میتوکسانترون چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف میتوکسانترون

میتوکسانترون در درمان لوسمی های حاد میلوسیتیک، پرومیلوسیتیک، منوسیتیک و لوسمی حاد اریتروئید، سرطان پستان، کبد و لنفوم های غیر هوچکینی مصرف می شود.

مکانیسم اثر میتوکسانترون

آنتراسندیون (مرتبط با آنتراسیکلین ها)
در چرخه سلولی به صورت غیراختصاصی عمل می کند.
- شکست رشته های DNA (با جای گیری در ساختار DNA و ایجاد کراس لینک)
- مهار سنتز DNA و RNA (با اتصال به نوکلئیک اسیدها و اختلال در شکل فضایی و تشکیل پیوندهای استری)
- کاهش همانندسازی DNA (با اتصال به آنزیم DNA توپوایزومراز II)
- مهار جای گیری باز یوریدین در RNA و باز تیمیدین در DNA

فارماکوکینتیک میتوکسانترون

جذب: ناچیز
اتصال به پروتئین: 78%
متابولیسم: کبدی
نیمه عمر: 215-23 ساعت
دفع: مدفوع (25%)، ادرار (11%، 65% به صورت داروی تغییر نیافته)

عوارض جانبی میتوکسانترون

عوارض شایع (%10<):
قلبی و عروقی: ادم، بیماری قلبی، آریتمی قلبی، تغییرات الکتروکاردیوگرام
سیستم اعصاب مرکزی: درد، خستگی، سردرد
پوستی: ریزش مو، تغییرات بستر ناخن
غدد درون ریز و متابولیسم: اختلالات قاعدگی‌، آمنوره، افزایش قندخون، افزایش وزن، کاهش وزن، افزایش گاما گلوتامیل ترانسفراز
گوارشی: تهوع، استفراغ، اسهال، موکوزیت (شروع: ≤ ۱ هفته)، التهاب دهان (شروع: ≤ ۱ هفته)، بی اشتهایی، یبوست، خونریزی گوارشی، درد شکمی، سوء هاضمه
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری، خون در ادرار، وضعیت غیرطبیعی ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: نوتروپنی (شروع: ≤ ۳ هفته)، لکوپنی، لنفوسیتوپنی، آنمی، کاهش هموگلوبین، ترومبوسیتوپنی، کبودی، تب نوتروپنی، پتشی
کبدی: افزایش سطح سرمی آلکالین فسفاتاز، افزایش سطح سرمی ترانس آمیناز ها
عفونی: عفونت، سپسیس، عفونت قارچی
عصبی، عضلانی و‌اسکلتی: ضعف
کلیوی: افزایش BUN، افزایش کراتینین سرم
تنفسی: عفونت مجاری تنفسی فوقانی، فارنژیت، تنگی نفس، سرفه
متفرقه: تب
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی و عروقی: نارسایی قلبی، ایسکمی، کاهش کسر تخلیه بطن چپ، افزایش فشار خون
سیستم اعصاب مرکزی: لرز، اضطراب، افسردگی، تشنج
پوستی: افزایش تعریق، عفونت پوستی
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش کلسیم خون، کاهش پتاسیم خون، کاهش سدیم خون، خونریزی شدید و طولانی قاعدگی
گوارشی: آفت دهانی
ادراری تناسلی: ضعف جنسی، پیدایش پروتئین در ادرار، عقیمی
هماتولوژی و انکولوژی: گرانولوسیتوپنی، خونریزی، لوکمی حاد (ثانویه ؛ AML و APL)
کبدی: یرقان
عفونی: عفونت قارچی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: کمردرد، درد مفاصل، درد عضلانی
چشمی: کونژنکتیویت، تاری دید
کلیوی: نارسایی کلیه
تنفسی: رینیت، پنومونی، سینوزیت

تداخلات دارویی میتوکسانترون

*مشخصات کلی تداخلات:
-سوبسترای BCRP
-سوبسترای P-gp
-تشدید سمیت قلبی
-تشدید اثرات سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
-عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده مغز استخوان

تداخلات رده X (پرهیز):
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، کلادریبین، دیپیرون، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)

کاهش اثرات داروها توسط میتوکسانترون:
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، لنوگراستیم، لیپگفیلگراستیم، نیوولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل-تی، واکسن آبله و آبله میمونی (زنده)، ترتوموتید، واکسن (زنده)، واکسن (غیرفعال)

کاهش اثرات میتوکسانترون توسط داروها:
اکیناسه

افزایش اثرات داروها توسط میتوکسانترون:
باریسیتینیب، کلوزاپین، دفریپرون، فینگولیمود، لفلونومید، ناتالیزومب، اوزانیمود، سیپونیمود، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب، واکسن‌ (زنده)

افزایش اثرات میتوکسانترون توسط داروها:
کلرامفنیکل (چشمی)، کلادریبین، سیکلوسپورین (سیستمیک)، دنوزومب، دیپیرون، اینبلیزومب، مزالامین، اوکرلیزومب، پالیفرمین، پیمکرولیموس، پرومازین، روفلومیلاست، تاکرولیموس (موضعی)، تراستوزومب

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها میتوکسانترون

1- پیش از شروع درمان و پیش از هر دوز در بیماری ام اس، انجام تست بارداری در زنان متاهلی که در سنین باروری می باشند، الزامی است.
2- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) پیش از هر دوره درمان و در صورت بروز علایم عفونت ارزیابی شود.
3- عملکرد کبدی بیمار، پیش از هر دوره درمان پایش شود.
4- سطح اوریک اسید (در لوکمی) پایش گردد.
5- پیش از شروع درمان در سایر بیماران (خصوصا بیماران مبتلا به ام اس)، وضعیت قلبی عروقی بیمار (از جمله بررسی سابقه بیمار، بررسی فیزیکی و الکتروکاردیوگرام) ارزیابی شود.
6- کسر تخلیه بطن چپ از طریق اکوکاردیوگرافی یا آنژیوگرافی رادیونوکلئید چند دریچه ای (MUGA) یا ام آر آی، در ابتدای درمان و سپس در صورت وجود خطر سمیت قلبی، به صورت دوره ای ارزیابی شود.
7- در صورت مشاهده علایم نارسایی قلبی در بیماران مبتلا به ام اس، کسر تخلیه بطن چپ پیش از دریافت هر دوز پایش گردد (روش ارزیابی کسر تخلیه بطن چپ در طول درمان ثابت باشد). هم چنین لازم است که پس از تکمیل دوره درمان در این دسته از بیماران، کسرتخلیه بطن چپ به منظور پایش سمیت قلبی تاخیری به صورت سالانه ارزیابی گردد.
8- بیمار از لحاظ بروز سمیت قلبی، واکنش های ازدیاد حساسیت و سرکوب مغز استخوان در هر دوز و در طول دوره درمان پایش شود و در صورت نیاز تنظیم دوز صورت گیرد.
9- بیمار از لحاظ بروز آریتمی، واکنش های ازدیاد حساسیت، آنمی و سمیت قلبی (رال یا صدای غیرطبیعی ریه، تنگی نفس، ادم) در هر دوز و در طول دوره درمان پایش شود و به بیمار گوشزد شود که این علائم را به سرعت گزارش کند.
10- برای جلوگیری از نشت دارو به بافت، محل انفوزیون به دقت پایش گردد (ممکن است به آسیب بافتی شدید منجر شود).
11- به بیماران مبتلا به دیابت گوشزد شود که قند خون را به دقت پایش کنند (احتمال افزایش قندخون وجود دارد).

توصیه های دارویی میتوکسانترون

1- میتوکسانترون نباید به داخل غلاف نخاعی تزریق گردد.
2- مقدار مصرف تکمیلی دارو پس از رفع اثرات سمی هماتولوژیکی آن قابل تجویز است.