اورولیموس

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف اورولیموس

اورولیموس از دسته داروهای سرکوبگر ایمنی می باشد که با دو نام تجاری معروف تولید شده وموارد تجویز متفاوتی دارد.
اورولیموس با نام تجاری zortress جهت پیشگیری از رد پیوند کبد و کلیه تجویز می شود .در حالی که این دارو با نام تجاری afinitor به عنوان عامل آنتی نئوپلاستیک در برخی بدخیمی ها همچون سرطان پستان پیشرفته، تومورهای اندوکرینی، آنژیومیولیپوما،کارسینومای سلول های کلیوی و...جهت جلوگیری از رشد و تکثیر سلول های بدخیم تجویز می گردد.
فرم دارویی موجود:
اورولیموس بصورت قرص خوراکی در دوزهای متنوع تولید می شود.
برند zortressقرص با دوزهای ۰/۲۵،۰/۵و۰/۷۵و برند afinitor با دوزهای ۲/۵،۵و ۷/۵میلی گرم تولید می شوند .

مکانیسم اثر اورولیموس

اورولیموس یک سرکوبگر سیستم ایمنی از دسته ی ماکرولیدها می باشد و با مهار فعالیت سلول های خونی خاصی از جمله لنفوسیت های BوTاز فعال شدن سیستم ایمنی و واکنش به سلول های غیر خودی جلوگیری می نماید و بدینوسیله از رد پیوند پیشگیری می نماید.
همچنین این دارو با کنترل فعالیت های بیوشیمیایی درخون می تواند سبب مهار آنژیوژنز و تکثیر سلول های بدخیم و مهار تولید فاکتورهای رشد تومور شود که این امر به کاهش سایز تومورهای لیپومی و برخی تومورهای دیگر کمک بسیاری می نماید.

فارماکوکینتیک اورولیموس

متابولیسم این دارو کبدی و توسط سیستم CYP450در بدن انجام می شود.
اورولیموس یک سوبسترای 3A4 و P-gpمی باشد.
عمده ی دفع این دارو(۸۰%)از راه مدفوع بوده و درصدکمی دفع ادراری دارد.
نیمه عمر اورولیموس در بدن ۵۰ساعت می باشد.

عوارض جانبی اورولیموس

پیوند:
عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: ادم محیطی، افزایش فشارخون
غدد درون ریز و متابولیسم: دیابت ملیتوس، افزایش کلسترول خون، افزایش قند خون، افزایش پتاسیم خون، کاهش منیزیم خون، کاهش فسفات خون، کاهش پتاسیم خون
گوارشی: یبوست، تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکمی
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری، خون در ادرار، سوزش ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی، لکوپنی
عفونت: عفونت، عفونت ویروسی، عفونت باکتریایی، هپاتیت سی
سیستم عصبی: سردرد، بی خوابی، خستگی
عصبی عضلانی و اسکلتی: درد دست و پا، کمردرد
کلیوی: افزایش کراتینین سرم
تنفسی: عفونت مجاری تنفسی فوقانی
متفرقه: تب، اختلال در بهبود زخم (شامل فتق محل جراحی، باز شدن زخم، لنفوسل یا توده حاوی لنف، سروما یا تجمع مایع زیر پوست)
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: آنژین صدری، فیبریلاسیون دهلیزی، نارسایی قلبی، ناراحتی قفسه سینه، درد قفسه سینه، ترومبوز ورید عمقی، ادم، بحران فشارخون، افت فشارخون، تپش قلب، فلبیت، آمبولی ریوی، ترومبوز شریان کلیوی، سنکوپ، تاکی کاردی، ترومبوآمبولی وریدی
پوستی: آکنه ولگاریس، تظاهرات شبه آکنه، ریزش مو، سلولیت، افزایش تعریق، کبودی، فولیکولیت، هایپرتریکوزیس (پرمویی)، تعریق شبانه، انیکومایکوز، خارش، راش پوستی، تینه آ پدیس (پای ورزشکار)
غدد درون ریز و متابولیسم: اسیدوز، آمنوره، ظاهر شبه کوشینگ، کمبود ویتامین ب 12، کم آبی بدن، احتباس آب، نقرس، هیرسوتیسم (پرمویی)، افزایش کلسیم خون، پرکاری غده پاراتیروئید، افزایش تری گلیسرید خون، افزایش اوریک اسید خون، کاهش کلسیم خون، کاهش قندخون، کاهش سدیم خون، کم کاری تیروئید، کمبود آهن، کیست تخمدان
گوارشی: بادکردن شکم، بی اشتهایی، انسداد صفراوی، التهاب مجرای صفراوی، کلستاز، کاهش اشتها، سوء هاضمه، اختلال در بلع، درد اپی گاستر (سر دل)، نفخ، گاستریت، گاستروانتریت، ریفلاکس، هایپرپلازی لثه، استفراغ خونی، بواسیر، فتق شکمی، فتق کشاله ران، انسداد روده، کاندیدیاز دهانی، تبخال دهانی، زخم مخاط دهانی، آب آوردگی شکم، التهاب صفاق، التهاب دهان، درد ناحیه فوقانی شکم
ادراری تناسلی: هایپرتروفی خوش خیم پروستات، اسپاسم مثانه، اختلال انزال، شب ادراری، آبسه پری نفریک، هماتوم پری نفریک، پولاکیوریا (تکرر ادرار کودکان)، پروتئین در ادرار، چرک در ادرار، ادم اسکروتال (کیسه پوستی بیضه)، التهاب پیشابراه، احتباس ادراری، فوریت ادراری
هماتولوژی و انکولوژی: تومور خوش خیم، لکوسیتوز، لنفادنوپاتی، لنفوره (خروج مایع لنف)،تومور بدخیم، نوتروپنی، پان سیتوپنی (کاهش تمام سلول های خون)، افزایش سطح پلاکت خون، ترومبوسیتوپنی
کبدی: اختلال عملکرد کبدی، آسیت (آب آوردگی شکم)، هپاتیت (غیرعفونی)، افزایش سطح آنزیم های کبدی، افزایش سطح سرمی آلکالین فسفاتاز، افزایش بیلی روبین سرم
عفونی: ویروس بی کی، باکتری در خون، کاندیدیاز، بیماری سیتومگالوویروس، عفونت قارچی، عفونت ویروس هرپس، آنفلونزا، سپسیس، عفونی شدن زخم
سیستم اعصاب مرکزی: آژیتاسیون، اضطراب، لرز، افسردگی، سرگیجه، خواب آلودگی، توهم، همی پارزی (فلج یکطرفه)، هیپوستزی (اختلال حس لامسه)، لتارژی، کسالت، میگرن، ضعف عضلات، درد عصبی، درد، خواب رفتگی اندام
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، سستی، ورم مفاصل، اسپاسم عضلانی، درد عضلات و استخوان ها، درد عضلات، استئوآرتریت، عفونت استخوان، نکروز استخوان، پوکی استخوان، التهاب مهره ستون فقرات، لرزش
چشمی: تاری دید، آب مروارید، کونژنکتیویت
کلیوی: هیدرونفروز کلیه، افزایش BUN، نفریت بینابینی، پرادراری، پیلونفریت، سندرم نارسایی کلیه، بی کفایتی کلیه، نکروز توبولی کلیه
تنفسی: سرفه، آتلکتازی (جمع شدن ریه)، برونشیت، تنگی نفس، خون دماغ، عفونت مجرای تنفسی تحتانی، احتقان بینی، نازوفارنژیت، درد دهان و گلو، احتقان سینوس پارانازال، آب آوردن ریه، پنومونی، ادم ریوی، آبریزش بینی، سینوزیت، خس خس سینه
عوارض نادر (%1>):
قلبی عروقی: تجمع مایع در پریکارد
گوارشی: پانکراتیت
هماتولوژی و انکولوژی: سندرم اورمیک همولیتیک، نئوپلاسم هپاتوسلولار، اختلال لنفوپرولیفراتیو، میکروآنژیوپاتی ترومبوتیک، پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (TTP)
ازدیاد حساسیت: آنژیوادم
تنفسی: بیماری ریوی بینابینی
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: ترومبوز وریدی
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش تستوسترون خون، افزایش هورمون FSH
هماتولوژی و انکولوژی: لنفوم بدخیم، نئوپلاسم بدخیم پوست
عفونی: عفونت پولیماویروس

آنتی نئوپلاستیک:
عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: ادم، ادم محیطی، افزایش فشارخون
پوستی: آکنه ولگاریس، بیماری ناخن، خارش، راش پوستی، خشکی پوست
غدد درون ریز و متابولیسم: آمنوره، کاهش بی کربنات خون، کاهش فیبرینوژن خون، افزایش کلسترول خون، افزایش قند خون، افزایش تری گلیسرید خون، کاهش آلبومین خون، کاهش کلسیم خون، کاهش پتاسیم خون، کاهش فسفات خون
گوارشی: درد شکمی، بی اشتهایی، یبوست، کاهش اشتها، اسهال، اختلال چشایی، گاستروانتریت، تهوع، التهاب دهان، استفراغ، کاهش وزن، خشکی دهان
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری، قاعدگی نامنظم، پروتئین در ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی، لنفوسیتوپنی، لکوپنی، نوتروپنی، افزایش زمان PTT، افزایش زمان PT، ترومبوسیتوپنی
کبدی: افزایش سطح سرمی آلکالین فسفاتاز، افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز
عفونی: عفونت
سیستم عصبی: رفتار تهاجمی، اضطراب، مشکلات رفتاری (شامل: رفتار غیرطبیعی، آژیتاسیون، علایم وسواس اجباری، حمله پانیک)، بی خوابی، سرگیجه، خستگی، سردرد، کسالت، میگرن
عصبی عضلانی و اسکلتی: سستی، درد مفاصل، کمردرد، درد دست و پا، درد عضلات
کلیوی: افزایش کراتینین سرم
تنفسی: سرفه (سرفه خلط دار)، تنگی نفس (حین ورزش)، خون دماغ، نازوفارنژیت، درد دهان و گلو، پنومونی، التهاب ریه (شامل: بیماری ریوی بینابینی، خونریزی آلوئول ریه، التهاب آلوئول ریه، فیبروز ریه، اینفیلتراسیون ریوی، سمیت ریوی، بیماری ریوی محدودکننده)، عفونت مجاری تنفسی، عفونت مجاری تنفسی فوقانی، رینیت
متفرقه: تب
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: درد قفسه سینه، تاکی کاردی، نارسایی قلبی
پوستی: تظاهرات شبیه آکنه، سلولیت، قرمزی پوست، سندرم دست و پا (PPE)، اونیکولیز (جدا شدن ناخن از بستر)، زخم پوستی
غدد درون ریز و متابولیسم: دیابت ملیتوس (نوظهور، تشدید)، خونریزی شدید قاعدگی، اختلالات قاعدگی، افزایش هورمون LH، افزایش هورمون FSH، کیست تخمدان
گوارشی: اختلال در بلع، بواسیر
ادراری تناسلی: خونریزی رحمی غیرطبیعی، آزواسپرمی (فقدان اسپرم)، قاعدگی دردناک، خونریزی واژینال
هماتولوژی و انکولوژی: خونریزی
کبدی: افزایش بیلی روبین سرم
ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی، آنژیوادم، واکنش ازدیاد حساسیت
سیستم عصبی: لرز، افسردگی، خواب رفتگی اندام
عصبی، عضلانی و اسکلتی: اسپاسم عضلانی، درد فک
چشمی: ادم پلک، کونژنکتیویت
گوشی: عفونت گوش میانی
کلیوی: سندرم نارسایی کلیه
تنفسی: درد گلو و حنجره، آب آوردن ریه، آبریزش بینی، فارنژیت استرپتوکوکی
عوارض نادر (%1>):
قلبی عروقی: ترومبوز ورید عمقی
عفونی: کاندیدیاز، هپاتیت سی، سپسیس
تنفسی: دیسترس تنفسی
متفرقه: اختلال در بهبود زخم

تداخلات دارویی اورولیموس

*مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای CYP3A4
- سوبسترای P-gp
- مهارکننده CYP3A4 (ضعیف)
- تشدید آنژیوادم
- تشدید هایپرگلایسمی
- عامل سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- تشدید اثرات سرکوب‌کننده مغز استخوان
- عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده مغز استخوان
- تشدید سمیت کلیوی

تداخلات رده X (پرهیز):
فرآورده‌های ترکیبی ضد ویروس هپاتیت سی، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، کلادریبین، کانیواپتان، مهارکننده‌های قوی CYP3A4، دیپیرون، فوسیدیک اسید (سیستمیک)، آب گریپ‌فروت، ایدلالیسیب، لاسمیدیتان، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، پیموزاید، گیاه علف چای، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)

کاهش اثرات داروها توسط اورولیموس:
داروهای ضد دیابت، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، نیوولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل تی، واکسن آبله و آبله میمونی (زنده)، ترتوموتید، واکسن‌ (غیرفعال)، واکسن (زنده)

کاهش اثرات اورولیموس توسط داروها:
القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، اکیناسه، انزالوتامید، اردافیتینیب، القاکننده‌های قوی CYP3A4 و P-gp، ایووسیدنیب، میتوتان، ساریلومب، سیلتوکسیمب، گیاه علف چای، توسیلیزومب

افزایش اثرات داروها توسط اورولیموس:
مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین، باریستینیب، کلوزاپین، دفریپرون، دوفتیلید، فینگولیمود، فلیبانسرین، لفلونامید، لمبورکسانت، لومیتاپید، ناتالیزومب، نیمودیپین، اوزانیمود، پیموزاید، سیپونیمود، توفاسیتینیب، تریازولام، آبروگپنت، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)

افزایش اثرات اورولیموس توسط داروها:
فرآورده‌های ترکیبی ضد ویروس هپاتیت سی، اپرپیتانت، کلرامفنیکل (چشمی)، کلادریبین، کلوفازیمین، کانیواپتان، سیکلوسپورین (سیستمیک)، مهارکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دنوزومب، دیپیرون، دولیسیب، اردافیتینیب، فوس اپرپیتانت، فوس نتوپیتانت، فوسیدیک اسید (سیستمیک)، آب گریپ‌فروت، ایدلالیسیب، مهارکننده‌های متوسط CYP3A4 و P-gp، لاروترکتینیب، لاسمیدیتان، مزالامین، نوتپیتانت، اوکرلیزومب، پالبوسیکلیب، مهارکننده‌های P-gp/ABCB1، پیمکرولیموس، پرومازین، رانولازین، روفلومیلاست، سیمپرویر، استریپنتول، تاکرولیموس (موضعی)، تراستوزومب

تداخل با غذا:
مصرف گریپ‌فروت و آب گریپ‌فروت ممکن است سطح غلظت اورولیموس را افزایش دهند. مصرف همراه با غذا ممکن است میزان جذب را تغییر دهد.
راهکار: از مصرف آب گریپ‌فروت پرهیز شود. با روندی ثابت نسبت به غذا مصرف شود. (همیشه با غذا یا همیشه بدون غذا)

هشدار ها اورولیموس

موارد منع مصرف و احتیاط:
منع مصرف:
حساسیت به این دارو یا سایر داروهای مشابه آن، حساسیت به سیرولیموس،بیماران پیوند قلبی، افراد با عدم تحمل گالاکتوز، افراد با کمبود لاکتاز (نوع نادری از نقص ژنتیکی که در مردم بخش های شمالی سوئد شایع است با عنوان lap lactase deficiency)، اختلال در جذب گلوکز یا گالاکتوز
احتیاط:
افراد با نقص کبدی، هایپرلیپیدمی

توصیه های دارویی اورولیموس

-این دارو حتما توسط پزشک متخصص که تجربه ی کار بر روی بیماران با نقص ایمنی را دارد تجویز گردد. پزشک تجویز کننده مسئولیت تنظیم دوز نگهدارنده و بررسی دوره ای بیمار از لحاظ عوارض و روند درمان را بر عهده دارد.
-احتمال عود مجدد برخی بدخیمی ها و عفونت با مصرف این دارو افزایش می یابد لذا توصیه های لازم در این موا
رد به بیمار ارائه گردد.
-ریسک تشکیل ترمبوز بویژه در بیماران پیوند کلیه در ماه اول پس از پیوند با مصرف این دارو بالا می باشد لذا توصیه می شود بیمار در این مدت بطور کامل تحت نظر باشد و به وی تاکید گردد در صورت مشاهده ی علائمی همچون تنگی نفس ،تب،تهوع یا استفراغ ،ادرار خونی یا تیره رنگ،کاهش حجم ادرار،معده درد،یرقان،درد در کشاله ران و کمر به پزشک اطلاع دهد.
-سمیت کلیوی این دارو در مصرف همزمان با سیکلوسپورین افزایش می یابد لذا در صورت تجویز همزمان کاهش دوز سیکلوسپورین و پایش سطح خونی سیکلوسپورین و اورولیموس بطور منظم لازم می باشد.
-این دارو می تواند سطح سلول های خونی مختلف را در بدن افزایش یا کاهش دهد و اختلالاتی مرتبط با عملکرد این سلول ها ایجاد نماید و در برخورد با مواردی از جمله سرطان و عفونت شدید مغزی منجر به از کارافتادگی یا مشکلات تهدید کننده ی حیات گردد بنابراین در مدت درمان با این دارو ارتباط تنگاتنگ با پزشک و ویزیت های مکرر از ضروریات می باشد.
-پیش از تجویز از بیماربطور کامل در مورد سابقه ی بیماری های زمینه ای نظیر دیابت،آسم یا copd،پیوند قلب،بیماری قلبی و سابقه ی خانوادگی ابتلا به سرطان شرح حال گرفته شود.
-به بیمار توصیه گردد فشارخون و قند خون خودرا بصورت منظم و روزانه چک نماید.