ویندسین

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ویندسین

ویندسین یک داروی آنتی نئوپلاستیک تزریقی می‌باشد که به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروهای انکولوژیک تجویزمی‌شود. این دارو در موارد لوسمی و لنفوم همچون لوسمی لنفوبلاستیک حاد اطفال (موارد مقاوم به سایر داروها)، لوسمیمیلوئید مزمن، ملانومای بدخیم(مقاوم به سایر درمان‌ها)، سرطان پیشرفته‌ی پستان(مقاوم به جراحی و هورمون درمانی)،لنفوم غیرهوچکین (بدون برچسب) قابل تجویز است.

این دارو با نام تجاری الیدیسین در دنیا معروف شده‌است و به صورت ویال پودر تزریقی ۵میلی‌گرمی جهت تزریق وریدیتولید می‌شود.

مکانیسم اثر ویندسین

ویندسین یک داروی آنتی میکروتوبولار و از دسته‌ی آلکالوئیدهای نیمه‌سنتتیک وینکا مشتق شده از وین‌بلاستین می‌باشد.

این دارو‌ به توبولین متصل شده و آن را تثبیت می کند.بنابراین تشکیل دوک میتوزی مختل می شود و چرخه سلولی درمتافاز متوقف می گردد.

فارماکوکینتیک ویندسین

متابولیسم: اولیه کبدی

دفع:مدفوع، ادرار

منع مصرف ویندسین

-بیماران با سابقه‌ی گرانولوسیتوز دارویی شدید(گرانولوسیت کمتر از ۱۵۰۰) یا ترومبوسیتوپنی شدید
-بیمار با عفونت باکتریال فعال
-بیمار با آسیب به میلین عصب ناشی از سندرم دندانی چارکوت-ماری
-سابقه‌ی حساسیت به ویندسین سولفات یا سایر اجزای فرمولاسیون
-تزریق اینتراتکال یا داخل نخاعی (کشنده)

موارد احتیاط ویندسین:
-سابقه‌ی بیماری‌های عصبی‌-عضلانی
-سابقه یا ابتلا به مشکلات گوارشی
-سابقه‌یا ابتلا به مشکلات ریوی

عوارض جانبی ویندسین

عوارض شایع:
لرز، تشنج، کاهش رفلکس تاندونی، افسردگی، سردرد، احساس بیماری، سمیت عصبی، نوروپاتی محیطی،احساس گزگز دست یا پا، آلوپسی، درد عصبی‌عضلانی، افتادگی پا (foot-drop)، سلولیت(بااکستراوازیشن)، وزیکولاسیون دهانی، راش ماکولوپاپولار، درد شکمی، آنورکسی، یبوست، اسهال، انسدادفلجی روده، زخم دئودنال پرفوره، استوماتیت، استفراغ، آنمی خفیف، ضعف، برونکواسپاسم، دیس‌پنه، تب

عوارض جدی:
گرانولوسیتوپنی(بروز در ۳تا۵ روز پس از تزریق، ریکاوری در عرض ۷تا۱۰روز)، ترومبوسیتوپنی، سمیتعصبی، تشنج، واکنش‌های زمان تزریق، اکستراوازیشن، درد فک،برونکواسپاسم، دیس‌پنه، تب، ناباروری

تداخلات دارویی ویندسین

مکانیسم کلی تداخلات:
-سوبسترای CYP3A4(ماژور)

منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
ب.ث.ژ(اینتراوزیکال)، کلادریبین، دی‌پایرون، فکسینیدازول، فوزیدیک اسید(سیستمیک)

افزایش اثرداروها توسط ویندسین:
کلوزاپین، دفریپرون، فکسینیدازول، میتومایسین(سیستمیک)، اولاپاریب، روپگ‌اینترفرون آلفا-۲ب

داروهایی که سطح خونی ویندسین را بالا می برند:
مشتقات ۵-آمینوسالیسیلیک‌اسید، کلرامفنیکل(چشمی)، کلادریبین، کلوفازیمین، مهارکنندگانCYP3A4(متوسط)، مهارکنندگان CYP3A4(قوی)، دی‌پایرون، اردافیتینیب، فکسینیدازول، فوزیدیک‌اسید(سیستمیک)،پالیفرمین، پرومازین

کاهش اثرات داروها توسط ویندسین:
ب.ث.ژ(اینتراوزیکال)، لنوگراستیم، لیپگ‌فیلگراستیم، فنی‌توئین

داروهایی که سطح ویندسین را کاهش می دهند:
تداخل معناداری گزارش نشده‌است.

تداخل با غذا:

تداخلی با غذا ندارد

هشدار ها ویندسین

-تزریق این دارو نیاز به تخصص در رگ‌گیری و اصول تزریق دارد. به همین دلیل حتماً توسط فرد با تجربه انجام شود.(حتماً رگ با ظرفیت بالا انتخاب شود و از ورود سوزن به رگ به صورت کامل پیش از تزریق، اطمینان حاصل شود.)
-نشت دارو به خارج از رگ، می‌تواند منجر به آسیب‌های بافتی جدی گردد(اکستراوازیشن).به همین خاطر در صورتمشاهده‌ی نشت دارو بر روی پوست، به سرعت تزریق قطع گردد، سوزن‌از رگ خارج شود، داروی نشت کرده روی بافتپوست به آرامی پاک شود و تزریق هیالورونیداز آغاز شود.
-باقی‌مانده‌ی دارو در رگ دیگری در موضعی متفاوت تزریق گردد.
-گذاشتن کمپرس گرم (گرمای متوسط و خشک) به مدت ۲۰دقیقه، ۴مرتبه در روز در محل نشت دارو برای یک تا دو روز بهکاهش اثرات نامطلوب و جلوگیری از تشکیل سلولیت کمک می‌نماید.

توصیه های دارویی ویندسین

-دوز تزریق ویندسین توسط متخصص انکولوژی و براساس سطح بدن بیمار تعیین می‌گردد. معمولاً فواصل نوبت‌هایتزریق به صورت هفتگی مشخص می‌گردد. آموزش‌های لازم در مورد برنامه‌ی تزریق به بیمار داده‌شود.

-ویندسین نباید در یک زمان با سایر داروهای موثربر سیستم اعصاب مرکزی تزریق گردد.

-ویندسین قابل رقیق سازی با محلول دکستروز۵درصد، سدیم کلراید و دکستروز/سالین جهت انفوزیون می‌باشد. همچنینمی‌توان دارو را به صورت بلوس مستقیماً در رگ به مدت ۱تا۳دقیقه تزریق نمود(برای بیمارانی که بستری نیستند، این روشمناسب‌تر است.)

-بهترین نحوه‌ی تزریق ویندسین به صورت انفوزیون آهسته ۵تا۱۰ دقیقه‌ای در مینی‌بگ ۲۵تا۵۰میلی‌لیتری می‌باشد.

-در افراد با عفونت فعال، درمان با ویندسین تا درمان یا کنترل کامل عفونت به تاخیر انداخته‌شود.

-این دارو‌صرفاً جهت تزریق وریدی می‌باشد و تزریق به روش‌های دیگر عوارض مرگبار به همراه دارد. لازم است سرنگحاوی ویندسین آماده‌ی تزریق برچسب با عنوان “فقط جهت تزریق وریدی-در صورت تزریق از روش‌های‌ دیگر خطر مرگدارد.” همچنین تاکید شود که درپوش سرنگ تا لحظه‌ی تزریق برداشته‌نشود.

-ویال‌ ویندسین در یخچال در دمای ۲تا۸درجه‌سانتی‌گراد نگهداری شود. پس از رقیق سازی در نرمال سالین، تا ۲۴ساعتقابل نگهداری در یخچال می‌باشد. جهت شرایط نگهداری، بروشور کارخانه‌ی سازنده به دقت بررسی شود.

-حمل و جابجایی این دارو بسیار با احتیاط و طبق پروتکل داروهای شیمی درمانی انجام شود. آموزش‌های لازم در اینمورد به پرسنل داده‌شود و از جابجایی سرنگ حاوی این دارو توسط پرسنل باردار یا شیرده خودداری گردد.

-لازم است بیمار جهت پیشگیری از یبوست شدید و عوارض گوارشی یک رژیم مناسب غذایی داشته باشد.آموزش‌های لازمدر این مورد به بیمار و همراهان وی داده‌شود.

-در افراد با نارسایی کبدی یا صفراوی، نیاز به کاهش دوز مصرفی می‌باشد.(اگرچه کارخانه‌ی سازنده به این موضوعاشاره نکرده باشد.)

-سمیت گوارشی این دارو در برخی بیماران با دردهای شکمی حاد بروز می‌کند. در صورت مشاهده‌ی دردشکمی حاد، ازافزایش دوز تزریق خودداری شود.

-در صورت بروز علائم سمیت عصبی (پارستزی، درد فک، از‌دست‌دادن رفلکس تاندونی، سردرد، تشنج و…)در مصرفکنندگان این دارو

، در برخی بیماران نیاز به تنظیم دوز یا قطع درمان به صورت موقت می‌باشد.

-سمیت ریوی در برخی بیماران خود را به صورت دیس‌پنه پیشرونده نشان می‌دهد که نیاز به درمان مزمن دارد. در صورتبروز این عارضه، درمان با ویندسین به صورت دائم قطع گردد.(احتمال بروز عوارض ریوی در مصرف همزمان بامیتومایسین بیشتر است.)

-سازمان جهانی بهداشت با تاکید فراوان پیشنهاد می‌کند که داروهای آلکالوئیدی وینکا به جای سرنگ، در مینی بگ‌ جهتاستفاده و حمل، نگهداری شوند.

-در صورت بروز اکستراوازیشن، اگر سوزن همچنان در رگ قرار دارد، تزریق ۱تا۶میلی‌گرم هیالورونیداز در همان رگ(۱میلی‌گرم به ازای هر میلی‌لیتر داروی نشت کرده)توصیه می‌شود. اگر سوزن از رگ خارج شده بود، ۱تا۶میلی‌لیترهیالورونیداز به صورت زیر جلدی در موضع تزریق شود.

-از آنجا که ویندسین یک داروی سایتوتوکسیک است، باید تزریق، جابجایی، نگهداری، آماده سازی و رقیق سازی و دورانداختن آن با احتیاط و رعایت اصول انجام شود.

-گرانولوسیتوپنی یک سمیت وابسته‌به‌دوز می‌باشد. بروز این عارضه عموماً ۳تا۵روز پس از تزریق رخ می‌دهد و معمولاً حدود۷تا۱۰روز پس از تزریق برطرف می‌شود.

-از آنجاکه ترومبوسیتوپنی در صورت تزریق بیشتر از یک‌بار در هفته ممکن است رخ دهد، وضعیت پلاکت‌های خون بهصورت منظم و دوره‌ای چک شود.

-از تماس دارو با چشم‌ها اکیداً خودداری شود(احتمال حساسیت شدید یا زخم قرنیه وجود دارد). در صورت تماسچشمی، چشم ها سریعاً باآب یا سالین شسته شود.

-چنانچه بیمار تحت رادیوتراپی می‌باشد، درمان با ویندسین تا اتمام رادیوتراپی به تاخیر انداخته‌شود.

-در بیماران با امکان فرزنددارشدن (خانم یا آقا)، لازم است از یک‌روش پیشگیری مناسب در مدت درمان با ویندسیناستفاده‌شود.

-طبق مطالعات حیوانی، در صورت مصرف ویندسین در بارداری احتمال بروز عوارض مرگبار برای جنین وجود دارد.

-درمان با این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود.

-شیمی درمانی با داروهایی نظیر ویندسین موجب سرکوب‌مغزاستخوان قابل توجهی می‌شود که می‌تواند خود را به صورتافت پلاکت و تغییر هموستاز خون نشان دهد. به همین خاطر توصیه می‌شود در مواردی که خطر خونریزی وجود دارد، حتماًبا پزشک متخصص مشورت شود و بررسی های لازم انجام گیرد.

-علائم و نشانه‌های عفونت در بیماران تحت درمان با ویندسین پیگیری شود(به ویژه تعداد گرانولوسیت کمتر از ۱۰۰۰).

-پیش از شروع شیمی درمانی توصیه می‌شود غربالگری هپاتیت ب برای بیماران انجام شود. اما با توجه به شرایط بیمار ازبه تاخیر انداختن درمان تا مشخص شدن نتایج آزمایش، می‌توان صرف نظر کرد.

-CBC و آنزیم‌های کبدی، به صورت منظم و دوره‌ای چک شود.