرنده ۵-HT3 است که برای کنترل تهوع و استفراغ در شرایط شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و پس از جراحی تجویز می‌شود.

دمیترون چگونه در شیمی‌درمانی موثر است؟

جواب: با مسدود کردن گیرنده‌های سروتونین در روده و مغز، دمیترون مانع انتقال سیگنال‌های ایجاد کننده تهوع در بیمارانی می‌شود که تحت شیمی‌درمانی هستند.

دسته دارویی دمیترون چیست؟

جواب: دمیترون از دسته آنتاگونیست‌های گیرنده سروتونین (5-HT3) است.

زمان شروع اثر دمیترون پس از مصرف چقدر است؟

جواب: اثر دارو معمولاً در عرض 30 تا 60 دقیقه پس از مصرف آغاز می‌شود.

مدت زمان اثربخشی دمیترون چقدر است؟

جواب: اثربخشی دمیترون معمولاً به مدت 6 تا 8 ساعت باقی می‌ماند.

دمیترون چه تأثیری بر الگوی ECG دارد؟

جواب: در برخی بیماران، دمیترون ممکن است باعث افزایش فاصله QT شود؛ لذا در افراد با سابقه مشکلات قلبی باید احتیاط کرد.

آیا دمیترون در بیماران قلبی توصیه می‌شود؟

جواب: بیماران با ناهنجاری‌های الکتریکی قلب بهتر است این دارو را مصرف نکنند.

آیا دمیترون برای استفاده بلندمدت توصیه می‌شود؟

جواب: دمیترون به‌طور معمول برای استفاده کوتاه‌مدت جهت پیشگیری از تهوع و استفراغ طراحی شده و مصرف بلندمدت باید با نظارت پزشک انجام شود.

آیا دمیترون می‌تواند در تهوع ناشی از مسمومیت مورد استفاده قرار گیرد؟

جواب: در برخی موارد، دمیترون برای کاهش تهوع ناشی از مسمومیت به‌عنوان یک درمان پشتیبانی‌کننده تجویز می‌شود؛ البته این استفاده باید توسط پزشک تشخیص داده شود.

آیا دمیترون در دوران بارداری قابل استفاده است؟

جواب: اخیرا با مشاهده مواردی از عوارض جانبی منابع معتبر منع مصرف این دارو را اعلام نموده اند و فقط با تجویز پزشک در شرایط خاص اجازه مصرف در بارداری وجود دارد.

چه اقداماتی برای نظارت بر درمان با دمیترون توصیه می‌شود؟

جواب: نظارت شامل بررسی علائم بالینی، انجام ECG در بیمارانی با سابقه قلبی و پیگیری عوارض جانبی احتمالی است.