کابازیتاکسل

کابازیتاکسل چیست ؟
کابازیتاکسل یک داروی مهارکننده‌ی تقسیم سلولی است که با نام تجاری Jevtana در دنیا شهرت دارد و به صورت اختصاصی در درمان سرطان پروستات تجویز می گردد.البته ممکن است پزشک به علل دیگری هم این دارو را برای بیمار تجویز نماید.
این دارو به فرم ویال تزریقی جهت تزریق آهسته (انفوزیون) موجود می باشد.

پيش از مصرف کابازیتاکسل
-چنانچه سابقه ی حساسیت به این دارو یا هر دارو، غذا یا ماده ی دیگری را دارید، حتما قبل از تزریق کابازیتاکسل پزشک خود را در جریان قرار دهید.
-در صورت ابتلا به بیماری های کبدی،کلیوی یا ریوی پزشک خود را مطلع نمایید.
-چنانچه تصمیم به بچه دار شدن دارید و یا خودتان یا همسرتان در دوران بارداری یا شیردهی می باشید، حتما پزشک را مطلع کنید. مصرف کابازیتاکسل در این شرایط تایید نمی شود و برای جنین و نوزاد خطرناک می باشد.

-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند، لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید. اما به هیچ وجه بدون نظر پزشک یا داروسازتان مصرف دارویی را قطع نکنید و همچنین مقدار مصرف داروهایتان را تغییر ندهید.
-چناچه سابقه ی رادیوتراپی دارید، پزشک خود را مطلع نمایید.

نحوه ی مصرف کابازیتاکسل:
-دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید و تمام دستورات لازم را به صورت مکتوب از پزشک یا داروساز دریافت کنید.
-این دارو به به روش تزریق آهسته در رگ در طول زمان تزریق می گردد.

توصیه های دارویی در مدت مصرف کابازیتاکسل:
-به دلیل سرکوب شدید مغز استخوان در هفته های اول پس از تزریق، شمارش گلبول های سفید خون ضروری است. آزمایشات تجویز شده را جدی بگیرید و در صورتی که  سطح گلبول سفید خون شما پایین است، قبل از شروع مصرف حتما به پزشک اطلاع دهید.
-به دلیل احتمال بروز حساسیت شدید دارویی، ضروری است تزریق در نوبت اول و دوم تحت نظر و با احتیاط کامل انجام شود.
-چنانچه می دانید به پلی سوربات ۸۰ حساسیت دارید، از تزریق این دارو خودداری نمایید.

-معمولا همراه با این دارو، داروهای استروئیدی مانند پردنیزولون هم تزریق می شود. چنانچه پردنیزولون برای بیمار تجویز شده بود اما تزریق نشده است، حتما پزشک را مطلع نمایید.
-قبل از هر اقدام درمانی یا پزشکی، حتما درمانگر (پزشک، پرستار، داروساز و دندانپزشک) خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.
-از آنجا که این دارو سیستم ایمنی بدن را تضعیف می نماید، احتمال ابتلا به عفونت ها در مدت درمان با این دارو افزایش می یابد و لازم است بهداشت فردی را بیشتر رعایت کنید و از تماس نزدیک با افراد مبتلا به بیماری های عفونی (آبله مرغان، سرماخوردگی ،آنفولانزا، سرخک و...) تا جای ممکن خودداری نمایید و در صورت مشاهده ی علائم این بیماری ها سریعاً به پزشک خود مراجعه نمایید.

-بسیاری از واکسن ها جهت مصرف در دوره ی درمانی با کابازیتاکسل مناسب نمی باشند لذا پیش از هرگونه واکسیناسیون پزشک یا فرد مسئول را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.

-از آنجا که در مدت درمان با این دارو احتمال خونریزی افزایش می‌یابد، لازم است بیشتر احتیاط کنید و نسبت به آسیب دیدگی ها و زخم ها هوشیارتر باشید.همچنین از مسواک نرم و تیغ های اصلاح برقی جهت آسیب کمتر استفاده نمایید.

-در مدت درمان با این دارو نیاز به انجام آزمایش های خون دوره ای می باشد که در بررسی روند درمان و پیشگیری از عوارض دارویی بسیار ضروری است. لذا حتما آزمایشات را در موعد مشخص که پزشک اعلام می کند انجام دهید.

-یبوست،اسهال،استفراغ و به هم ریختن معده از عوارض شایع این دارو می باشد.اگر این علائم را داشتید، به پزشک خود اطلاع دهید تا راهکارهای لازم جهت کاهش عوارض را دریافت کنید.معمولاً پزشک برای کاهش این اثرات نامطلوب قبل یا همراه با تزریق کابازیتاکسل، داروهای ضدتهوع و مکمل هایی جهت پیشگیری تجویز می نماید.
-در صورت بروز اسهال شدید،حتماً لازم است جهت جایگزین کردن آب و الکترولیت بدن اقدام شود. فوراً با پزشک یا داروساز در این مورد مشورت کنید.

_در صورت بروز علائم هرگونه خونریزی غیر معمول ( مانند خونریزی لثه، زخم یا جراحت، کبودی در نقاط مختلف بدن، خونریزی گوارشی،مدفوع تیره و…) حتماً پزشک خود را مطلع نمایید.
-در صورت مشاهده ی تیره شدن رنگ مدفوع همراه با اسهال،یبوست،تب و درد شکمی شدید، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.
-مشکلات مثانه و دفع خون در ادرار خصوصا در افرادی که رادیوتراپی لگن شده اند، دیده می شود و گاهی نیاز به اقدامات درمانی در بیمارستان دارد. به همین خاطر در صورت وجود خون در ادرار،احساس سوزش هنگام دفع ادرار یا تکرر ادرار در اسرع وقت با پزشکتان تماس بگیرید.
-اگر سن بیمار بالای ۶۵سال باشد، لازم است کابازیتاکسل با احتیاط بیشتری مصرف شود. مصرف کابازیتاکسل در این افراد عوارض بیشتری ایجاد می نماید.
-لازم است بیمار و شریک جنسی اش در مدت درمان  و تا مدتی پس از آخرین نوبت تزریق کابازیتاکسل، از روش مطمئن جهت جلوگیری از بارداری استفاده نمایند و پیش از اقدام به بارداری حتما با پزشک خود مشورت نمایند و در صورت بارداری ناخواسته در اسرع وقت به پزشک اطلاع دهند.

-چنانچه علائم بیماری یا مشکلاتتان ناشی از عوارض دارو بهتر نشد یا شدت گرفت به پزشک اطلاع دهید.

عوارض شایع کابازیتاکسل:
عوارضی که در صورت مشاهده ی آنها باید سریعاً به پزشک اطلاع دهید یا به درمانگاه مراجعه کنید تا بررسی های لازم انجام شود:
-علائم حساسیت به دارو :راش پوستی همراه با قرمزی، تورم، حالت کهیر،خارش یا پوسته ریزی همراه یا بدون تب
خس خس سینه، تنگی نفس،احساس فشار در قفسه سینه یا گلو
مشکل در نفس کشیدن،بلع آب دهان یا تکلم
گرفتگی غیرطبیعی صدا یا تورم دهان،لب ها، صورت،زبان یا گلو
-علائم عفونت: تب،لرز، گلودرد شدید، درد گوش یا سینوس ها،سرفه،افزایش خلط یا تغییر رنگ خلط
دفع ادرار دردناک،زخم های دهانی شدید که ترمیم نمی شوند
-علائم به هم ریختن تعادل آب و الکترولیت بدن مانند: اختلال خلقی، تغییر در رفتار و حالات،گیجی، درد یا ضعف عضلانی، تپش قلب غیرطبیعی، سرگیجه شدید،عطش،تشنج، احساس خستگی یا ضعف شدید، عدم گرسنگی، مشکل در دفع ادرار یا تغییر در تعداد دفعات دفع، خشکی دهان، خشکی چشم، دلدرد و استفراغ شدید
-علائم خونریزی مانند: استفراغ خونی یا به رنگ تیره،خون در ادرار، مدفوع سیاه، قرمز یا تیره، خونریزی لثه ها، خونریزی واژینال غیرطبیعی،کبودی های بی دلیل و منتشر در سطح بدن، خونریزی غیر قابل مهار
-علائم اختلال کلیوی مانند: تغییر در حجم و‌تعداد دفعات دفع ادرار، خون در ادرار، کاهش وزن شدید
-علائم ریوی مانند: مشکل در تنفس همچون کوتاه شدن نفس ها، سختی تنفس، سرفه مداوم یا تب
-ضعف یکطرفه ی بدن، اختلال در تکلم یا تفکر، عدم تعادل، کج شدن یک طرف صورت، تاری دید
-ورم دست یا پاها

سایر عوارض شایع کابازیتاکسل:
ریزش مو، سردرد، معده درد، بی اشتهایی، کاهش وزن، احساس خستگی یا ضعف، کمردرد، درد استخوان و مفاصل، اختلال چشایی، احساس سوزش، بی حسی یا سوزن سوزن شدن پوست، گرفتگی عضلانی

شرایط نگهداری کابازیتاکسل
چنانچه نیاز به نگهداری این دارو در منزل بود، در مورد شرایط نگهداری با پزشک، پرستار یا داروساز خود مشورت نمایید.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف کابازیتاکسل

کابازیتاکسل یک داروی آنتی نئوکلاسیک،آنتی میکروتوبولار و مهار کننده‌ی میتوز از مشتقات تاکسان است که در درمان سرطان پروستات متاستاتیک تجویز می‌شود.*

مکانیسم اثر کابازیتاکسل

کابازیتاکسل با اتصال به میکروتوبول ها و متوقف کردن چرخه‌ی سلولی در فاز میتوتیک منجر به مرگ سلولی می‌شود.

فارماکوکینتیک کابازیتاکسل

متابولیسم کبدی از طریق cyp3a4,سوبسترای cyp2c8
دفع: ۷۶درصد از راه مدفوع،۳/۷درصد از راه ادرار(۲/۳درصد بدون تغییر)
نیمه عمر:۹۵ساعت
اتصال به پروتئین : ۸۹تا۹۲ درصد به آلبومین و لیپوپروتئین ها

عوارض جانبی کابازیتاکسل

این دارو دارای هشدار black box در خصوص نوتروپنی و حساسیت شدید دارویی می باشد:

نوتروپنی:
موارد مرگ نوتروپنیک گزارش شده و به همین دلیل لازم است به صورت دوره ای CBC چک‌شود.
در افراد با ANC <1500 تجویز نشود.
پیشگیری اولیه با G_CSF در بیماران پرخطر پیشنهاد می شود.(افراد مسن،دارای ضعف جسمانی،سابقه ی فبریل نوتروپنی،بیماران با سابقه ی رادیوتراپی وسیع، بیمار با فقرغذایی و سایر موقعیت های حساس)
توجه کنید که پیشگیری اولیه از نوتروپنی با G-CSF در همه بیماران که دوز بالاتر از 25 mg/m^2 کابازیتاکسل دریافت می کنند، ضروری است.

حساسیت شدید دارویی:
حساسیت به کابازیتاکسل ممکن است همراه با راش/اریتم، افت فشارخون و برونکواسپاسم باشد.
در صورت بروز این علائم:
بلافاصله تزریق دارو قطع شود و اقدامات لازم جهت برطرف کردن علائم حساسیت دارویی انجام شود.
مصرف این دارو در افراد با سابقه ی حساسیت به کابازیتاکسل یا سایر داروهای فرموله شده با پلی سوربات۸۰ منع مصرف مطلق دارد.

عوارض دارویی:
عوارض شایع:
آنمی، لکوپنی، نوتروپنی، ترمبوسیتوپنی، اسهال، خستگی، تهوع، استفراغ، یبوست، هماچوری، ضعف، کمردرد، کاهش‌اشتها،نوروپاتی محیطی،عفونت‌های ادراری، درد شکمی، اختلال چشایی، ادم محیطی، خشکی مفاصل،دیس پنه،تب،سرفه،کاهش وزن، ریزش مو، فبریل نوتروپنی، درد استخوانی، سرگیجه، سردرد، دفع ادرار دردناک، محدودیت حرکت مفاصل، التهاب و زخم دهانی، عفونت، آنورکسی، سوهاضمه، درد استخوانی-عضلانی
عوارض جدی:

نوتروپنی، ترمبوسیتوپنی، آنمی، پان سیتوپنی، فبریل نوتروپنی، سپسیس، اسهال شدید، خونریزی گوارشی، پرفوراسیون گوارشی، ایلئوس، انتروکولیت، کولیت نوتروپنیک، التهاب مثانه خونریزی دهنده، هماچوری، نارسایی کلیوی، حساسیت شدید دارویی، بیماری های بینابینی ریه، پنومونی، سندرم زجر تنفسی، نوروپاتی محیطی

تداخلات دارویی کابازیتاکسل

مکانیسم کلی تداخلات:
سوبسترای CYP2C8 (minor)، CYP3A4 (major);
منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
‏BCG, باریسیتینیب، ناتالیزومب، پیکرولیموس، روکسولیتینیب(موضعی)، تاکرولیموس(موضعی)، تالیموژن(موضعی)، توفاسیتینیب، ترتوموتاید
لیست کامل واکسن های کنترا اندیکه:
* Measles Virus Vaccine, Live (established)
* Mumps Virus Vaccine, Live (established)
* Rotavirus Vaccine, Live (established)
* Rubella Virus Vaccine, Live (established)
* Varicella Virus Vaccine, Live (established)
* Zoster Vaccine, Live (established)

تداخلات ماژور:
واکسن های با تداخل ماژور:

* Adenovirus Vaccine (established)
* Bacillus of Calmette and Guerin Vaccine, Live (established)
* Cholera Vaccine, Live (established)
* Dengue Tetravalent Vaccine, Live (established)
* Influenza Virus Vaccine, Live (established)
* Poliovirus Vaccine, Live (established)
* Smallpox Vaccine (established)
* Typhoid Vaccine, Live (established)
* Yellow Fever Vaccine (established)

آتازاناویر، (Boceprevir )، بوسپرویر، سریتینیب، کلاریترومایسین، کوبیسیستات، کنیواپتان، (Conivaptan )، دلاویریدین، ایدلالیسیب، ایندیناویر، ایتراکونازول، کتوکونازول، لوپیناویر، نفازودون، نلفیناویر، پساکونازول، ساکیناویر، ریتوناویر، تلاپرناویر، تلیترومایسین، تیپراناویر، وریکونازول

تداخلات متوسط:
انزالوتامید،ریفامپین

افزایش اثرداروها توسط کابازیتاکسل:
آنتراسایکلین ها، بارتیسینیب، فرآورده های BCG، کلادریبین، کلوزاپین، دفریپرون، واکسن های چهارظرفیتی، توفاسیتینیب، واکسن های زنده تیفوئید و تب زرد
فرآورده های موضعی: روکسولیتینیب، تاکرولیموس، تالیموژن

داروهایی که سطح خونی کابازیتاکسل را بالا می برند:
آبروسیتینیب، کلرامفنیکل (چشمی)، کلادریبین، کلوفازیمین، مهارکننده های CYP3A4 مانند دنوسومب، دیپیرون، ادرافیتینیب، فکسی نیدازول، پیکرولیموس و مشتقات پلاتینوم، پرومازین، اسفنگوزین

کاهش اثرات داروها توسط کابازیتاکسل:
برینسیدوویر، برخی تست های کوکسوئیدی، انواع واکسن کووید۱۹، واکسن های زنده ی تتراوالان دنگ، واکسن آنفولانزا، لنوگراستیم، لیپگ فیلگراستیم، پیدوتیمود، واکسن های پنوموکوکی، واکسن های پولیو ویروسی (زنده،تری والان،خوراکی)BCGفرآورده های،
واکسن روبلا، واکسن واریسلا، واکسن تیفوئید، واکسن هاری، واکسن های غیرفعال تب زرد، ترتوموتاید

داروهایی که سطح کابازیتاکسل را کاهش می دهند:
القاکننده های CYP3A4 قوی: اکیناسه، واکسن های زنده

تداخل با غذا:
آب گریپ فروت باعث افزایش سطح و اثرات کابازیتاکسل می شود.
راهکار: افزایش اثرات یا سمیت کابازیتاکسل در صورت مصرف همزمان بررسی شود.

هشدار ها کابازیتاکسل

منع مصرف:
-سابقه ی حساسیت به کابازیتاکسل،دسته ی دارویی یا ترکیبات موجود در آن
-سابقه حساسیت به پلی سوربات۸۰
‏ANC <150-0
‏bilirubin >3x UL-N

موارد احتیاط:
-نارسایی کبدی خفیف تا متوسط
‏-CrCl <15
-سابقه ی رادیوتراپی لگن
-بیماران بالای ۶۵سال
-مردان جوان که توانایی تولید مثل دارند
‏-Hgb <10 g/dL
-ابتلا به بیماری های ریوی، چسبندگی های شکمی و سابقه ی فبریل نوتروپنی
-بیمار با خطر زخم یا خونریزی گوارشی
-در بیماران با ضعف بدنی و یا دارای فقر غذایی

توصیه های دارویی کابازیتاکسل

سطح آنزیم های کبدی،کراتین و CBC پیش از شروع درمان و در دوره ی اول مصرف به صورت هفتگی و سپس در هر سیکل درمان چک شود.
حتما بیمار در مدت انفوزیون دارو از نظر حساسیت دارویی در تزریق اول و دوم تحت نظر گرفته شود.

توصیه های دارویی:
دوز دارو با توجه به محاسبات دقیق و شرایط بیمار، طبق پروتکل ها تنظیم گردد.
تنظیم دوز در بیماران با نارسایی کلیوی،نارسایی کبدی،اضافه وزن و سایر شرایط بدنی بیمار ضروری است.